تاریخ عطر در ایران و شگفتی‌های آن! | تاریخ ما

تاریخ عطر در ایران و شگفتی‌های آن!

همیشه یکی از جذاب‌ترین موضوعات برای طرفداران عطر، تاریخ آن است. از زمان‌های قدیم، افراد زیادی سراسر دنیا از محصولاتی برای خوشبو کردن خود استفاده می‌کردند و هر منطقه بسته به شرایط و امکانات خود، محصولات مختلفی را مورد استفاده قرار می‌داده است.
در خاورمیانه، یکی از کشورهایی که تاریخ جذابی در زمینه‌ی عطر و محصولات خوشبو کننده دارد، کشور عزیزمان ایران است. نیاکان ما با استفاده از محصولات مختلفی، همیشه سعی در خوشبو کردن تن و بدن خود داشته‌اند و بر طبق اسناد و مدارک تاریخی، این کار ریشه در تاریخ کشور ایران دارد؛ از همین رو، تصمیم گرفتیم تا در این مطلب، به بررسی تاریخ عطر در ایران بپردازیم. 
تفاوتی ندارد که به دنبال خرید ادکلن مردانه باشید یا قصد تهیه‌ی محصولی زنانه را داشته باشید؛ اگر شما نیز در مورد این موضوع کنجکاو هستید، با ما همراه باشید.

اولین عطرهای ساخته شده در ایران

همانطور که می‌دانید، امروزه می‌توانید به راحتی و با هزینه‌ای معقول، عطری مناسب را از فروشگاه‌هایی از جمله رهاپرفیوم تهیه کنید؛ اما در گذشته استفاده از عطرها بدین صورت نبوده است و با این که مردم عادی نیز از مواد خوشبو کننده استفاده می‌کردند، اما عطرها بیشتر در دسترس درباریان بوده است.
اولین استفاده‌ها از عطر، به قبل از میلاد باز می‌گردد و باستان شناسان، ظرف‌هایی را از جنس مرمر در تپه‌ی سیلک پیدا کرده‌اند که پیش‌بینی می‌شود این ظروف، جهت نگهداری محصولات عطری مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند.
اگر بخواهیم کمی نزدیک‌تر به زمان حال را جستجو کنیم، متوجه می‌شویم درباریان هخامـنشی (به خصوص بانوان) نیز از محصولاتی برای خوشبو کردن خود استفاده می‌کردند. همچنین مردم در زمان هخامـنشیان نیز سعی می‌کردند تا همواره با استفاده از گل و گیاه‌های مختلف، عطرهای متفاوتی را تولید کنند.
همانطور که مطالعه کردید، تاریخ عطر در ایران، به زمان‌های بسیار دور باز می‌گردد و نیاکان ما، اهمیت زیادی به عطر و مشتقات آن می‌داده‌اند. در ادامه، به بررسی موضوعات جذاب دیگری در مورد تاریخ عطر در ایران خواهیم پرداخت.

ایرانی‌های تاثیرگذار بر تاریخ عطر

ایرانی‌ها با دانش و کشفیاتی که در طول تاریخ انجام داده‌اند، تاثیر زیادی را در بسیاری از صنایع به جا گذاشته‌اند و به تبع، عطرها نیز از این تحولات مستثنی نبوده‌اند. در این بخش، به بررسی دو تا از شخصیت‌های مهم و تاثیر گذار بر صنعت عطرسازی خواهیم پرداخت.

زکریای رازی

شاید بتوان زکریای رازی را تاثیرگذارترین شخص بر صنعت عطرسازی دانست. تفاوتی ندارد که به دنبال خرید ادکلن زنانه باشید یا برای تهیه‌ی محصولی مردانه به بازار رفته ‌باشید، تاثیر زکریای رازی، بر تمامی محصولات عطری قابل مشاهده است.
این دانشمند ایرانی، با کشف الکل، باعث شد تا امروزه ما شاهد محصولات مختلفی از جمله پرفیوم، ادو پرفیوم، ادو تویلت و… باشیم. همانطور که می‌دانید، تفاوت این محصولات در درصد الکلی است که در آن‌ها استفاده شده است و امروزه، کمتر عطری پیدا می‌شود که به صورت خالص مورد استفاده قرار بگیرد.

ابن سینا

یکی دیگر از ایرانیانی که تاثیر بالایی بر روی صنعت عطرسازی داشته است، ابن سینا است. اکثر مردم ایران، این دانشمند را به عنوان یک پزشک می‌شناسند اما جالب است که بدانید کشفیات ابن سینا نه تنها بر روی تاریخ عطر ایران بلکه بر روی تاریخ عطر کل جهان تاثیرات شگرفی داشته است.
ابن سینا اولین کسی بود که با استفاده از روش تقطیر، توانست عصاره‌ی گل سرخ را خارج کند و همین کار وی، سبب شد تا تقطیر در صنعت عطرسازی به کار گرفته شود و عطرسازان، با استفاده از این روش عصاره‌ی خوشبوی بسیاری از گل‌ها و گیاهان را استخراج کنند؛ از همین رو، وی را می‌توان یکی از تاثیرگذارترین افراد بر روی صنعت عطرسازی دانست.
در این بخش سعی کردیم تا شما را با تاثیرگذارترین ایرانیان در صنعت عطرسازی آشنا کنیم. همانطور که انتظار می‌رفت، تاثیر ایرانیان بر روی صنعت عطرسازی نیز مانند بسیاری دیگر از زمینه‌ها، تاثیری جهانی بود و تاکنون نیز پابرجا است.

عطر در ادبیات فارسی

همیشه هنگام بررسی تاریخ هر چیزی، یکی از منابع مهمی که می‌توان از آن استفاده کرد و اطلاعات مفیدی را متوجه شد، ادبیات است. برای بررسی تاریخ عطر در ایران نیز می‌توانیم با مراجعه به ادبیات فارسی، چیزهای جالبی را کشف کنیم. در ادامه، به چند تا از خوشبو کننده‌هایی که در ایران استفاده می‌شده است و در ادبیات نیز بسیار از آن‌ها یاد شده، خواهیم پرداخت.
مشک
یکی از چیزهایی که در ایران به عنوان عطر استفاده می‌شده است، مشک است. مشک منبعی حیوانی دارد و از آهویی کمیاب به دست می‌آید.
در زبان انگلیسی، به مشک، musk گفته می‌شود و می‌توانید در ترکیب بسیاری از عطرهای جهان، این ماده را مشاهده کنید.
یکی از زیباترین ابیاتی که در مورد بوی مشک سروده شده است، متعلق به حافظ شیرازی است که می‌گوید:
به بوی نافه‌ای کاخر صبا زان طره بگشاید
ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دلها
که در این بـیت، حافظ با استفاده از ذوق هنری خود، به بوی جذاب و خاص مشک اشاره می‌کند.

عنبر

یکی دیگر از معروف‌ترین ماده‌هایی که در ساخت عطر استفاده می‌شود و در ادبیات فارسی نیز دستی دراز دارد، عنبر است. شاید شما نیز اسم نهنگ عنبر را شنیده باشید. جالب است بدانید که نهنگ عنبر، وجود خارجی دارد و ماده‌ی عنبر، در واقع روغنی است که از روده‌ی این حیوان به دست می‌آید.
یکی از زیباترین ابیات در ادبیات فارسی که هم عنبر و هم مشک در آن استفاده شده است، متعلق به مولوی است که می‌سراید:
مشک و عنبر گر ز مشک زلف یارم بو کند
بوی خود را واهلد در حال و زلفش بو کند
همانطور که به وضوح پیدا است، مولوی بوی زلف یارش را با مشک و عنبر مقایسه کرده و می‌گوید، بوی زلف یارش حتی از مشک و عنبر که بهترین بو را دارند نیز بهتر است.
در این بخش، سعی کردیم تا با دو تا از مهم‌ترین ماده‌هایی که نیاکان ما برای خوشبو کردن خود استفاده می‌کردند و در ادبیات نیز بسیار مورد استفاده قرار گرفته‌اند، آشنا شویم.
همانطور که مطالعه کردید، تاریخ عطر در ایران به زمان‌های بسیار دور باز می‌گردد و نیاکان ما، به بوی خوش، اهمیت بسیار زیادی می‌داده‌اند. در این مطلب سعی کردیم تا بخشی از این تاریخ را به شما معرفی کنیم. امیدواریم مطالب گفته شده مفید واقع شده باشند.