معرفی بزرگترین فرماندهان نظامی تاریخ جهان و ایران

بزرگترین فرماندهان نظامی دنیا افرادی هستند که به دلیل استراتژی‌ها، تصمیمات نظامی برجسته، یا افکار نوآورانه‌ای که در زمینه‌های نظامی ارائه داده‌اند، شهرت یافته‌اند. این فرماندهان اغلب در دوران جنگ‌ها یا صلح به عنوان رهبران نظامی شناخته شده‌اند. از جمله بزرگترین فرماندهان نظامی دنیا می‌توان به نام‌هایی همچون ناپلئون بناپارت، اسکندر مقدونی، کوروش کبیر، و سان تزو اشاره کرد. هر یک از این فرماندهان با تاثیرگذاری در مسیر تاریخ و تغییرات مهم در جهان نظامی، به عنوان شخصیت‌های برجسته و ماندگار در تاریخ جهان شناخته می‌شوند.

در ادامه این مطلب با بزرگترین فرماندهان نظامی تاریخ ایران و دنیا آشنا می‌شویم.

• چنگیز خان مغول

چنگیز خان یکی از فرماندهان برجسته و حاکمان مغول بود که در قرن ۱۳ فعالیت می‌کرد. او از نسل چینگیزخان، بنیان‌گذار امپراتوری مغول، بود و در طول دوران حکومت خود تغییر مهمی را در این امپراتوری ایجاد کرد.

چنگیز خان پس از مرگ هولاگو خان، فرمانده مغول در ایران، به عنوان خلف و جانشین او به قدرت رسید. او با سرزمین‌هایی که از چین تا اروپا حاکم است می‌کرد و به بیان مناطق خاص ادامه داد. او موفق به تصرف بخش‌هایی از مقامات، شبه جزیره هند، و حتی شمال چین شد.

چنگیز خان به عنوان یک فرمانده نظامی خبیث و استراتژیست باهوش می‌شد. حکومت او با ترکیبی از ترس و اندیشه به روشی که از آن به عنوان «سیاست نفوذ» یاد می‌شود، معروف بود. او به صورت مداوم تصمیمات تاکتیکی و استراتژیکی موفقیت آمیزی را در مقابل دشمنانش اجرا کرد. ویهای همچنین امور اداری را بهبود بخشید و تا حد زیادی سیاست اقتصادی را بهبود داد. چنگیز خان در سال ۱۲۲۷ میلادی درگذشت و پسرش، کوبیلای خان، به عنوان جانشین او به قدرت رسید.

• سان تزو

سان تزو به عنوان یک فرمانده نظامی و استراتژیست در چین شناخته می‌شود. سان تزو به عنوان یکی از بهترین نویسندگان تاریخ رساله‌ای با نام «هنر جنگ» که به عنوان یک کتاب کلاسیک شناخته می‌شود را نوشته است، در این کتاب اصول و استراتژی‌هایی را برای مدیریت جنگ و نظامی به کار گرفته شده است. این اصول به طور مستقیم در مدیریت استراتژیک، تاکتیک های نظامی، و مسائل مربوط به رهبری در جنگ و صلح مورد استفاده قرار گرفته اند.

سان زو با تجزیه و تحلیل بر اساس شناخت دقیق دشمن و محیط، هوشیاری در انتخاب زمانی مناسب برای عملیات، و توازن میان نرم افزارهای نظامی و سخت افزاری، به عنوان یک استراتژیست حرفه ای شناخته می شود. کتاب “هنر جنگ” همچنان به عنوان یک منبع الهام برای مدیران و رهبران در زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• آدولف هیتلر

آدولف هیتلر (Adolf Hitler) رهبر نازی آلمان بود که در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ نقش مهمی در رخدادهای جهانی داشت. او در ۲۰ آوریل ۱۸۸۹ در اتریش متولد شد و در ۳۰ آوریل ۱۹۴۵ به پرداخت خودکشی.

هیتلر به عنوان اولین فرمانده نظامی و رهبر دولت آلمان نازی در دوران دهه ۱۹۳۰ به قدرت رسید. او در سال ۱۹۳۳ به عنوان شانزدهمین فرمانده رایخشتاگ آلمان (رئیس جمهوری منصوب شد) و به قدرت را در دست گرفت.

در سال ۱۹۳۴، هیتلر با اجرای یک سری تغییرات قانونی به نام «شب کل چاقوها»، قدرت را به دست گرفت و تا سال ۱۹۴۵ در مقام رهبری باقی بماند. او اقدام به اجرای برنامه‌های خودسرانه و تبعیض‌آمیز نژادی کرد که به کشتار جماعت‌های یهودی و سایر گروه‌های اجتماعی منجر شد. او نقش مهمی در آغاز جنگ جهانی دوم ایفا کرد که با حمله آلمان به لهستان در سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شد.

هیتلر به سرپرستی جنگ و خرابکاری های نازی در اروپا و کودتای آلمان شرکت کرد. پس از ناپلئون بناپارت، یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های نظامی تاریخ اروپا به شمار می‌رفت. با شکست نازی‌ها در جبهه‌های جنگ جهانی دوم و فتح اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا، هیتلر در نهایت جنگ به احتمال زیاد در مقابل برلین، خودکشی کرد.

• ناپلئون بناپارت

ناپلئون بناپارت (Napoleon Bonaparte) فرمانده نظامی و حاکمیت فرانسه بود که در دوره پایانی قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ فعالیت داشت. او در ۱۵ اوت ۱۷۶۹ در کورسیکا متولد شد و در ۵ ماه ۱۸۲۱ در جزیره سنت النا در اقیانوس اطلس درگذشت.

ناپلئون شهرت به عنوان یک فرمانده نظامی نابغه و استراتژی شناخته می‌شود. او از پایین‌ترین سطح ارتش فرانسه به عنوان افسر جلبکار شروع به صعود کرد و به سرعت به رتبه‌های باالتر ارتقا یافت. در سال ۱۷۹۹، او به عنوان اولین قندهاری فرانسه به قدرت رسید.

ناپلئون پس از کودتای ۱۸ بریمر (۹ نوامبر ۱۷۹۹) به عنوان فرمانده ارتش و قهرمانی‌های متعدد در جنگهای ناپلئونی قرار گرفت. او به سرعت به عنوان فرمانده و حاکم به شهرت جهانی دست یافت و امپراتوری فرانسه را بنیان نهاد. در سال ۱۸۰۴، او به خود رسماً عنوان امپراتور فرانسه را نشان داد.

ناپلئون در طی حکومت خود اصلاحات سیاسی، قانونی و نظامی را اجرا کرد. او اروپا را در جنگ های مختلف فتح کرد و امپراتورهای خود را در اکثر نقاط قاره برپا ساخت. او ایجاد قانون مدنی ناپلئونی را به اثر خود در فرانسه جلب کرد.

• ژولیوس سزار

ژولیوس سزار (Julius Caesar) رهبر، سیاستمدار و امپراتور روم باستان بود. او در سال ۱۰۰ پیش از میلاد در شهر روم به دنیا آمد و در ۱۵ مارس سال ۴۴ پیش از میلاد (معروف به روز ایده آل) در اثر توطئه از سوی گروهی از سناتورها به قتل رسید.

زندگی و فعالیت‌های ژولیوس سزار بسیار خوب و مهم بوده است. در طول دوران جمهوری روم، او نقش‌آفرینی فعال در مسائل سیاسی و نظامی داشت.

پس از مدتی اقدام به تعیین خود به عنوان «دیکتاتور مادام انجمانت» کرد و تصمیم به اصلاحات سریع و سریع در سیستم جمهوری روم گرفت. این کشف و نقش‌آفرینی‌اش به اندازه‌ای قوی بود که از سناتورها و اقشار جامعه‌ای روم از او نگران بودند. این مخالفت‌ها در نهایت به تشکیل توطئه سرنگونی سزار و اعدام وی منجر شد

• اسکندر مقدونی

اسکندر مقدونی، معروف به اسکندر بزرگ، یک فرمانده نظامی و پادشاه بزرگ در تاریخ باستان بود. او در سال ۳۵۶ پیش از میلاد در پلاگه‌ها (به دینی بندرعلی)، شمال یونان، متولد شد و در سال ۳۲ سال در سال ۳۲۳ پیش از میلاد در بابل درگذشت. اسکندر بزرگ به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فرماندهان نظامی تاریخ می‌شود و عملکرد و عملیات او، امپراتوری مقدونی را به یک امپراتوری جهانی تبدیل کرد.

اسکندر بزرگ بیش از ۲۰ شهر را به نام او ساخت و یکی از مشهورترین آنها، الکساندریه در مصر، به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و تجاری باستان شهرت دارد.

مرگی او و عدم تعیین وارث مناسب برای حکومت باعث فروپاشی سریع امپراتوری مقدونی شد

• هارپاگ

هارپاگ (Harpagus) یک شخصیت تاریخی در اوایل دوران هخامنشیان (هخامنشیان) در ایران باستان بوده است. او در دوره ای که کورش بزرگ به عنوان پادشاه ایران حکومت می کرد، نقش بسیار مهمی ایفا کرد. اطلاعات اصلی درباره هارپاگ از تاریخ نگاری یونانی به‌ویژه هرودوت (Herodotus) به دست آمده‌اند.

هارپاگ به عنوان یک فرمانده نظامی و مشاور کورش بزرگ می‌شود. در آغاز ایرانی حکومت کورش، هارپاگ به عنوان یک فرمانده معروف، در جنگها و تصمیمات مهم شرکت کرد. او در جنگ لیدا، که در آن آستیواگ (Astyages) پادشاه مادها (Medes) و پدر کورش بزرگ، بازندانی شد، نقش مهمی ایفا کرد.

به گفته هرودوت، در یک زمانی هارپاگ به درخواست آستیواگ دستور داده شده است که فرزندش، کیوروس (کوروش) را به کشتن می دهد. اما هارپاگ این دستور را انجام نداد و کیوروس را به مراتب تربیت کرد. بعدها کورش بزرگ که از اصل و نسب هارپاگ به عنوان پدربزرگ خود خبر داشت، هارپاگ را به عنوان یکی از نزدیکترین مشاوران و فرماندهان خود در دوره ساختن امپراتوری هخامنشیان انتخاب کرد.

• فردریک کبیر

فردریک یکم، ملقب به «فردریک کبیر»، حاکم اتریش و ملک المتحد امپراتوری روم مقدس (معروف به هولنشتاین) از سلسله هابسبورگ بود. او از سال ۱۱۵۵ تا ۱۱۹۰ میلادی حاکمیت داشت. فردریک کبیر به یکی از بزرگترین فرماندهان و حاکمان دینی در دوران خود می‌شود. در طول حکومت او، ایالت‌هابسبرگ (Hohenstaufen) به یکی از قوی‌ترین امپراتوری‌ها در اروپا تبدیل شد.
فردریک کبیر در سال ۱۱۹۰ میلادی در ایتالیا درگذشت و پسرش هنری ششم به عنوان امپراتور جدید تاج گرفت.

• کوروش کبیر

کوروش کبیر یکی از بزرگترین حکمرانان و فرماندهان نظامی در تاریخ باستان بود. او بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشیان یکی از بزرگترین و پرگنج‌ترین امپراتورهای تاریخ باستان بود. کوروش در قرن ششم پیش از میلاد متولد شد و در سال ۵۵۹ پیش از میلاد به عنوان پادشاه هخامنشیان تاج گرفت.

برخی از ویژگی های برجسته کوروش کبیر عبارتند از:

• فرماندهی نظامی
• حکومت عدالت‌طلبانه
• توسعه بنیان‌های امپراتوری
• تسخیر بابل
• اجازه به مردم برای داشتن ادیان مختلف
• بهره‌مندی از نظام مدیریتی و سیستامیتک
• عباس میرزا

عباس میرزا، با نام کامل «عباس میرزا فتحعلی‌شاه»، یکی از پسران فتحعلی‌شاه قاجار و اولین نخست‌وزیر ایران در دوره قاجار بود. او در سال ۱۸۵۲ میلادی به دنیا آمد و در سال ۱۹۲۱ درگذشت. عباس میرزا در دوران پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار و محمدعلی‌شاه قاجار، سمت‌ها و مسئولیت‌های خود را بر عهده داشتند. او در طول دوره حکومت محمدعلی‌شاه، مسئولیت‌های اجرایی و نظامی را بر روی جنگ‌ها و مذاکرات با دولت‌های خارجی نقش داشت.

اما ویژگی برجسته عباس میرزا در تاریخ ایران مربوط به دوره قاجار، سرپرستی او از نخست وزیری در دولت امیرکبیر می‌باشد. در دوران حکومت امیرکبیر، عباس میرزا به عنوان نخست‌وزیر منصوب شد و نقشی در تدوین و اجرای برنامه‌های مهم اصلاحی و تحولی در اقتصاد و سازمان دهی دولت ایفا کرد. جستجو کرد تا اصلاحاتی را در زمینه اقتصاد، آموزش، نظام قضائی، و سازمان دهی اجتماعی انجام دهد.

همچنین، عباس میرزا در دوران انقلاب مشروطیت، نقش مهمی در ایجاد تحولات سیاسی داشته و به عنوان یکی از نخست‌وزیران حاکمیت مشروطه فعالیت می‌کند. اما با تشکیل حکومت پهلوی و سقوط مشروطه، فعالیت‌های او به پایان رسید و او در سال ۱۹۲۱ درگذشت.

• حاج قاسم سلیمانی

حاج قاسم سلیمانی یک فرمانده نظامی برجسته ایرانی و فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. او در ۱۱ مارس ۱۹۵۷ در روستایی در استان کرمانشاه، ایران متولد شد و در ۳ ژانویه ۲۰۲۰ در سقز، عراق به دلیل انفجار یک موشک در سانحه‌ای تروریستی به مقام والای شهادت رسید.

حاج قاسم سلیمانی در سپاه پاسداران ایران خدمت کرد و در طول دوران جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) به عنوان یک فرمانده نظامی فعالیت داشت. پس از پایان جنگ، توجه به مناطق خارج از ایران افزایش یافت و وی به عنوان فرمانده سپاه قدس، یکی از مسئولین خارجی سپاه پاسداران، منصوب شد.

حاج قاسم سلیمانی در سطح بین‌المللی به عنوان یکی از مهم‌ترین افرادی بود که نقشی را در افکار عمومی و سیاسی ایران داشته است. برخی از فعالیت‌ها و نقش‌آفرینی‌های ایشان عبارتند از:

• پایان جنگ ایران و عراق: سردار سلیمانی به عنوان یکی از فرماندهان اصلی در جنگ ایران و عراق فعالیت کرد و نقش مهمی در پایان این جنگ ایفا کرد تا مردم دو کشور آسیب‌های کمتری ببینند.
• مقابله با گروه‌های تروریستی: حاج قاسم سلیمانی در مقابله با گروه‌های تروریستی، به ویژه در جریان مبارزات مختلف منطقه، نقش مهم و فداکارانه ایفا کرد.
• کارهای مهم در مبارزه با داعش: سلیمانی در مقابله با گروه تروریستی داعش (ISIS) نقش اساسی داشت و همچنین در جنگ علیه گروه‌های مخالف در عراق و سوریه تلاش کرد.

حاج قاسم سلیمانی به عنوان یک شخصیت مورد احترام در داخل ایران و یک فرمانده نظامی تاثیرگذار در سطح منطقه و جهان شناخته می‌شود. او در اوایل سال ۲۰۲۰ به دلیل ترور توسط ایالات متحده آمریکا در بغداد به شهادت رسید و به آرزوی دیرینه‌اش دست یافت.