موزه گرافیک
موزه گرافیک ایران یکی از موزه‌های تهران و اولین موزه طراحی گرافیک آسیا است. این موزه در عمارت ارباب هرمز در منطقه تهرانپارس واقع است. در گنجینه این موزه هر آنچه که به عنوان تاریخ طراحی گرافیک ایران شناخته می‌شود، نگهداری می‌شود. در این مقاله از بخش موزه ها تاریخ ما با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد موزه گرافیک تهران بدست آورید.
درباره موزه گرافیک ایران
موزه‌ی گرافیک ایران به واسطه‌ی جهان گرافیک، بستری ارزشمند و پویا به روی مخاطبین خود می‌گشاید. موزه‌ی گرافیک ایران به همت انجمن صنفی طراحان گرافیک و حمایت سازمان زیباسازی شهرداری تهران به منظور حفظ، پژوهش و نمایش میراث طراحی گرافیک در عمارت تاریخی ارباب هرمز تاسیس شده است. مجموعه‌های موزه، شامل آثاری از پیشگامان گرافیک مدرن تا طراحان هم‌عصر است. تاریخ بنای موزه، به سال‌های پایانی دوره قاجار می‌رسد، اما در هستی تازه‌اش، پیکر و بستر فعالیت موزه‌ی گرافیک شده است. کمیته‌ی موزه‌ی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران با هدف گردآوری، حفظ و نمایش آنچه به عنوان تاریخ گرافیک ایران شناخته می‌شود، آغاز به کار کرد. 
افتتاح اولین موزه گرافیک ایران
در ۲۸ دی ماه ۱۳۹۳ با مساعدت سازمان زیباسازی شهر تهران و هیئت مدیره دوره ششم انجمن صنفی طراحان گرافیک توانست اولین موزه طراحی گرافیک آسیا را در بنای ارباب هرمز که از دوران قاجار بازمانده است، تأسیس کند. همزمان با افتتاح موزه و به مناسبت بازگشایی آن، کتابی از آثار گنجینهٔ موزه گرافیک ایران به چاپ رسید.
بنای موزه گرافیک ایران کجاست؟
موزه گرافیک ایران در بزرگراه شهید بابایی و قسمت شمالی پارک پلیس تهران واقع شده است. مسیرهایی دسترسی به موزه گرافیک ایران از طریق مترو خط ۲ ایستگاه شهید باقری بسیار ساده است، به نحوی که پس از پیاده شدن از مترو کافی است خیابان حجرابن عدی را رو به بالا طی با تاکسی طی کرده و روبروی پارک پلیس پیاده شوید. دسترسی دیگر آن از طریق ایستگاه مترو تهرانپارس میسر است و پس از پیاده شدن از مترو کافی است اتوبوس های شهرک پارس را سوار شده بالاتر از بلوار استقلال به سمت موزه پیاده شوید.
معماری موزه گرافیک در گذشته چگونه بوده است؟
موزه گرافیک در دوره های مختلف دستخوش تغییرات اساسی بوده است، به گونه ای که مرمت کاران امروزی بنا هویت اصلی آن مربوط به دوران قاجار و پهلوی تشخیص داده اند. تزئینات بسیار جزئی در کنار کاربندی های ساده خود گواه معماری قاجاری این بنا است.
در قسمت میانی و طبقه همکف این بنا حوض خانه ای قرار داشته است که قبلا در قسمت بالای این باغ قناتی وجود داشته است که آن از آن جا به وسیله لوله های سفالی به نام تمبوشه به سمت حوض و فضای حوضخانه هدایت می شد. به طور کلی معمولا حوض خانه ها دارای بادگیر هستند، اما به دل قرار گرفتن این بنا در منطقه سردسیر، عمارت ارباب هرمز فاقد بادگیر بوده است. همچنین بنای مذکور دارای ۲ گوشواره و هر گوشواره دارای طاقچه های جداگانه با رنگ های متنوع است که در دوره پهلوی اول به این بنا اتاق های کناری و سقف اضافه شد و در دوره پهلوی دوم که همزمان با دوره ارباب هرمز است انتهایی ترین اتاق ها به آن اضافه شده است.
در مورد عمارت ارباب هرمز بیشتر بدانید
بنابر شواهد تاریخی عمارت مجید آباد یا ارباب هرمز، بنایی متعلق به اواخر دورهی قاجاریه بوده، که در قریه ای به همین نام قرار داشته است. نخستین مالک این اراضی که به روشنی در اسناد تاریخی از او نام برده شده، حاج محمد خان ابری (بسطامی) معروف با حاجب الدوله است. پس از وی اراضی، به فرزندش محمد حسین خان مشیر خلوت رسید و در زمان مظفرالدین شاه این اراضی در تصرف میرزا نصرالله ناصرالسلطنه بود. بعد از استیلای مشروطه خواهان بر تهران، مالکیت اراضی به لطفعلی امیر مفخم فرزند امام قلی خان بختیاری منتقل شده و پس از او به فرزندش ابواقاسم خان بختیار می‌رسد.
هرمز آرش معروف به ارباب هرمز از زرتشتیان محله ی خیرآباد یزد، پس از بازگشت از هندوستان، با حاصل کار و تلاش خود در سال ۱۳۲۷ خورشیدی تهرانپارس فعلی را که حدود ۳۶ میلیون متر مربع مشتمل بر سه قریه ی مجید آباد، مهدی آباد و حسین آباد بود از همسر بیوهی ابوالقاسم خان بختیار خریداری می‌کند. عمارت فعلی ارباب هرمز بخشی از اراضی خریداری شده است که در ابتدا در باغی به نام «باغ اناری» به وسعت یک میلیون متر مربع بنا شده بود، که در حال حاضر ۴۲۰۰۰ مترمربع از باغ باقی مانده است.
عمارت ارباب هرمز با مساحت تقریبی ۹۰۰ مترمربع در دو طبقه، به همرا زیرزمینی کوچک در ابتدا ساخته شده است. شاکله ی بنای موجود، با شکل اولیه آن بسیار تفاوت داشته است. بر اساس شواهد میدانی و گمانه زنی ها مرمت ساختمان، بنای اولیه منطبق با الگوی کوشک های ایرانی و با ابعادی کوچک‌تر بوده است. در دوره ی بعد، به شکل کوشک تابستانی با فضای باز، بازسازی شده و در نهایت با حضور ارباب هرمز، بنا از جبهه ی شرقی و غربی توسعه می‌یابد.
این بنا در سال ۱۳۸۴ به شماره ی ۱۴۶۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
