تبریز؛ کهن‌ترین شهر جهان
ایران پر است از شهرهایی که تاریخی چندین هزارساله دارند. در این میان یکی از شهرهایی که خیلی وقت نیست متوجه تاریخچه‌ی دور و دراز شهرنشینی در آن شده‌ایم، تبریز است. تا همین چندی پیش قدمت آن را در حد دوران پادشاهی‌های ایران باستان و نه چندان بیشتر از شهرهایی همچون شیراز فرض می‌کردیم اما در حفاری‌های سال‌های اخیر شواهدی به دست آمد که نشان می‌دهند تبریز کاندید خوبی برای کهن‌ترین شهر ایران و شاید تبریز؛ کهن‌ترین شهر جهان است.
تبریز؛ کهن‌ترین شهر جهان
شواهد تاریخی قدمت تبریز
کهن‌ترین نوشته‌ای که درباره‌ی تبریز در آن سخنی آمده است، کتیبه‌ی پادشاه آشور سارگن دوم می‌باشد. نقل است که او در دوره‌ی سلطنت خود حمله‌ای عظیم به ایران داشته است. در یکی از کتیبه‌های او که مربوط به همین حملات است، از دژ تارویی تارمکیس نام برده شده است که محققان و تاریخ‌نگاران معتقد هستند همان تبریز است. در کتیبه‌ی منتسب به سارگن دوم آشوری، این دژ را دژی بزرگ، آباد، پرجمعیت و دارای باروهایی تودرتو توصیف کرده‌اند که محل نگهداری اسب‌های سواران اورارتو بوده که در حمله‌ی آشوری‌ها ویران شده است. این مشخصات با آن چه تاکنون درباره‌ی تبریز به دست آمده تطابق خوبی دارد. تبریز یکی از بااهمیت‌ترین مراکز بازرگانی منطقه بوده و به عنوان پل ارتباطی میان شرق و غرب اهمیت فراوانی داشته است.
نتیجه‌ی اکتشافات در تبریز
از سال ۱۳۸۰ در تبریز اکتشافات و تحقیقاتی آغاز شد که یکی از تمرکزهای اصلی آن روی سایت موزه‌ی عصر آهن در حوالی مرکز تبریز است. در این محل شواهدی پیدا شد که نشان از وجود تمدنی در محل کنونی شهر تبریز در هزاره‌ی اول و دوم قبل از میلاد دارد. یعنی قدمتی حدود ۴ تا ۵ هزار سال. اکتشافات هنوز ادامه دارند و گفته می‌شود ممکن است مدارکی پیدا شود که قدمتی حتی بیش از این را برای شهرنشینی در تبریز به اثبات برسانند.
با استناد به گفته‌های دکتر حسن طلایی و با توجه به محوطه باستانی “یانیق تپه” که در حوزه دشت تبریز قرار گرفته و توسط”چارلز برنی” مورد حفاری علمی‌قرار گرفته بایستی بیان نمود که قدمت تاریخ و تمدن واقعی در منطقه تبریز به بیش از ۵۰۰۰ سال می‌رسد.
به هر حال این حفریات و همچنین حفریات اطراف گوی‌مسجد تبریز نشان می‌دهد که تبریز، مرکز آذربایجان، از شهرهای تاریخی جهان است، شهری که به علت عدم کاوش‌های علمی‌‌تا این اواخر پیشینه‌ی باستانی آن زیاد روشن نبوده و راجع به آن افسانه‌سرایی‌های زیادی مطرح می‌شد. امید است که با تلاش‌های بی وقفه مسئولین امر، «حفریات اطراف گؤی مسجد» شتاب بیشتری بیابد و در نقاط دیگر این شهر تاریخی نیز کاوش‌های باستان شناسی انجام گیرد تا قدمت این شهر باستانی و اسرار تمدّن آن به طور علمی‌‌و دقیق برای جهان علم آشکار گردد؛ شهری که بنا به گفته‌ی جکسن (A.v.williams Jakson) «عمر و زادگاه آن مجهول است، اما می‌تواند هزار سال را جزئی از زندگانی خود بشمارد»
دروغه… من مراغه رو میشناسم و تاریخشو هم خوندم وقتی شهرمراغه وجود داشت اصلا تبریز اسم و رسمی نداشت.تازه یه سفربه مراغه رفتم آثارتاریخیش بی نظیره..اما کاملامعلومه مسئولانه تبریزی عملا میخوان تبریز رو هرطوری که شده بزرگ جلوه بدن از هرنظر..دوستان فسیلهایی که درمراغه هست درهیچ جای جهان به اون اندازه نیست.. بهشت فسیل شناسی جهان اسمشو گذاشتن..
اون موقع ک اردبیل مرکز اتروپاتگان بود مراغه هم بود ولی حرفی از تبریز نبود.تا کجا میخوان تاریخ آذربایجان و به اسم تبریز بزنن خدا میدونه و اینا چقدر بی …
اقابروقدمت بازارتبریز رابخون بعداحرف بزن فقط یکی راگفتم قدیمیترین بازارجهان
مارکوپولو مال دوران نوه ی چنگیز هستش وقتی میاد از ایران رد بشه تو جاده ی ابریشم، از تبریز با بازار تجاری پر رونق حرف میزنه و بعد از اون از یزد حرف زده مطمئنن تبریز یه شهر بسیار قدیمی و مهمی بوده
واقعا برا یه عده متاسفم چه تبریز چه مراغه و چه اردبیل همه افتخار این شهرستان ها مال آذربایجانه به جای اینکه در کنار هم بایستیم روبه روی هم ایستاده ایم واقعا متاسفم
به طور کلی، تاریخدانان بیطرف باید درباره این موضوعات بحث کنند. وقتی قومگرایی وارد این موضوعات علمی میشه بحثها کودکانه میشه.
نویسنده با کلی ادعای اثبات نشده به زور قدمت تبریز را حسب ادعایش به پنجهزار سال رساند. حال آنکه قدمت برخی از شهرهای سومر و مصر و نیز تمدنهای ایرانی مثل جیرفت،ایلام،شهرسوخته،مارلیک گیلان و سیلک کاشان بیشتز از هفت هزار سال قدمت دارند…………. بیایید ادعاها را منصفانه مطرح کنیم.وبا دلایل علمی
تبریز و مراغه و اردبیل و …. همه عزیزند برای اعتلا وپیشرفت آنها بکوشیم .شهروند تبریز