آثار تاریخی بروجرد

آثار تاریخی بروجرد

بروجرد، مرکز شهرستان بروجرد و از توابع استان لرستان است. این شهر در شمال دشت سیلاخور واقع شده است. عمران شهر بروجرد در زمان حکمرانان عباسی حاصل شده است از این جهت آثار تاریخی بروجرد، معماری های زیبای اسلامی را در خود جای داده‌اند.

آب و هوای این منطقه سرد و کوهستانی با زمستان‌های سخت و تابستان معتدل می‌باشد. از صنایع و سوغات این شهر می‌توان به صابون سازی اشاره کرد. این شهر همچنین نیز مرکز اصلی ورشو سازی و قلم‌زنی ورشو در ایران می‌باشد که به عنوان هنر اختصاصی این منطقه به ثبت رسیده است.

آثار تاریخی برجسته بروجرد

این آثار به دلیل قدمت و قرار گرفتن در بافت تاریخی، از شاخصه های آثار باستانی بروجرد هستند.

مسجد جامع

مسجد جامع به مسجد جمعه نیز معروف است و قدیمی‌ترین اثر تاریخی شهر بروجرد است. قدمت این بنا به ۱۲۰۰ سال قبل و حتی بیشتر برمیگردد و مربوط به دوره قبل اسلام است.

گنبدخانه اصلی این بنا چارتاقی و آتشکده بوده است. در سال ۱۵۰ تا ۲۲۶ قمری توسط حموله بن علی به مسجد تبدیل شده است.

ارگ بروجرد

جدیدترین اثر کشف شده تاریخی شهرستان بروجرد که به‌ تازگی و در اثر گودبرداری ساختمانی به‌ طور اتفاقی پیدا شده است؛ یک تأسیسات و سیستم آب‌رسانی قدیمی سفالی است که برای پالایش آب و در واقع تصفیه‌ی آب به کار می‌رفته است. طی نظر اولیه کارشناسان این بخشی از سیستم آبی ارگ قدیم شهر بوده است.

مسجد سلطانی

امروزه این مسجد به نام مسجد امام خمینی شناخته می شود. این بنا از لحاظ معماری ارزشمند است و ساخت آن به زمان فتحعلی شاه قاجار، بر ویرانه های یک مسجد قدیمی برمیگردد.

مجموعه امام زاده جعفر

این بنا شامل مجموعه تاریخی امام زاده و قبرستان قدیمی مجاور آن می‌باشد. شهرت و تمایز این بنا به دلیل گنبد مرتفع و استوانه‌ای آن می‌باشد. برخی معتقدند این امام‌زاده به فرزند امام هفتم و برخی معتقدند به فرزند امام چهارم نسبت دارد.

خانه های تاریخی بروجرد

ترنجستان بروجرد

در گذشته این بنا تکیه باغ بیرجندی نام داشته است. مجموعه فرهنگی تاریخی ترنجستان (به اختصار: ترنجستان) یک باغ و بنای تاریخی در شهر بروجرد در غرب ایران است. شهر بروجرد دارای باغهای فراوان در داخل و حاشیه شهر است که عمدتا در غرب شهر قرار دارند.

تکیه باغ بیرجندی در سمت شرق شهر بروجرد قرار دارد. این منطقه در بیرون از قلعه شهر بروجرد قرار داشته و به نام دشتله شناخته می شده است.

خانه مصری

مربوط به دوره قاجار می باشد. از تزئینات این خانه می‌توان کاشیکاری و آجرکاری‌های زیبایی را نام برد که در حال حاضر قسمت عمده آنها از بین رفته است.

درصورتی‌که خانه‌ مصری بروجرد مورد مرمت و بازسازی قرار گیرد، قطعاً یکی از زیباترین خانه‌های قاجاری در بروجرد و یا حتی ایران خواهد بود. برای دیدن این خانه قدیمی تنها کافی است به خیابان صفا در بروجرد سری بزنید و از این یادگار دوران گذشته بازدید کنید.

خانه کمال الدین نبوی طباطبایی

معروف به خانه فرهنگ بروجرد و به جا مانده از دوره قاجار است. این خانه متعلق به حاج آقا کمال الدین نبوی طباطبایی از روحانیون و از خانواده سادات طباطبایی بروجرد بوده‌است. برجستگی این خانه به خاطر آجرها، کاشی‌ها و در و پنجره‌های چوبی آن است.

خانه دارای ورودی به شکل یک دالان طولانی است که ورودی اصطبل اسبها در همین قسمت است. دالان ورودی به حیاطی بزرگ منتهی می‌شود که در ضلغ شمالی آن بنای اصلی در دوطبقه وجود دارد. ضلع جنوبی ساختمان فضاهای انبار، مطبخ و حمام است.

ضلغ غربی مجرای آب و یک بهارخواب دارد و ضلغ شرقی بنا دیواری بلند با نمای طاقی است. در داخل اتاق‌ها و فضاهای نشیمن، سقف گچی و سقف قاب کاری شده (سقف کاذب) وجود دارد. نقاشی‌های متعددی در درون اتاق‌ها و بخش‌های دیگر دیده می‌شود که در کنار یکی از نقاشی‌های روی شومینه، تاریخ شوال ۱۳۰۴ (قمری) درج گردیده و نام نقاش نیز نعمت‌الله نقاش درج شده‌است.

استاد نعمت‌الله نقاش از نقاشان چیره‌دست بروجرد بوده‌است و این اثر را طی سه سال پدیدآورده است.

به همت شهرداری و اداره میراث فرهنگی شهرستان بروجرد، موزه مردم‌شناسی بروجرد در خانه حاج آقا کمال الدین نبوی تشکیل شده‌است. آثار متعددی شامل هنرهای دستی، نقاشی و تصاویر تاریخی در این موزه نگهداری می‌شود که عمدتاً مربوط به دوره قاجار هستند.

خانه گودرزی

خانه گودرزی مربوط به دوره قاجار می باشد و در بروجرد، خیابان شریعتی، کوچه مسجد رنگینه واقع شده است و این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۰۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه طباطبایی ها

مجموعه مشهور خانه‌های طباطبایی‌های بروجرد که قطعه‌ای کوچک از بافت ۲۸۰ هکتاری قدیمی این شهرستان است و مشتمل بر یک هسته اصلی که در آن سه خانه مرحوم حاج آقا کمال طباطبایی، مرحوم مغیث الاسلام طباطبایی و مرحوم حاج آقا افتخارالاسلام طباطبایی است که این سه خانه با اتصال به یکدیگر هسته اصلی مجموعه خانه‌های طباطبایی‌ها را تشکیل داده‌اند.

در کنار این هسته اصلی عناصر تاریخی دیگری همچون مقبره میرزا محمود صاحب مواهب که از فضلا و دانشمندان این شهر بوده، مقبره جد اعلای طباطبایی‌ها میرزا محمد طباطبایی، خانه مرحوم حاج محمد مصری، خانه مرحوم حاج ابوطالب بیرجندی، خانه مرحوم احمدی طباطبایی، خانه مرحوم صدر زاده طباطبایی، خانه مرحوم روغنی، خانه روناسی، حاتمی، محمدی، میرزایی و چند خانه دیگر قرار گرفته که خود مجموعه‌ای کم نظیر از خانه‌های تاریخی را در یکی از محله‌های این شهرستان در کنار یکدیگر جمع کرده است.

موزه تاریخی بروجرد

در کنار مجموعه تاریخی خانه افتخار الاسلام طباطبایی بروجرد موزه آثار و اشیاء تاریخی کشف شده از قرون متمادی تاریخ این شهرستان قرار گرفته که محلی مناسب برای بازخوانی تاریخ چند هزار ساله این شهرستان و گردشگری است.

در این موزه مجموعه‌ای از نمونه هنرهای صنایع دستی بروجرد، برخی کتب و نسخ خطی مربوط به این شهرستان، برخی ابزار آلات مربوط به حرفه‌های رایج در این شهرستان و نمونه ای از کارهای استادکاران قدیمی همچون استادکاران مسگر و یا سازندگان ظروف دیگر جمع‌آوری شده و آماده بازدید علاقه‌مندان به آثار تاریخی بروجرد است.