قلعه هزار درب ایلام ، یکی از شگفت آورترین پادگان های نظامی در دوره ساسانی

قلعه هزار درب ایلام 

شهرستان آبادانان یکی از شهرستان‌های زیبایی ایران است که در جنوب استان ایلام قرار گرفته است. به دلیل موقعیت کوهستانی، جنگل‌های انبوه و بناهای تاریخی این استان همواره موردتوجه گردشگران بوده است. قلعه هزار درب ایلام یکی از سازه‌های تاریخی این استان است که رازها و شگفتی‌های سربه‌مهر زیادی دارد. سال‌هاست که باستان‌شناسان در تلاش هستند تا پرده از رازهای پنهان این قلعه بردارند، اما هنوز هم برخی از اتفاقات تاریخی که در قلب این قلعه رخ‌داده است، ناشناخته است. در ادامه این مقاله شما را با این جاذبه تاریخی – فرهنگی آشنا خواهیم کرد.

معماری اصیل ایرانی

همانند بسیاری از قلعه‌های قدیمی ایرانی، در طراحی و ساخت این مجموعه نیز از قلوه‌سنگ‌ها و سنگ‌های تراشیده استفاده شده است. از گچ نیز به‌عنوان ملات برای اتصال سنگ‌ها به یکدیگر استفاده شده است. پلن کلی قلعه به صورت مربعی است. طاق‌های هلالی که در قسمت‌های مختلف قلعه به کار گرفته شده است؛ مهم‌ترین ویژگی معماری این بناست. از مرکز ساختمان چهار راهرو به چهار سمت گسترده شده است که به اتاق‌های مختلف منتهی می‌شود. جالب است بدانید این قلعه در حقیقت دو طبقه است و از دریچه‌هایی که در سقف و دیوارها تعبیه شده بود برای انتقال نور و هوا استفاده می‌شد. ساخت قلعه هزار درب ایلام به صورت دو طبقه در زمان حکومت ساسانیان آن‌هم با استفاده از سنگ سبب شده تا از این بنا به عنوان یک شاهکار معماری یاد شود‌.

محوطه خارجی قلعه

اگر از دور به قلعه هزار درب نگاه کنید، یک دژ نظامی می‌بینید که با سفال‌های نخودی رنگ تزئین شده است. بر روی این سفال‌ها انواع نقش‌های برجسته وجود دارد که بیانگر هنر و نبوغ ایرانیان در حکومت ساسانی است. به این نوع سفال‌ها، سفال نیشگونی گفته می‌شود. جالب است بدانید ساخت این دسته از سفال‌ها در زمان ساسانیان بسیار رایج بوده است. نکته جالب توجه دیگر، قطر زیاد دیوارها است. قطر هر دیوار این دژ چیزی حدود پنج متر است. حالا می‌توان راز بقای این قلعه در طول اعصار را دانست.

موقعیت قلعه هزار درب

این قلعه از شمال شرق نیز با شهرستان دره شهر همسایه است. در تاریخ ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹، قلعه هزار درب به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسید. طبق داده‌ها و متون تاریخی، قدمت قلعه هزار درب ایلام به دوره ساسانیان برمی گردد، این قلعه باشکوه در آن زمان قلعه­ای با کارکرد نظامی بوده است. زمانی که وارد قلعه شوید با هزارتویی از طاق‌های هلالی مواجه خواهید شد، می‌توان گفت ریشه نام هزار درب از وجود طاق‌های فراوان نشات گرفته است.