کیمیاگری و تبدیل مس به طلا از نگاه جابربن حیان

ابوموسی جابرین حیان متولد حدود سال ۱۰۰ هجری خورشیدی، در طوس است. او یک دانشمند بزرگ ، فیلسوف و یک خبره در زمینه‌ی کیمیاگری بوده است. به خاطر خدمات ارزنده‌ی او، وی را « پدر شیمی» نامیده‌اند.

جابربن حیان

جابربن حیان چنین عقیده داشت که طبیعت اطراف ما می‌تواند هر چیزی را به چیز دیگری تبدیل کند. مثلا خاک و آب به گیاه تبدیل می‌شود و گیاه به وسیله‌ی زنبور به عسل مبدل می‌گردد. به همین خاطر کیمیاگر هم می‌تواند با الگو گرفتن از طبیعت و با استفاده از تجربه و آزمایش‌های پی در پی کاری کار که طبیعت انجام می‌دهد را در زمانی کوتاه تر به انجام رساند. اما وسیله‌ی مورد نیاز کیمیاگر اکسیر است.

اکسیر در علم کیمیاگری به مثابه دارو در پزشکی است. اکسیری که جابر برای انجام کارهای خود از آن استفاده می‌کرد از فلز، حیوانات و گیاهان گرفته می‌شد.

کیمیا، یکی از شاخه‌های علوم غریبه در تقسیم‌بندی‌های قدیمی علوم می‌باشد. علوم غریبه از نگاه ابوریحان بیرونی به کیمیا، ‌هیمیا، ریمیا، لیمیا و سیمیا تقسیم می‌شود. کلمه‌ی شیمی نیز از واژه‌ی کیمیا گرفته شده است و فرانسوی شده‌ی آن است.

کیمیا‌گران از گذشته تا به امروز، بیشترین تلاش خود را معطوف به تبدیل مس به طلا کرده اند. کیمیاگران همواره از جملات رمزآلود و کلمات عرفانی برای بیان منظور خود استفاده می‌کردند که قابل فهم برای عموم مردم نیست.

این روز‌ها شاخه‎‌ی علمی کیمیاگری بیشتر جنبه‌های عرفانی پیدا کرده و به همین خاطر مورد توجه مورخان علم و فیلسوفان قرار گرفته است. با این وجود، کیمیاگری یکی از منادیان اصلی دانش جدید بوده، و بسیاری از مواد و فرایندهای کیمیاگری باستان همچنان نقطه اتکای صنایع شیمی و فلزکاری مدرن است.