تاریخ جهان

هرچند در نگارش تاریخ ساسانیان سهم قابل توجهی از اثر به بررسی هنر ایران ساسانی در ابعاد گوناگون اختصاص داده شده است، ولی نگاهی به گذشته پارسها و مناسبات آنان با اقوام، ملل و دولتها و حتی حکومتها و امپراطوریهای جهان باستان در این مورد بی…

خطۀ پارس از معدود سرزمینهایی است که در نزد جغرافیادانان جهان باستان همچون بطلمیوس، هکاته و استرابون، اهمیت داشته و به کرات از آن در آثارشان نام برده اند. در منابع لاتینی پارس به عنوان سرزمین پارسیان یا سکونتگاه پارسها در جنوب غربی ایران…

به یاد داریم که کرتیر روحانی متنفذ و عالی مقام و همزمان رئیس انجمن مغان (مگوستان) که وزیر دادگستری در عصر هرمز یکم، بهرام یکم و بهرام دوم ساسانی بود و مفتخر به دریافت کلاه و کمر از دست پادشاه ساسانی و این افتخار بزرگ را این روحانی صدر…

همان گونه که پیشتر اشاره شد مزدک به زندگی دنیوی بها داده است و هم ثروت را در حد اعتلال و هم ازدواج را برای سلامتی تن و روان و بقای نسل سفارش کرده و ستوده است. در آیین ساسانیان نیز چنین بوده است و آن گونه که در اندرزنامه های آموزگاران…

مزدک هرچند از توان مالی و امکانات و شرایط اجتماعی مانی برخوردار نبود، ولی چون به علوم اجتماعی و ساختار جامعه ساسانی واقف بود و مشکلات و مسائل مردم و طبعاً جامعه ساسانی را دقیقاً می دانست، بر آن شد که در برطرف کردن آن با توسل به شیوه ای…

مزدک پسر بامداد است و به همین دلیل به مزدک بامدادان در منابع تاریخی معروف است. در زبان پهلوی ساسانی و در متون فارسی میانه «مزدک یابامداتان» نامیده شده است.     نام واقعی او را نیز همانند مانی نمی دانیم و آن گونه که از نامش بر می آید او…

به شخص مانی آثار مکتوب متعددی نسبت داده می شود که نخستین آنها کتاب شاپورکان است و دیگری رساله خواستوانیفت که به اعترافنامه نیوشکان معروف است و پیروان مانی در سالروز اعدادم مانی محتوای این کتاب را به صورت آهنگین به صورت دسته جمعی می…

مانی تشکیلات کلیسای خود را از حضرت مسیح (ع)، آفرینش را از زرتشت و تناسخ را از بودا اقتباس کرد. جامعۀ مانوی دارای پنج طبقه به شرح زیر بود :  1 ) فریستگان به معنای فرستادگان که در منابع عربی «رُسل» آمده و شعار آنان 12 بوده است (جمع…

این واقعیت پذیرفتنی است که شاپور یکم ساسانی (241 تا 272 میلادی) در همان زمان روی کار آمدنش وارث پاره ای مشکلات بود که پدر وی اردشیر بابکان (226 تا 241 میلادی) به گونه ای ناموفق با آن دست و پنجه نرم کرده بود. مانی این را می دانست که…

مانی در سال 216 میلادی مقارن واپسین روزهای زمام داری اردوان پنجم، آخرین شهریار سلسله اشکانی از پدری ایرانی و همدانی الاصل به نام پاتک (فاتک، فاتیک، پاتیک) و از مادری به نام ماریا (مریم) که از شاهزادگان اشکانی دانسته شده است به دنیا آمد.…

نام واقعی او را نمی دانیم، بی تردید «مانی» نام مستعار اوست، همانند نامهایی مانند تنسر (Tansar)، روحانی صدر ساسانی که اندیشه های دینی او با ضربات شمشیر اردشیر پاپکان بهم پیوستند یا به سخن دیگر درهم آمیختند و حکومت ساسانی را به وجود…

زمام داری بزرگ که زمان زمان داری او را اواخر سدۀ نخستین و اواسط دومین سدۀ پس از میلاد مسیح نوشته اند. او نیز یکی از پادشاهان هند و سکایی بود. اطلاعات زیادی دربارۀ پیدایش امپراطوری نیرومند کوشان در دست است، امپراطوری ای که در اوج…

آشوکا که در برخی منابع آسوکا (Asuka / Asoka) نیز آمده است (کریستن سن، آرتور، 1351، ایران در زمان ساسانیان، ص 4-41) در واقع از پادشاهان هند دانسته شده است که حدود 270 تا 235 پیش از میلاد زمام دار بوده است. آشوکا در واقع ثمرۀ مشترک فرهنگ…

اسکندر مقدونی پس از دست یابی به جادۀ ابریشم و استقرار کوچ نشینهایی در سراسر این شاهراه بزرگ تجارتی جهان باستان، این منطقه از شرق و شمال شرق ایران را پایگاه مهم و به روایتی پایدار جهت گسترش تمدن یونان نمود. پس از مرگ اسکندر در…

برخی از پژوهشگران برآنند که کوشانیان را با سکاها (Saka Skythen) خویشاوند و دارای پیشینۀ مشترک دانسته و آنان را از نژاد آریایی بدانند. چنین پژوهشی تاکنون به نتیجه ای مطلوب که مورد تائید قوم شناسان و نژاد شناسان و مورخان باشد نرسیده است.…