کوه نمرود در ترکیه

کوه نمرود یا نمرود داغ در استان آدی‌یامان در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد. بناهای تاریخی این مکان از بزرگ‌ترین ساختمان‌های دوران هلنی است. وزن بعضی از بلوک‌های سنگی به‌کار رفته در آن، به ۹ تن می‌رسد. آرامگاه آنتیوخوس اول، از پادشاهان کوماژن، در اینجا قرار دارد.

یکی از به یاد ماندنی‌ترین بناهای تاریخی در شرق ترکیه بنای آرامگاه سلطنتی فراز قله کوه نمرود است. کوه نمرود (نمروت داغ) با ارتفاعی بیش از ‏‎دو‎هزار متر در جنوب‌شرقی ترکیه واقع است که دارای ‏آثار تاریخی سنگی بسیار بزرگ و متعددی همچون مقبره‌ پادشاهی متعلق به یک قرن پیش از میلاد ‏بوده و در ۴۰ کیلومری شمال «کاهتا» قرار دارد.  این سازه یکی از ابنای تاریخی و با اهمیت در ترکیه می باشد . گفته شده است که این سازه ها یک قرن پیش از میلاد مسیح ساخته شده و به افتخار پادشاهان ایجاد شده است.

ارتفاع برخی سنگ‌های این منطقه، مخصوصا سنگ‌هایی ‏که برای ساخت مقبره سلطنتی بکار رفته تا ۹ متر نیز می‌رسد. کوه نمرود در سال ۱۹۸۷ به فهرست ‏میراث جهانی یونسکو راه یافته و پذیرای گردشگران بسیاری طی ماه‌های آپریل تا اکتبر می‌شود.
این کوهستان محل مطالعه‌ی خودبزرگ‌بین‌ها است و پنجاه متر ارتفاع دارد و در واقع از سنگ‌های خردشده توسط بردگان ساخته شده است. با مجسمه‌های عظیم خدایان و پادشاه آنتاکیوس. ‏
گفته می‌شود علت درهم شکستن بسیاری از مسجمه‌های موجود در منطقه‌ی کوه نمرود، که به شمایل خدایان رومی و ایرانی چون اهورا مزدا، زئوس و هرکولس بوده‌اند، مبارزه با بت‌پرستی بوده است. از خصوصیات مجسمه‌های پیدا شده در این محل کوه نمرود می‌توان به ارتفاع ۴۹ متری آنها، استیل یونانی تراشیدن سنگ‌ها و در عین حال سبک ایرانی لباس‌ها و موهای آنها اشاره نمود.

سرآغاز مجسمه ها

یکی از حیرت انگیزترین کوه های ترکیه همین جا است.  هنگامی که امپراطوری سلوکی توسط رومی ها در ۱۹۰ سال قبل از میلاد شکست خورد،  پادشاهی جدیدی در آن جا تاسیس شد. این امپراطوری متعلق به ۲۰۰۰ سال پیش است.  ۲۰۰۰ سال پیش که رومی ها و اشکانیان در حال جنگ بودند، پادشاه از فرصت استفاده می کند و یک امپراطوری قدرتمند را در جایی میان مرز سرزمین پارسیان و رومیان پایه گذاری می کند.

قبل از تاسیس این امپراطوری پادشاهی قدرتمند سلوکی توسط رومی ها شکست داده می شود و سپس امپراطوری کوماژن تاسیس می شود. این امپراطوری را پادشاه آنتیوخوس که مروج فرهنگ شادی و رستگاری بوده پایه گذاری می کند. “کوماژن” Commagene یکی از کشورهای جانشین سلوکی بین کوه های  توروش و فرات و دارای فرهنگ و مراسم مذهبی غنی است.

۶۲ سال قبل از میلاد پادشاه ” آنتیوخوس” Antiochus I Theos  پس از تاسیس امپراطوری اش، آرامگاهی را بر بالای کوه به همراه مجسمه های ۸ الی ۹ متری  که نمادی از خودش و حیواناتی مانند شیر وعقاب و هم چنین نمادهایی از خدایان یونانی و ایرانی بود بنا کردند.

آنتیوخوس مروج فرهنگ شادی و رستگاری بوده است و بیشتر ویرانه هایی که در کوه نمرود وجود دارد باقی مانده های این پادشاه و آیین او است.

پادشاه اش باور داشته این مکان می تواند بسیار قدرتمند و بزرگ باشد به همین دلیل هم مجسمه هایی عظیم از خدایان و خودش بر روی کوه می سازد،این برنامه های مذهبی تلاش آنتیوخوس بوده تا قومیت های مختلف را با هم متحد کند و امپراطوری اش  هم تا ۳۸ سال قبل از میلاد یعنی زمان حمله رومی ها دوام داشت.

غرب و شرق نمرود، پوشیده با مجمسه های باستانی

همان طور که قبلا هم گفتیم، نمادهایی از خدایان و پادشاهان باستانی در این کوه وجود دارد که اکنون در این مجسمه ها چهره در هم کشیده اند.

تراس شرقی برای مراسم ها  وجشن ها مورد استفاده قرار می گرفته،  مراسم میلاد و تاج گذاری ها در این مکان انجام می شده است و با این که در این مراسم افراد بسیاری شرکت می کردند اما شواهد نشان می دهد که مساحت این تراس ها خیلی وسیع نبوده است.

در قسمت چپ تراس شرقی آن تصویر یک شیر و عقاب را می بینیم و در قسمت راست آن تصویر شاه آنتیوخوس و هرکول را می بینیم. عقاب در همه جا نماد اقتدار است اما این جا به عنوان نمادی از خدایان دیده می شود.  شیر هم نماد نگهبان و محافظ است و چهار مرد با کلاه خود هم نماد سربازان رومی هستند.

هنگامی که شاه آنتیوخوس، برای مقابله با فشار رومی ها شروع به جنگ با دزدان دریایی Cilicia کرد و توانست شر آن ها را از منطقه دور کند؛ در آن زمان در آن منطقه صاحب اختیار گردید. به همین دلیل هم  مجسمه شاه آنتیوخوس را به صورت مردی جوان با تاج طراحی کرده اند که کاملا متمایز با چهره های دیگر در کوهستان است.

یکی از سیاست های متعادل این شاه این بوده که باور داشته است  هم اجداد رومی و هم اجداد پارسی  دارد؛ به همین دلیل هم در ساختن این بنای مقدس به یک اندازه از فاکتورهای رومی و ایرانی استفاده شده است، هم چنین دختر اول او با شاه ارد دوم ازدواج کرد که  همین موضوع به حفظ روابط خوب آنتیوخوس  با پارتی ها کمک می کرد.

در کتیبه های یافت شده در این مکان به صورت غیر مستقیم به شرایط سخت شغلی او اشاره شده است. او می گوید، خدایان در زندگی من تاثیر زیادی داشته اند و اعتقاد به آن ها باعث شده است که من بتوانم از خطرات مهم در امان باشم. او می گوید خدایان بزرگ ترین دارایی من هستند؛ به همین دلیل از خدایان مجسمه هایی را ساخته است.

در تراس غربی از سمت چپ شاه آنتیوخوس و هرکول و از سمت راست آپولو، زئوس و الهه کوماژن را می بینیم.

هرکول در این جا چیزی بیش از یک شخصیت مقدس است. الهه کوماژن هم نشان دهنده حاصل خیزی است.

این مجسمه ها اکنون آسیب دیده اند و سرهای آن ها شکسته شده است اما برخی ها هم میگویند ممکن است آن ها به خاطر بی احترامی های مسحیان اولیه و اعراب شکسته شده باشد.

چگونگی کشف

این مکان توسط  Karl Sester مهندس آلمانی حفاری شد و مسیرهای حمل و نقل برای عثمانی فراهم شد. اما آن ها نتوانستد آرامگاه  آنتیوخوس را شناسایی کنند.

عموم  مردم به سختی از امپراطوری Commagene چیزی می دانستند، اگر محقق آلمانی، Karl Sester  این بنا  را کشف نکرده بود؛ نمرود و مجسمه هایش ناشناخته می ماندند زیرا کم تر کسی پیدا می شود که  از امپراطوری کوماژن چیزی بداند.

این مهندس آلمانی در سال ۱۸۸۰ قصد داشت یک جاده جدید در  شرق آناتولیا کشف کند.

جالب این جا است که آن ها به جای پیدا کردن جاده باستانی ، بقایای مجسمه ها را پیدا کردند.

سال بعد یک تیم تحقیقاتی به این مکان آمد و یک کتیبه بسیار بزرگ یافت که در آن تقریبا تمام اطلاعاتی را که نیاز داشتند گذاشته بود .

تفاوت کوه نمرود از گذشته تا به امروز

گفته می شود در گذشته بالای کوه نمرود پوشیده از جنگل بوده است اما حالا در نوک این کوه تنها  صخره های غول پیکر باقی مانده است.

از طرفی تغییر بزرگ دیگری که این مکان کرده، مربوط به مجسمه هاست. در بیشتر آن ها سرشان از بدنه اصلی مجسمه ها جدا شده است. الگوی این آسیب ها به گونه ای است که نشان می دهد مخالفان بت پرستی به آن ها آسیب وارد کرده اند.

حوادثی طبیعی مانند زلزله  هم می تواند باعث سرنگون شدن سرهای مجسمه ها شده باشد.

از آن جایی که این مکان در لیست میراث جهانی یونسکو است، نابودی آن هم اهمیت دارد و باید از نابودی آن جلوگیری کرد.

گذشته

امروز

بازدید و اطلاعات تکمیلی

کوه نمرود در ۱۶۰ کیلومتری Kahta قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید یک پیاده روی ۶۰۰ متری را تا رسیدن به بالای تپه ها انجام دهید. زمان بازدید از این کوه در ماه های آوریل تا اکتبر است و برای آمدن به این مکان می توانید از اتوبوس و هلی کوپتر استفاده نمایید.

دسترسی به این تراس ها از طریق  قسمت شمالی کوه امکان پذیر است که البته اگر در ماه های سرد سیر سال به این جا بیایید، تنها پوشیده از برف و یخ خواهد بود.

تورهای شبانه روزی از Malatya  یا  Kahta به این مکان وجود دارد. هر فصلی که به این منطقه آمدید حتما لباس گرم همراه خود داشته باشید.

آدرس:ترکیه، منطقه آدیامان، پارک ملی داگی،

Address:Nemrut Dağı Milli Parkı, Adıyaman, Turkey