پنج امپراطوری با اهمیت خاورمیانه

نخستین تمدن‌ ها در خاورمیانه به وجود آمدند و برای مدتی شماری از امپراتوری‌ ها برای تسلط بر منطقه با هم به رقابت پرداختند.

خاورمیانه که توسط مورخان به نام بین النهرین سرزمین بین رود‌های فرات و دجله شناخته می‌شود زادگاه تمدن محسوب می‌شود جایی که اولین سکونتگاه‌های بزرگ بیش از ۹۰۰۰ سال پیش در آنجا شکل گرفتند.

همان طور که باستان شناسی و مردم شناسی اخیر نشان داده کشاورزی در مناطقی که اکنون بخشی از ترکیه، سوریه و عراق هستند حدود ۱۱۵۰۰ سال پیش ظهور کرد جایی که اولین سکونتگاه‌های دائمی در ابتدا به شکل دهکده‌های کوچک ایجاد شد.

در حالی که جوامع پیشرفته به طور جداگانه در چندین مکان در سراسر جهان توسعه یافتند اولین دولت شهر‌های بزرگ در جایی که تقریبا دولت مدرن عراق است ظهور کردند. در اینجا مردمان باستانی مانند سومری‌ها اشکال اولیه نوشتار معروف به خط میخی را توسعه دادند و روابط تجاری بین مردم ساکن در مناطق دیگر ایجاد کردند.

در حالی که در ابتدا این تماس‌ها مسالمت آمیز بود، اما در نهایت منجر به درگیری شد. سومریان و قوم همسایه‌ای به نام عیلامی‌ها در اولین جنگ تاریخ ثبت شده در حدود ۲۷۰۰ پیش از میلاد مسیح شرکت داشتند. زمانی که سابقه‌ای برای درگیری در مقیاس بزرگ ایجاد شد دیری نپایید که اولین امپراتوری‌ها شکل گرفتند.

در حالی که تعریف یک امپراتوری موضوعی محل بحث است درباره این ایده اتفاق نظر وجود دارد که امپراتوری کنترل یک دولت توسط دولت دیگر با تهدید به خشونت به دلیل عدم انطباق با قدرت مرکزی را شامل می‌شود.

اولین امپراتوری ثبت شده تاریخ آکِدیان بودند که توسط شخصی به نام سارگون در حدود قرن ۲۴ پیش از میلاد مسیح تاسیس شد. مردمان سامی آکدی شیوه عمل را برای نحوه عملکرد امپراتوری‌های آینده ایجاد می‌کردند. این امپراتوری‌ها تاثیر زیادی بر نحوه سازماندهی جوامع، رشد مذهب و زبان‌های مورد تکلم مردم داشتند.

در ادامه به پنج امپراتوری باستانی این منطقه و تاثیر آنان اشاره خواهیم کرد:

۱-امپراتوری آکد

در قرن ۲۴ پیش از میلادی مسیح آکدیان تحت فرمان بنیانگذار افسانه‌ای‌شان سارگون کبیر کنترل خود را در امتداد رودخانه‌های دجله و فرات در عراق برقرار کردند و به سمت شبه جزیره عربستان و کشور‌های فعلی خلیج فارس پیشروی کردند. افسانه‌های پیرامون خاستگاه سارگون شامل افسانه‌هایی هستند که طبق آن مادر سارگون یک کاهنه بود و او را به رودخانه انداخت و سپس توسط کارگری پیدا شد و او سارگون را بزرگ کرد.

مورخان دیگر می‌گویند که او فرزند یک باغبان بوده است. در هر صورت او علیرغم خاستگاه فروتنانه‌اش بزرگترین واحد سیاسی متحدی را که تا آن زمان در جهان دیده بود تاسیس کرد. زبان آکدی که مردم تحت امر او صحبت می‌کردند سامی بود و بنابراین مرتبط با عربی و عبری امروزی بوده است.

تصاویری از مردمان آن زمان در نقش برجسته‌های سنگی و هم چنین نوشته‌هایی به خط میخی برجای مانده اند. پیشرفت قابل توجه آکدی شامل استفاده از سیستم‌های پستی، ساخت جاده‌ها برای تسهیل تجارت، و استفاده گسترده از سیستم‌های آبیاری برای رشد محصولات و برجسته ساختن ایده امپراتوری بود.

۲-پادشاهی بنی اسرائیل

در مقایسه با دیگر امپراتوری‌های فهرست شده در اینجا پادشاهی بنی اسرائیل نسبتا کوچک و کوتاه مدت بود و از نوار کوچکی در شرق مدیترانه تشکیل شد که بخش‌هایی از فلسطین، اردن، لبنان و سوریه را پوشش می‌داد. با این وجود، تاثیر فرهنگی آن غیر قابل اندازه گیری است و به اشکال اولیه ایمان ابراهیمی و عهد عتیق منجر شد.

بسیاری از آن چه در مورد این پادشاهی می‌دانیم از کتاب‌های عهد عتیق آمده که می‌گوید این پادشاهی در زمان پادشاهی فردی به نام شائول تأسیس شد. گفته می‌شود که این شخصیت کتاب مقدس قبایل پراکنده بنی اسرائیل را تحت فرمانروایی واحد متحد کرد و هم چنین برخی از مردم همسایه را تحت سلطه خود در آورد. از نوادگان او می‌توان به پادشاه معروف داوود و سلیمان اشاره کرد.

از طریق یهودیت و مسیحیت که عهد عتیق را یک متن اساسی می‌دانند سنت‌های مرتبط با پادشاهی بنی اسرائیل امروزه هم چنان اجرا می‌شوند. پیامبران و پادشاهانی که در عهد عتیق ذکر شده در اسلام و چندین مذهب دیگر از جمله دروزی و مندائی نیز شخصیت‌هایی محترم قلمداد شده اند.

سنت‌های کتاب مقدس بر فرهنگ سیاسی اروپا نیز تاثیرگذار بوده اند. یکی از مفاهیم مهم “حق الهی پادشاهان” ایده متعلق به آن دوران بود که طبق آن پادشاهانی مانند داوود و سلیمان منصوب شده توسط خداوند بود. پادشاهی‌های مسیحی در سراسر اروپا این ایده را برای توجیه حکومت خود اتخاذ کردند از جمله خاندان سلطنتی بریتانیا. این تاثیر کتاب مقدس در مراسم تاجگذاری مشهود است که به شکل یک مناسک تاجگذاری پادشاه سلیمان را دوباره احیا می‌کند.

۳-امپراتوری ایران هخامنشی

امپراتوری هخامنشی توسط کوروش بزرگ در قرن ششم پیش از میلاد مسیح تاسیس شد و اولین امپراتوری بزرگ ایران بود. تا زمانی که اسکندر مقدونی آن امپراتوری را ویران ساخت هخامنشیان بزرگترین امپراتوری‌ای محسوب می‌شدند که جهان تا آن زمان به خود دیده بود. کنترل ایران تا مرز‌های یونان در دریای اژه تا جایی که پاکستان امروزی در جنوب آسیا است امتداد داشت.

امپراتوران ایران از پایتخت خود در تخت جمشید در مرکز ایران بر جامعه‌ای جهان وطنی و نسبتا بردبار حکومت می‌کردند که استاندارد‌های ثروت امپراتوری خاورمیانه را تا قرن بیستم تعیین کرد. کوروش در کتاب مقدس به خاطر آزاد کردن یهودیان از اسارت بابل پس از فتح آن امپراتوری مورد ستایش قرار گرفته است.

دستاورد‌های این امپراتوری شامل توسعه بوروکراسی‌های پیچیده برای اداره مناطق ناهمگون آن و هم چنین راه‌های ارتباطی سرزمین‌های دورافتاده هخامنشی بود. ایرانیان هم چنین اولین شبکه پستی بین المللی را ایجاد کردند که وسعت امپراتوری را در بر می‌گرفت.

۴-امپراتوری مصر

در حالی که تمدن مصر دست کم از سال ۳۱۰۰ پیش از میلاد مسیح وجود داشته جاه طلبی‌های سرزمینی سلسله‌های مختلف به دلتای نیل و بیش‌تر در جنوب در امتداد رود نیل محدود شده بود. در طول دوره پادشاهی جدید (حدود ۱۰۶۹ تا ۱۵۷۰ پیش از میلاد مسیح) مصریان باستان تحت تاثیر ثروت عظیم و سازمان نظامی خود امپراتوری‌ای را تاسیس کردند که نه تنها از جنوب تا سودان امتداد داشت بلکه تا خاور نزدیک و از شمال تا جنوب ترکیه نیز امتداد یافته بود.

دستاورد‌های این دوره شامل شکوفایی مکاتبات دیپلماتیک بین مصر و همسایگانش در زمینه تجارت، همکاری نظامی، ازدواج سلطنتی و مبادله هدایا است. اولین قرارداد صلح ثبت شده در تاریخ به این دوره و در نتیجه توسعه طلبی مصر برمی گردد. این قرارداد بین هاتوسیلی سوم از هیتی‌ها و رامسس سوم در سال ۱۲۶۹ پیش از میلاد مسیح پنج سال پس از نبرد خونین کادش امضا شد.

۵-امپراتوری بابل

بابلی‌ها قومی سامی بودند که بر بسیاری از قلمرو‌هایی که زمانی آکدی‌ها کنترل می‌کردند حکمرانی نمودند. سلطنت آنان به دو دوره تقسیم شده بود: اولین دوره امپراتوری بابلی قدیم بود که در فاصله سال‌های ۱۵۹۵ تا ۱۸۹۴ پیش از میلاد مسیح ادامه یافت. دومین دوره بابلی نوین بود که در فاصله سال‌های ۵۳۹ تا ۶۲۶ پیش میلاد مسیح زمانی که توسط ایرانیان فتح شدند ادامه یافت.

آنان به دلیل پیشرفت در ریاضیات به ویژه توسعه مثلثات و ستاره شناسی دستاورد‌های شناخته شده‌ای داشتند. یکی از مهم‌ترین میراث آنان روشی است که بخش‌هایی از زمان را به بخش‌هایی شامل ۶۰ تقسیم می‌کنیم برای مثال، ۶۰ ثانیه در دقیقه و ۶۰ دقیقه در ساعت.

نقش آفرینی آنان به علوم محدود نمی‌شد و شاید مشهورترین آن در زمینه حقوق باشد. قانون حمورابی متعلق به قرن ۱۸ پیش از میلاد مسیح یکی از قدیمی‌ترین و بهترین مجموعه قوانین جهان باستان است. پادشاه حمورابی که این رمز به نام او نامگذاری شده است ادعا کرد که فرامین را از شاماش خدای عدالت بابلی دریافت کرده است. این متن سوگند دروغ، دزدی، زنا، تجاوز و جرایم دیگر را ممنوع کرده است. هم چنین، در قانون حمورابی نرخ‌های غرامت برای سهل انگاری در مشاغل برای مثال برای سازنده ملکی که خانه‌ای ضعیف را می‌سازد تعیین شده است. مجازات‌ها از مرگ برای تعدادی از تخلفات تا پرداخت غرامت مالی متغیر بوده اند.