دست‌های بریده غول‌آسا

کشف دست‌های بریده غول‌آسا در بقایای یکی از قصر‌های مصر باستان به تازگی خبرساز شد. گفته شده که این اعضای قطع‌شده قدمتی چند هزار ساله دارند و بزرگی بیش از حد آن‌ها فرضیه وجود غول‌ها در دوران باستان را یکبار دیگر پررنگ‌تر کرده است.

اخیرا گروهی از متخصصان باستان شناسی در بقایای مربوط به یکی از قصر‌های مصر باستان که قدمتی ۳۶۰۰ ساله دارد، تعداد ۱۶ مجموعه استخوان مربوط به دست‌های بریده شبه انسان را کشف کرده‌اند. گفته شده که این اعضا همگی دست راست قربانیان بوده‌اند و در بین آن‌ها هیچ دست چپی وجود ندارد. همچنین ابعاد بزرگ این دست‌ها نکته دیگری بوده که توجه‌ها را به این کشف عجیب جلب کرده است؛ برخی از اعضای مورد نظر به قدری بزرگ هستند که مخاطبان را به یاد داستان‌های نقل شده در مورد نژاد غول‌ها می‌اندازند.

بقایای این دست‌ها توسط گروهی از کاوشگران که در شهر باستانی آواریس (Avaris) فعالیت داشتند، از زیر خاک بیرون کشیده شدند و اینطور که به نظر می‌رسد، هر ۱۶ دست بریده شده در چهار چاله مجزا قرار داشته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اندازه بسیاری از این استخوان‌ها بزرگ بوده و برخی از دست‌ها از بزرگترین دست‌هایی که در عصر حاضر رکورد ثبت کرده‌اند، ابعاد بیشتری دارند!

منفرد بیتاک (Manfred Bietak)، سرپرست تیم کاوش می‌گوید که در هرکدام از دو چاله اول که در فضای داخلی قصر، در جلوی اتاق تاج و تخت قرار داشتند، یک دست راست قطع‌شده قرار داشته و دو چاله دیگر هم که خارج از محیط قصر بودند و با فاصله چند سال از چاله‌های اول حفر شده‌اند، حاوی چهارده دست دیگر بوده‌اند.

قدمت دست‌های بریده به زمانی برمی‌گردد که مردمان هیکسوس (Hyksos) قسمتی از مصر باستان شامل شهر آواریس را تحت کنترل خود داشتند. این بقایا در قسمت شمال شرقی قاهره، پایتخت مصر کشف شده‌اند و به زمان حکمرانی پادشاه خایان (Khayan) مربوط هستند. یکی از مراسمی که به آن زمان از تاریخ مصر نسبت داده شده، قطع کردن دست راست دشمن و معاوضه این غنیمت با طلا است.

بیتاک در این رابطه می‌گوید که شواهد کشف‌شده توسط او و تیمش قدیمی‌ترین و تنها مدارک موجود در رابطه با این نوع از غنیمت گیری هستند. چنین روشی علاوه بر راحت‌تر کردن کار شمردن تعداد قربانیان، نوعی حرکت نمادین برای نشان دادن قدرت جنگجویان است که با بریدن دست راست دشمن قدرت را از او گرفته و حریف را ناتوان می‌کردند.

البته هنوز مشخص نیست که دست‌های بریده آواریس متعلق به مصریان بوده‌اند و یا مردم هیکسوس این اعضا را از بدن دشمنان خود در سرزمین شام جدا کرده‌اند.

رسم بریدن دست دشمن نه تنها توسط هیکسوس‌ها، بلکه توسط مصری‌ها هم انجام می‌شد. بر روی مقبره یکی از جنگجویان مصر باستان به نام آهموس (Ahmose) که در مبارزه با هیکسوس‌ها افتخار کسب کرده بود، نوشته شده که این جنگجو برای دست‌های بریده دشمنان از حاکم وقت «طلای شجاعت» دریافت کرده است.

این نوشته‌ها حدودا به ۸۰ سال پس از زمان دفن ۱۶ دست کشف‌شده مربوط می‌شدند و در بخشی از آن‌ها آمده که آهموس برای بریدن دست سه نفر دیگر از دشمنانش در جنگ تن به تن، مقادیر زیادی پاداش گرفته است.

هنوز مشخص نیست که چنین رسمی برای اولین بار توسط کدام یک از تمدن‌ها باستانی ابداع شده است؛ در زادگاه اصلی مردم هیکسوس شواهدی در این رابطه وجود ندارد و برخی از باستان شناسان معتقدند که احتمالا مصریان باستان این رسم را شروع کردند. این احتمال وجود دارد که هیکسوس‌ها در نوعی اقدام متقابل شروع به بریدن دست مصریان کرده و چنین رسمی را در سراسر منطقه ترویج داده باشند.

همانطور که اشاره شد، بقایای کشف‌شده در قصر آواریس قدیمی‌ترین شواهد رسم جمع‌آوری دست‌های بریده هستند، اما رفتار‌های خشن و شرم‌آور با زندانیان موضوعی است که اکتشافات باستانی زیادی را به خود اختصاص داده است. به عنوان مثال شیئی به نام لوحه نامار (Narmer Palette) با قدمتی ۵ هزار ساله وجود دارد که زندانیان مصر باستان را با سر‌های بریده‌شده نشان می‌دهد و یکی از فرعون‌های مصر هم بر روی لوح، در حال له کردن سر یکی از قربانیان خود دیده می‌شود.

درسوی دیگر، اندازه بزرگ این دست‌ها باعث بروز اظهار نظر‌هایی عجیب و ترسناک شده است. همانطور که در بالا اشاره شد، اندازه این دست‌ها از اندازه بزرگترین دست‌های ثبت شده برای انسان بسیار بیشتر اعلام شده و همین موضوع داستان‌های وجود غول‌ها در دوران باستان را بیش از پیش قوی‌تر کرده است. هرچند که هنوز هیچ مرجع رسمی این موضوع را تایید را رد نکرده است، اما بسیاری از باستان شناسان عقیده دارند که اندازه دست‌های کشف شده به هیچ وجه با استاندارد‌های دست انسان همخوانی نداشته و با اینکه ساختاری شبیه به دست انسان دارند، اما مشخص نیست متعلق به چه موجوداتی با این ابعاد بوده است!