دلایل ایجاد شدن تشکیلات متمرکز در ایران

در ایران وجود رودخانه های کم آب تولید وسیع دیم وجود قنات هایی که معمولاً حفر آنها در حدود امکانات مالکان روستاها بوده است و وجود اراضی وسیع کویری یا کوهستانی غیر قابل کشت یک پارچگی دائم سرزمین را نیز مشکل کرده است. از دوران قدیم در این سرزمین آبادیها به طور مجزا و خود کفا رشد کرده اند. در شرایط طبیعی در منطقه ای مانند ایران میبایست سازمانی اقتصادی متکی به به مالکیت محلی که کما بیش از یکدیگر مجزا باشند ایجاد شود اما هنگامی که تلاش جوامع مشترک زراعی در ایران آغاز شد قدرت مرکزی با ویژگی سلب مالکیت از تولید کنندگان و تمرکز آن در دست شاه به وجود آمد دلیل وجود آن به ممالک هم جوار ایران مربوط می شود.

از هزاره سوم پیش از میلاد به بعد فلات ایران در تأثیر پذیری عمیق اقتصادی، سیاسی و نظامی از ممالک بین النهرین قرار گرفت عیلامی ها در جنوب در تمام خوزستان و پارس و بخشهای عمده ای از کرمان و نقاط مرکزی ایران نفوذ داشتند. بابلی ها و سپس آشوریان نیز تأثیرات بسیار در این مملکت گذاشتند. بنابراین مادها و پارسیان پیش از رسیدن به حکومت با آن که ساخت قبیله ای داشتند، با این ساختار اقتصادی و سیاسی بین النهرین آشنا بودند چنان که غرب جنوب و مرکز ایران در واقع دنباله ای از بین النهرین به شمار می رفت

بین النهرین منطقه ای بود که به دلیل ویژگی های جغرافیایی و فرهنگی خود که با ایران متفاوت است از آغاز به لزوم وجود یک دولت متمرکز پی برده بود و تمامی دولتها و تمدنهای این دشت از امتیاز پادشاهی برخوردار بوده اند و همین پدیده را همچون ارثیه ای البته نامربوط به اوضاع طبیعی و جغرافیایی ایران به این مملکت (ایران) واگذار کرده اند. در چنین شالوده اقتصادی فرهنگی بود که شاه مالک مطلق همه شاهنشاهی و مردم و اراضی به حساب می آمد و این تفکر بود که شالوده بنای پادشاهی ماد شد.