تخت سلیمان یا زندان سلیمان تکاب

منطقه تخت سلیمان که به آن شهر گنجک (شیز) نیز گفته می شود، در  یک دره سرسبز بنا شده و بلندی آن از سطح دریا ۳۰۰۰ متر است. در این منطقه می توانید انواع شگفتی های تاریخی و طبیعی را مشاهده نمایید. یکی از زیبایی های این منطقه، قله بلقیس است که ۳۲۰۰ متر ارتفاع دارد. تخت سلیمان تکاب، همان جایی است که مردم محلی در بسیاری از روایات ذکر می کنند که زندان سلیمان نبی بوده، یعنی جایی که حضرت سلیمان در آن دیوها و جن های سرکش را به بند می کشیده. باما همراه باشید تا با تخت سلیمان تکاب آشنا شوید.

آشنایی با منطقه تخت سلیمان تکاب

اگر به شهر تکاب در استان آذربایجان شرقی مسافرت کرده باشید، بدون شک به ویرانه های باستانی آتشکده آذرگشنسب نیز سری زده اید. این آتشکده باستانی که محل عبادت پادشاهان و جنگجویان ساسانی بوده، حدود ۴۵ کیلومتر از قسمت شمال شرقی شهر تکاب فاصله دارد. محلی زیبا که در مجاورت دریاچه ای از آب های گرم و جوشان بنا شده است. عمق دریاچه به ۱۲۰ متر می رسد و آتشکده بر روی یک صخره بزرگ سنگی که از رسوبات آهکی دریاچه به وجود آمده، بنا شده است. معماری این مکان بسیار جذاب است و از نمونه های عالی معماری دوره باستان ایران به شمار می آید. چهار طاق و ساختمان هایی که متناسب با یک عبادتگاه زرتشتی ساخته شده. از دیگر بخش های این عبادتگاه می توان به کاخ های دوره ساسانی، نیایشگاه آناهیتا و ساختمان هایی که بعدها به دست پادشاهان مغول (ایلخانان) بنا شد، اشاره نمود. گفته می شود که این منطقه از سه هزار سال قبل نیز مکانی مسکونی برای انسان ها بوده است.

برطبق مدارک باستان شناسی در ایران باستان طبقه اجتماعی اهمیت بسیاری داشته است. بر این اساس سه آتشکده مشهور ایران در گذشته، آتشکده آذرگشنسب یا آذرگشسب در تکاب، آتشکده آذربرزین مهر در خراسان و آتشکده کاریان یا آذرفرنبغ کاریان در روستای کاریان لارستانبوده اند که هرکدام از آن ها ویژه یک طبقه اجتماعی خاص می باشند. آتشکده آذرگشسب متعلق به نظامیان و ارتشیان، آتشکده آذربرزین مهر، محل عبادت کشاورزان و پیشه وران و آذرفرنبغ نیز آتشکده ویژه موبدان و روحانیان زرتشتی بوده است. این آتشکده ها با سه رنگ سرخ، سبز و سپید که رنگ های پرچم کشور ایران بوده و هستند، مشخص می شدند.  این مجموعه در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهارمین اثر باستانی ایران در فهرست آثار ملی ایران در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.

در این منطقه، آثار تاریخی بسیاری کشف شده که با توجه به قدمت بیش از سه هزارساله سکونت بشر در آن، آثار تاریخی مختلف کشف شده، بیشتر دوره های تاریخی آن زمان را از اوایل دوره ساسانی تا دوره ایلخانیان مغول در برگرفته اند. ج است بدانید که کوه های رسوبی منطقه تخت سلیمان، به صورت طبیعی و به دلیل ویژگی های زمین منطقه و املاح مختلفی که در آب چشمه های آن وجود دارد، به وجود آمده اند. با توجه به نوشته های باستانی برجا مانده، اینجا در نزدیکی زندان سلیمان، محل تولد پیامبر بزرگ ایران باستان، زرتشت است، البته تاریخ نویسان درباره محل دقیق تولد زرتشت با هم اختلافاتی دارند. تاریخ نویسان  عرب می گویند که زرتشت در «شیز» متولد شده، اما رومی ها و یونانیان معتقدند که محل تولد او گزکا بوده است، اما بر طبق نوشته های حمد الله مستوفی در زبان مغولان محل تولد زرتشت را ستوریق می دانستند.

با این وجود، امروزه این منطقه تخت سلیمان نامیده می شود. با این وجود احتمال غریب به یقین محل تولد او شیز بوده. در کتاب تاریخ عالم آرای ناصری آمده که زرتشت در شهر سبلان و اردبیل ظهور کرده، ولی اصلیت او از شهری بنام شیز بوده که بین زنگان و مراغه قرار داشته است. تخت سلیمان بیش از ۱۲۴ هزار متر مربع مساحت دارد و در دوران مختلف تاریخ ایران از جمله مادها، اشکانیان و ساسانیان و حتی در دوران مغول از این مکان باشکوه استفاده می شده است.

روایات تخت سلیمان تکاب

درباره دریاچه تخت سلیمان، داستان های بسیاری وجود دارد. داستان هایی درباره شهرهای مدفون در زیر آب یا گنج های مشهوری که برای سال ها جستجوگران مختلف را به این منطقه کشانده یا درباره اینکه اینجا زندان سلیمان نبی برای دیوها بوده و یا وجود گنجینه کوروش، اشکانیان و ساسانیان. این مسئله موجب شد که در طی قرن ها بسیاری از افراد در این منطقه به جستجوی گنج بپردازند. در سالهای گذشته اروپاییان بسیاری، راهی آب های عمیق این دریاچه شدند، اما عمق زیاد و وجود لایه های عظیم املاح موجب شده که هیچ غواصی نتواند بیشتر از ۳۱ متر در عمق این دریاچه فرو رود.

کاوشگران ایرانی که پس از جستجوگران آلمانی وارد این آب شدند نیز چیز زیادی پیدا نکردند. شدت رسوبات، دید چشم را کور می کرد و زیادی فشار آب و املاح در دریاچه مانع از هر نوع جستجو می شد.جالب است بدانید که آب این دریاچه برای زرتشتیان مقدس است و آن ها معتقدند که الهه آب ها در این دریاچه ساکن بوده است. همچنین اعتقاد دارند که هر هزار سال یک بار باید دختر باکره ای در آب دریاچه استحمام کند و چنین فردی صاحب فرزند پسری خواهد شد که در آینده، موبد موبدان زرتشتیان خواهد گشت.

دیدنی های اطراف زندان سلیمان

زمانی که از تخت سلیمان حدود بیست کیلومتر دور می شویم، با شگفتی دیگری روبرو می گردیم. اینجا مکان دریاچه شگفت انگیز چملی گول است (چملی گول در زبان محلی به معنای جزیره ای از جنس چمن می باشد). روستاییان، این منطقه را چمن متحرک نیز می نامند. گفته می شود که چمن متحرک در واقع باتلاق بزرگی است به قطر هشتاد متر که نیزارها و گیاهان آبی رشد کرده بر روی آن، فضایی شبیه به جزیره را پدید آورده اند. این جزیره حیرت انگیز که محل زندگی حیوانات و گونه های مهاجر منطقه نیز هست، با حرکت جریان باد به این سو و آنسو می رود. پوشش گیاهی شگفت آور چملی حتی در سرمای سخت زمستان نیز سرسبز و زیبا باقی می ماند. عمق زیاد دریاچه موجب شده که انواع ماهی ها در آن زندگی کنند و همین آن را به منبع تغذیه خوبی برای انواع پرندگان ماهیخوار و مرغابی تبدیل نموده است. هیچ کس به درستی دلیل شناور بودن این چمن را نمی داند، اما بعضی از محققان علت این مسئله را جریان های باد می دانند و عده ای دیگر معتقدند که حرکت وضعی زمین موجب این پدیده شده است.

دسترسی به تخت سلیمان

اگر می خواهید که فقط به دیدن تخت سلیمان یا همان زندان سلیمان بروید، می توانید از مسیر تکاب حرکت کنید و بعد از طی ۲۴ کیلومتر به تخت سلیمان برسید، اما چنانچه مایلید که یکی دیگر از شگفتی های طبیعی استان آذربایجان را نیز ببینید، بهتر است از مسیر زنجان به تکاب حرکت کنید. در سه کیلومتری غرب تخت سلیمان می توانید به کوههای مخروطی تو خالی منطقه برسید. این کوه ها که در طی هزاران سال براثر فعالیت های آتشفشانی پدید آمده اند، در اثر جریان های باد و پیچش باد در میان آنها صداهایی تولید می شود. این صداها موجب شده که افسانه ای محلی ایجاد شود که آن را به عنوان زندان سلیمان می شناسند. مکانی که به گفته افراد محلی، حضرت سلیمان دیوهای گردنکشی را که از فرمان او سرپیچی می کردند، در آن مکان زندانی می کرد.