گویجه قلعه

گویجه قلعه شاهکار هنری حجاری ” اورارتویان ” ایران زمین متعلق به هزاره اول قبل از میلاد مسیح در مراغه همواره زیبایی دیدنی و خاطره انگیز برای گردشگران بوده است.

نام این قلعه به زبان فارسی قلعه سبز بوده و احتمال می رود علت نام گذاری آن از سنگ های طبیعی سبز مایل به آبی رنگ در ضلع شمالی قلعه گرفته شده و در آن دوران از این قلعه به عنوان یک دژ دفاعی و نظامی استفاده می شد.

این قلعه در ضلع شرقی ارتفاعات کوههای گویجه قلعه مراغه واقع شده و دارای صخره های طبیعی بوده و از نادرترین قلعه های تاریخی آذربایجان شرقی با معماری صخره ای محسوب می شود.

گویجه قلعه کاملا دردل کوه حجاری شده به طوری که محوطه آن به طور کلی بر روی صفحه ای از سنگ قرارگرفته و دارای قسمت های مختلف شامل آب انبار ، راه پله های دسترسی ، سکوهای اقامت دخمه و تالار اصلی بوده و هم اکنون هم این بخش ها قابل رویت است.

از ویژگی های منحصر به فرد این قلعه مورد استفاده قرارگرفتن آن دردوران مختلف تاریخ به ویژه دوره میانی اسلامی است که دراین دوران ابنیه و متعلقاتی نیز به آن اضافه شده و گورستان مربوط به دوره سلجوقی واقع در ضلع جنوب شرقی قلعه از جمله ابنیه های اضافه شده بعد ازاحداث این قلعه است.

این قلعه دارای طبقات مختلف به شکل سکو بوده که به صورت طبقات سنگی از صخره های خود قلعه حجاری شده و ۳۰ پله ی ۳۰ سانتی متری آن نیز توسط حجاران آن زمان از صخره های خود قلعه برای اتصال و دسترسی به طبقات فوقانی دارای شیب های تند ، حجاری شده است.

زاویه تالار قلعه حالت قوسی مانند و سقف آن به صورت مسطح بوده و درگوشه ضلع شمالی آن یک روشنایی به ابعاد ۹۰ در۷۰ سانتی مترایجاد و احتمال می رود به عنوان نورگیراز آن استفاده می شد.

درآثار باقیمانده قسمت های مختلف قلعه ، سوراخ هایی در ورودی اتاقک ها و محل های مختلف وجود دارد که به عنوان پاشنه ” در” سمت بالای قرنیز کار شده در بیرون و درون ورودی دیده می شود.

گویجه قلعه دارای سکوهایی در بیرون قلعه و مشرف به مناظراطراف و چشم انداز طبیعی بوده و چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

این قلعه آب انبار بسیار زیبایی را دردل خود از صخره های حجاری شده جا داده و برای ذخیره آب مورد نیاز بکار می رفته و هم اکنون نیز در داخل آن آب ذخیره می شود.

این آب انبار از دو قسمت تشکیل شده که اولین محوطه آن به ابعاد ۱۰۰ در۱۵۰ سانتی متر بوده و ازیک ورودی دیگر ۷۰ در۱۰۰ سانتیمتری به صورت طاق مانند می توان به داخل آن وارد شد.

این آب انباربه صورت ماهرانه ای دردل صخره ای درابعاد چهار در شش متر با سقف قوسی مانند حجاری شده و در ضلع شمالی تالار قلعه قرار گرفته است.

طاق نمای موجود در داخل آب انباراهمیت و زیبایی آن را چند برابرکرده و به جرات می توان گفت یکی از زیباترین آب انبارهای آذربایحان شرقی محسوب می شود.

به گفته سرپرست اداره میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی مراغه ، در گویجه قلعه فعلا آثار خطی مشاهده نشده و این قلعه بعد از دوران اورارتویی در سایر ادوار تاریخ بویژه در قرون میانی اسلامی مورد استفاده قرار می گرفت.

وی افزود: در دوره میانه اسلامی الحاقاتی از جمله سکونت گاهها ، جایگاه سربازان و گورستان ها به بنای اصلی قلعه اضافه شده است.

قلعه تاریخی گویجه قلعه در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دهستان قوری چای بخش سراجوی این شهرستان واقع شده که در سال ۱۳۸۲ به شماره ۱۰۴۷۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.