۱۰ مکان برتر باستان شناسی در کاریا، ترکیه

ترکیه که در تقاطع بسیاری از تمدن های باستانی قرار دارد، بهشتی برای دوستداران باستان شناسی است. طی قرن‌ها، سلسله امپراتوری‌ها و پادشاهی‌ها – هیتی، لیدی، ایرانی، یونانی، رومی، بیزانسی و سرانجام عثمانی – بر آناتولی حکومت کردند. میراث فرهنگی منحصر به فرد این کشور، چشم انداز فوق العاده زیبا و همچنین رفتار دوستانه مردم آن، بازدید از ترکیه را به یک تجربه ارزشمند تبدیل کرده است. این کشور با شگفتی های باستان شناسی زیادی پراکنده است که هر بازدید از آن همیشه بسیار کوتاه به نظر می رسد. پس از بازدید از بسیاری از مکان‌های کلاسیک بزرگ در غرب ترکیه، از شما دعوت می‌کنم تا گنجینه‌های باستانی کاریا، منطقه‌ای با اهمیت تاریخی و تنوع جغرافیایی قابل توجه را کشف کنید. برخی از مکان‌ها، مانند شهر ساحلی “میلتوس” و مکان مقدس “دیدیما” از قبل برای بازدیدکنندگان مدرن آشنا هستند. سایر شهرهای باستانی کمتر شناخته شده که کمتر دیدنی نیستند را می توان در داخل سرزمین، در مناطق نسبتاً دورافتاده یافت.

“کاریا” نامی است که در دوران باستان به منطقه جنوب غربی سواحل دریای اژه آناتولی در آسیای صغیر، ترکیه کنونی داده شده است. همسایگان کاریا شامل “ایونیا” در شمال و “لیکیا” در شرق بودند، در حالی که امروزه بیشتر استان “موغلا” را پوشش می‌دهد. ساکنان آن کاریان ها و لگ ها (از نوادگان کاریان ها) بودند. اگرچه در ادبیات باستانی از کاریان ها نام برده می شود، تاریخچه آنها هنوز تا حد زیادی ناشناخته است. هومر در ایلیاد می نویسد که آنها به عنوان متحدان تروا با یونانیان جنگیدند. هرودوت مورخ که در شهر کاریان هالیکارناسوس به دنیا آمد، آنها را جنگجویانی خشن و دریانورد و از تبار مینوی توصیف می کند. با این حال، پاوسانیاس، مسافر یونانی بی‌باک قرن دوم پس از میلاد، می‌گوید که کاریان‌ها ساکنان سابق این سرزمین بودند و استعمارگران کرت با آنها مخلوط شدند و نام آنها را برگزیدند. خود کاریان ها فکر می کردند که مردم بومی آسیای صغیر هستند.

مشهورترین فرمانروایان کاریان پادشاه “مائوسولوس” بود که در قرن چهارم قبل از میلاد بر منطقه سلطنت کرد.

این منطقه نقش مهمی را ایفا کرد زیرا موقعیت آن به کاریان ها امکان تسلط بر مسیرهای دریایی را می داد. پس از خدمت به عنوان مزدور در زمان پادشاهی فرعون مصری پسامتیکوس اول (۶۶۴-۶۱۰ ق.م) کاریا سپس در سال ۵۴۵ قبل از میلاد به عنوان فرمانده منطقه(ساتراپ)  در امپراتوری هخامنشی ایران گنجانده شد. در زمان اشغال پارسیان، کاریا توسط ساتراپ هایی که تابع کوروش کبیر بودند اداره می شد. مشهورترین فرمانروایان کاریان، پادشاه مائوسولوس بود که در قرن چهارم قبل از میلاد (۳۷۷ تا ۳۵۳ پیش از میلاد) بر منطقه سلطنت کرد. آرامگاه او به عنوان مقبره، یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان شناخته شد. در سال ۳۳۴ قبل از میلاد، کاریا توسط اسکندر مقدونی فتح شد و با کمک “آدا” از کاریا (خواهر مائوسولوس)، او خیلی زود منطقه را کاملاً تحت کنترل خود درآورد. آدا، اسکندر را به عنوان پسر خود پذیرفت و شهر آلیندا را به او تسلیم کرد. پس از حکومت اسکندر مقدونی، این کشور بخشی از امپراتوری سلوکی و بعداً پادشاهی پرگاموم شد. سرانجام زمانی که آتالوس سوم (۱۷۰-۱۳۳ قبل از میلاد) پادشاهی خود را به رومیان سپرد، کاریا به استان آسیایی امپراتوری روم با بقیه پادشاهی پرگاموم پیوست. رومیان در سال ۴۲ قبل از میلاد کل منطقه را فتح کردند. نام کاریا هنوز برای منطقه جغرافیایی استفاده می شد اما قلمرو از نظر اداری به استان آسیا تعلق داشت.

در اینجا ۱۰ مکان باستانی پنهان برای کاوش در کاریا آورده شده است.

آفرودیسیا

شهر زیبای یونان باستان آفرودیسیاس که هنوز بخشی از آن کاوش شده است، یکی از مهم ترین مکان های باستان شناسی اواخر دوره هلنیستی و رومی در ترکیه است. این شهر در داخل سرزمین کاریا در فلاتی با ارتفاع ۶۰۰ متر از سطح دریا قرار داشت. امروزه در نزدیکی روستای گیره در ۸۰ کیلومتری غرب دنیزلی قرار دارد. این شهر در قرن دوم قبل از میلاد در محل زیارتگاهی قدیمی تأسیس شد. این شهر به خاطر پناهگاه آفرودیت، الهه حامی شهر، و همچنین به خاطر مدرسه مجسمه سازی اش که در زمان امپراتور هادریان (۱۱۷-۱۳۸ میلادی) به شهرت رسید، مشهور بود.

آفرودیزیاس از قرن اول پیش از میلاد به بعد که تحت حمایت آگوستوس قرار گرفت، از دوره طولانی رونق برخوردار بود. در قرن پنجم پس از میلاد، به تدریج در گمنامی محو شد و بعدها به روستای ترکیه ای “گیره-Geyre” تبدیل شد. ویرانه‌هایی که امروز باقی مانده‌اند، این گذشته ثروتمند را منعکس می‌کنند. کاوش‌های قرن بیستم میلادی بیشتر از آثار عمومی مهم آفرودیزیا را کشف کرده‌اند: معبد آفرودیت، تئاتر، آگورای بزرگ با بوله‌تریون مرتبط (خانه شورای شهر)، مجموعه حمام، استادیوم و سباستئون، مجموعه معبدی که به آفرودیت، آگوستوس و دودمان ژولیو-کلودیان اختصاص دارد.

بسیاری از مجسمه‌ها و عناصر مجسمه‌سازی که در جریان کاوش‌ها کشف شده‌اند، دارای امضای مجسمه‌سازان آفرودیسی هستند. آنها در موزه آفرودیسیا نگهداری می شوند. در سال ۱۹۷۹ پس از میلاد به روی عموم باز شد، یک سالن جدید در سال ۲۰۰۸ پس از میلاد برای نمایش آثار جذابی که زمانی بر روی رواق سباستیون قرار داشت، اضافه شد.

لابروندا (Labraunda)

لابروندا خانه پناهگاه زئوس لابراوندوس است و در کوه های مشرف به دشت میلاس واقع شده است. این مهم ترین پناهگاه در کاریا بود، به ویژه در قرن چهارم قبل از میلاد، زمانی که پادشاه مائوسولوس، فرمانده کاریا، لابروندا را پناهگاه خانوادگی خود کرد. بقایایی که مربوط به قرن پنجم قبل از میلاد و قرن اول پس از میلاد است، شامل معبد زئوس، دو آندرون بزرگ (سالن غذاخوری تشریفاتی)، دو استوا(سردر-سایه بان)، دو حمام رومی، چندین اقامتگاه کشیش، و یک نیمفائوم(معبد الهه آب و زیبایی) است.

مکتب زئوس لابراندا، که ویژگی آن تبر دو سر بود، ممکن است در قرن هفتم قبل از میلاد در چشمه‌ای درست بالای تپه معبد آغاز شده باشد. این احتمال وجود دارد که لابراندا ابتدا به عنوان یک مکان مقدس به دلیل صخرهٔ شگفت‌انگیز بالای معبد شناخته شده باشد. این صخره به نظر می‌رسد که توسط یک صاعقه به دو نیم تقسیم شده است. علاوه بر این، چشمه مقدس درست در زیر این صخرهٔ شکاف‌خورده قرار دارد.

این سایت در یک شیب نسبتا تند قرار داشت، بنابراین ساختمان ها بر روی یک سری از پنج تراس مصنوعی ساخته شدند. با یک راه مقدس سنگفرش شده به عرض ۷.۵ متر به شهر میلاسا (میلاس امروزی) مرتبط می شد. هر سال یک جشن قربانی ۵ روزه در اینجا برگزار می شد.

هالیکارناسوس

شهر “بدروم- Bodrum  ” که در دوران باستان با نام هالیکارناسوس شناخته می شد، به مرکزی برای گردشگران در سواحل جنوبی دریای اژه تبدیل شده است. این مکان همچنین خانه یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان، مقبره هالیکارناسوس است.

مقبره مائوسولوس به عنوان مقبره فرمانده ایرانی مائوسولوس، یکی از اعضای سلسله هکاتومنید که از سال ۳۷۷ تا ۳۵۳ قبل از میلاد بر کاریا حکومت می کردند، ساخته شد. مازولوس پایتخت خود را از “میلاس” به “هالیکارناسوس” منتقل کرد.. او شهرهای زیادی را با الگوی یونانی تأسیس کرد و سنت های دموکراتیک یونان را تشویق کرد.

هنگامی که مائولوسوس در سال ۳۵۳ قبل از میلاد درگذشت، ملکه او آرتمیسیا (که همچنین خواهر او بود) تصمیم گرفت تا برای او باشکوه ترین مقبره در جهان شناخته شده بسازد. این مقبره باشکوهی بود به ارتفاع ۱۳۵ فوت (۴۱ متر) و با تزیینات و مجسمه های زیبا و کنده کاری های برجسته که در اثر زلزله‌های متوالی ویران شد و صدها سال در ویرانه ماند تا اینکه در سال ۱۴۹۴ پس از میلاد کاملاً برچیده شد و شوالیه‌های مالت در ساختمان قلعه خود در بدروم از آن استفاده کردند. کلمه مدرن برای مقبره “مائوسلیوم” از شکل لاتین نام “مائولوسوس” گرفته شده است. بسیاری از مجسمه ها و نقش برجسته های مقبره در سال ۱۸۵۶ میلادی به موزه بریتانیا لندن منتقل شدند و از آن زمان تاکنون به نمایش گذاشته شده اند. در محل مقبره فقط پایه های آن و همچنین یک موزه کوچک باقی مانده است.

در فاصله کوتاهی از مقبره، تئاتر، بهترین سازه حفظ شده هالیکارناسوس باستانی قرار دارد. در ارتفاع ۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد و مشرف به خلیج و جزایر است و زمینه شگفت انگیزی را برای تماشاگران فراهم می کند. این تئاتر در قرن چهارم قبل از میلاد در زمان سلطنت مائوسولوس ساخته شد و در قرن دوم بعد از میلاد بزرگ شد. ظرفیت اولیه تئاتر ۱۰۰۰۰ نفر تخمین زده می شود در حالی که ظرفیت فعلی تقریبا ۴۰۰۰ نفر است.

استراتونیسه (Stratonicea)

“استراتونیسه” شهری داخلی بود که در دشتی نزدیک سرچشمه‌های رودخانه مارسیاس ساخته شده بود. امروزه ویرانه های شهر باستانی در روستای متروک “اسکی هیسار” در ۲۸ کیلومتری شرق میلاس قرار دارد. آنها در میان خانه های ویران شده و کلبه های متروک قرار دارند که به مسافران احساس رمز و راز و افسون می دهد. استراتونیسه، که بیش از ۳۵۰۰ سال بدون وقفه سکونت داشته است، به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای مرمری جهان در نظر گرفته می شود و در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. حفاری ها هنوز در اطراف سایت ادامه دارد و بیشتر و بیشتر شهر فراموش شده را آشکار می کند. کاوش‌های امسال بسیاری از مقبره‌های دوران بیزانس را کشف کرده‌اند.

استراتونیسه در محل یک شهر قدیمی کاریان توسط پادشاه سلوکی آنتیوخوس اول در قرن سوم قبل از میلاد تأسیس شد. این نام به افتخار نامادری سابقش و همسر دوم استراتونیس، شاهزاده خانم سوری گذاشته شده است. استراتونیسه شهری پر رونق در دوره سلوکیان بود که به گفته استرابون آن را با ساختمان های مجلل آراسته بود. بعداً این شهر به رودیان واگذار شد و در سال ۲۰۰ قبل از میلاد برای مدت کوتاهی تحت کنترل فیلیپ پنجم پادشاه مقدونیه قرار گرفت. رودیان در سال ۱۹۷ قبل از میلاد آن را بازیابی کردند و تا سال ۱۶۷ قبل از میلاد آن را حفظ کردند، که در آن زمان کل کاریا توسط مجلس سنای روم آزاد شد.

بناهای تاریخی کلیدی که برای بازدیدکنندگان مدرن قابل مشاهده است عبارتند از یک تئاتر بزرگ با گنجایش ۱۰۰۰۰ تماشاگر، معبد آگوستوس، یک خیابان ستون‌دار با ردیفی از موزاییک‌ها، یک بلوتر (اتاق شورا) با کتیبه‌های رومی متعدد (از جمله نسخه‌ای از فرمان قیمت دیوکلتیان در سال ۳۰۱ پس از میلاد) و یک ورزشگاه بزرگ هلنیستی. سالن ورزشی در ربع دوم قرن دوم قبل از میلاد در انتهای غربی شهر ساخته شد و به شکل قرنتیان تزئینات فراوانی داشت. طول کلی ساختمان ۱۸۰ متر تخمین زده می شود که آن را به بزرگترین سالن ورزشی شناخته شده در دوران باستان تبدیل کرده است.

لاگینا

تنها چند کیلومتر دورتر از استراتونیسه، شهر باستانی لاگینا، یکی از مهم ترین پناهگاه های کاریان قرار داشت. جاده ای به طول ۱۱ کیلومتر به نام راه مقدس (جاده تشریفاتی) این دو شهر را به هم متصل می کرد. تأسیس پناهگاه در لاگینا به عنوان یک مرکز مذهبی به زمان سلوکیان برمی‌گردد، اما شواهد به دست آمده از گورستان نشان می‌دهد که منشأ سکونتگاه به قرن هفتم قبل از میلاد برمی‌گردد. خدایی که در این مکان مقدس پرستش می شد الهه هکات بود. او الهه جادو، جادوگری، شب و ماه بود و با چهارراه ها و راه های ورودی همراه بود. در تندیس، هکات اغلب به شکل سه گانه، یا با سه بدن یا سه سر به تصویر کشیده می شد. فستیوال‌های متعددی در این مکان برگزار می‌شد که طی آن دسته‌ای کلید معبد را از لاگینا به بلوتریون در استراتونیسه تحویل می‌دادند که روی آن قوانین جشن‌های مذهبی هکات نوشته شده بود.

معبد در مرکز خود معبد معروف هکاته را داشت. این مکان با یک محدوده مقدس (ناحیه مقدس اطراف معبد) که توسط یک استوا (راهروی مسقف) در الگوی دوریک احاطه شده بود، محصور شده بود. ورودی آن یک پروپیله‌ (دروازه یادبود) با یک کولوناد نیم‌دایره‌ای در جلو بود. یک پلکان با ده پله از پروپیله‌ئا به یک مسیر سنگ‌فرش شده و سپس به قربانگاه می‌رسید.

معبد هکاته که قدمت آن به ربع آخر قرن دوم میلاد می رسد، ۲۱ متر در ۲۸ متر بوده و به نظم قرنتی ساخته شده است که ۸ ستون در اضلاع کوتاهتر و ۱۱ ستون در اضلاع بلندتر آن دارد. یک نوار تزئینی چهار طرف ساختمان را پوشانده بود. نقش برجسته‌ها در موزه باستان‌شناسی استانبول به نمایش گذاشته شده‌اند و نشان‌هایی از اساطیر یونانی و کاریانی دارند. صحنه هایی از زندگی زئوس را می توان در دیواره شرقی، گیگانتوماکی ( Gigantomachy -نبرد بین خدایان و غول ها) در نوار غربی مشاهده کرد. در نوار جنوبی گردهمایی خدایان کاریان، و در نوار شمالی آمازونوماکی، نبردی بین آمازون ها و یونانی ها.

نیسا (آناتولی) (Nysa on the Maeander)

“نایسا “گوهر واقعی کاریا است که در دره های عمیق دریای اژه پنهان شده است. این شهر باستانی، مرکز مهم کاریان، در شمال منطقه، در ۵۰ کیلومتری شرق شهر افسس ایونیایی قرار داشت. امروزه این مکان یک سایت باستانی به خوبی حفظ شده است. گفته می شود که نیسا نام مکانی بوده است که خدای دیونیسوس در آن متولد و بزرگ شده است. این شهر در زمان رومیان به شهرت رسید و برای مدتی خانه استرابون مورخ (۶۳ قبل از میلاد – ۲۵ پس از میلاد) بود. استرابون شهر را اینگونه توصیف کرد که سه شهر به یک شهر تبدیل شده اند. او اشاره کرد که در ابتدا آن را “آتیمبرا” می نامیدند، اما در قرن دوم پیش از میلاد به نظر می رسد که این سکونتگاه به نیسا تغییر نام داده است، احتمالاً به افتخار همسر پادشاه آنتیوخوس اول سوتر. نیسا به عنوان شهری متشکل از دو بخش مجزا طراحی شده بود که در دو طرف یک صخره کوه قرار داشت.

خرابه های مهمی در دامنه کوه از دوره های هلنیستی، رومی و بیزانسی پراکنده شده است. تئاتری که به خوبی حفظ شده است، در دوره امپراتوری روم بازسازی شده ، به خاطر نقاشی های نوار تزئینی آن که زندگی دیونیسوس و ازدواج مقدس (تئوگامیا) بین پرسفونه (دختر الهه دمتر) و خدای دنیای زیرین، پلوتون را به تصویر می کشد، مشهور است و ۳۵ ردیف صندلی های مرمری، گنجایش ۱۲۰۰۰ نفر را دارد.

این کتابخانه که قدمت آن به قرن دوم میلاد می رسد، دومین و بهترین ساختار کتابخانه باستانی ترکیه پس از کتابخانه سلسوس افسس در نظر گرفته می شود. استادیوم نیسا، که در اثر سیل تا حدی آسیب دیده بود، ظرفیت ۳۰۰۰۰ نفر را داشت. جرونتیکون هلنیستی (مجلس شورای بزرگان)، که در قرن دوم پس از میلاد به عنوان یک اودئون اقتباس شد، برای حداکثر ۷۰۰ نفر اتاق داشت.

سایر سازه های مهم عبارتند از آگورا (محل بازار)، سالن بدنسازی و حمام های رومی، پل نیسا به طول ۱۰۰ متر،که یک زیربنای تونل مانند داشت، دومین پل از نوع خود در دوران باستان بود که تنها پل مجاور پرگامون از آن پیشی گرفت.

معبد زئوس لپسینوس

معبد زئوس لپسینوس که در شهر باستانی یوروموس در منطقه میلاس امروزی موغلا واقع شده است، یکی از بهترین معابد حفظ شده در ترکیه است (یکی دیگر معبد زئوس در آیزانوی در فریژیا است). این بنا در زمان سلطنت امپراتور هادریان در قرن دوم میلادی در محل معبد اولیه کاریانی ساخته شد (خود تمنوس به قرن ششم قبل از میلاد برمی گردد). با این حال، معبد هرگز به طور کامل تکمیل نشد (برخی از ستون‌های ایستاده هرگز شیاردار نشدند)، احتمالاً به دلیل بحران اقتصادی که ۱۸۰۰ سال پیش به شهر باستانی ضربه زد. شهروندان ثروتمند با حمایت مالی پا پیش گذاشتند و نام خود را بر روی پلاک های برخی از ستون ها حک کردند، اما این حمایت کافی نبود. کتیبه ای می گوید که منکراتس، پزشک و قاضی، پنج ستون از ۳۰ ستون این معبد و لئو کوئینتوس، یک قاضی، هفت ستون دیگر را اهدا کردند.

در قرن پنجم پیش از میلاد، شهر یوروموس (به معنی قوی) یکی از مهم ترین شهرهای کاریان پس از میلاسا بود که یک سالن تئاتر – که هنوز آثار آن قابل مشاهده است – و یک آگورای مستطیل شکل با ستون های ستون دار در هر طرف داشت.معبد زئوس درست خارج از دیوارهای شهر در جنوب قرار داشت. این بنا به دستور قرنتی ساخته شد و دارای شش ستون در اضلاع کوتاه و یازده ستون در اضلاع بلند آن بود. امروزه ۱۶ ستون همچنان پابرجاست. کاوش های کوچک در سال ۱۹۶۹ میلادی آغاز شد و همچنان ادامه دارد. گروهی از باستان شناسان از ترکیه در حال حاضر در حال برنامه ریزی برای بازسازی معبد و بازسازی برخی از ستون های افتاده هستند.

آلاباندا

آلاباندا، واقع در حدود ۷ کیلومتری غرب شهر فعلی چینه در استان آیدین، در قرن چهارم قبل از میلاد تاسیس شد. گفته می‌شود که نام این شهر از قهرمان آلاباندوس گرفته شده است که گفته می‌شود نام خود را پس از برنده شدن در مسابقه اسب‌سواری گرفته است. آلاباندا ترکیبی از دو واژه کاریانی آلا (به معنی اسب) و باندا (به معنای پیروزی) است. کاوش های انجام شده در قرن بیستم پس از میلاد، پایه های دو معبد، یک تئاتر هلنیستی، یک بلوتر مستطیل شکل و یک مجموعه ورزشگاه-حمام را آشکار کرده است.

اولین مورد از این معابد معبد آپولو ایزوتیموس است. این بنا در قرن دوم پیش از میلاد به ترتیب یونی ساخته شد و دارای ۱۳ ستون مرمری سفید در هر طرف و هشت ستون در جلو و عقب بود. چهار تخته خط دیواری که نبرد بین یونانی‌ها و آمازون‌ها (Amazonomachy) را به تصویر می‌کشد و همچنین کتیبه‌ای که نشان می‌دهد معبد مجدداً به آپولو ایزوتیموس و امپراتورهای الهی در زمان امپراتوری تقدیم شده بود، یافت شد.

معبد دوم در دامنه تپه، کمی بالاتر از دشت قرار داشت. این معبد به سبک دوریک بود و دارای شش ستون در طرف‌های کوتاه و یازده ستون در طرف‌های بلند بود. به‌طور عمومی به عنوان معبد آرتمیس شناخته می‌شد، زیرا یک مجسمه کوچک از آرتمیس-هکاته در محل پیدا شده بود، اما در سال ۲۰۱۱ میلادی گروهی از باستان‌شناسان یک قربانگاه با لابریس (تبر دوسر) را کشف کردند که نماد خداوند کاریان، زئوس کریساوریوس (زئوس شمشیر طلایی) بود و این ساختمان را به عنوان معبدی که به این خدا اختصاص دارد، شناسایی کرد.

آلیندا

آلیندا، واقع در نزدیکی محل باستان آلاباندا، جایی است که رویارویی معروف بین اسکندر مقدونی و آدا از کاریا در اواخر قرن چهارم قبل از میلاد رخ داد. با این اتفاق، آلیندا در تاریخ کاریا ظاهر دراماتیکی داشت.

ویرانه های آلیندا بر فراز تپه ای مشرف به دشت حاصلخیز بالای روستای کارپوزلو واقع شده است. بخش‌های زیادی از دیوارهای شهر، تئاتر و برخی از برج‌ها در وضعیت خوبی قرار دارند، اما برجسته‌ترین ویرانه‌های آلیندا، بقایای آگورای عظیم هلنیستی است. طول آن بیش از ۹۰ متر است و در ابتدا از سه طبقه تشکیل شده بود که دو طبقه پایینی آن به خوبی حفظ شده است.

تئاتریکه مربوط به اوایل قرن دوم قبل از میلاد می شود، با حفظ دو گالری و بیشتر صندلی‌هایش، نیز در وضعیت خوبی قرار دارد. اما عمدتاً توسط پوشش گیاهی و درختان زیتون پوشیده شده است. رو به جنوب، این تئاتر منظره ای فوق العاده از کارپوزلو و دره زیر را به نمایش می گذارد که گنجایش تقریباً ۳۴۰۰ نفر داشت.

در قله تپه برج مراقبت دو طبقه هلنیستی با ابهت، پایه‌های معبد کوچک و همچنین بقایای قابل توجهی از یک قنات رومی که توسط چهار طاق پشتیبانی می‌شود، قرار دارد.

ایسوس

شهر یونان باستان ایسوس یک سایت چند دوره ای گسترده است که در سواحل خلیج ایسوس(خلیج گلوک) در نیمه راه بین “دیدیما” به شمال و “هالیکارناسوس” در جنوب واقع شده است. این شهر زمانی که در جزیره ای قرار داشت، اکنون به سرزمین اصلی پیوسته و شبه جزیره ای را ایجاد کرده است. طبق سنت، ایسوس احتمالاً در قرن نهم یا هشتم قبل از میلاد توسط یونانیان اهل آرگوس (دوریان) مستعمره شد، اما شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که مکان ایسوس از دوره نوسنگی مسکونی بوده و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سکونتگاه‌های مینوسی و میکنی در آسیای صغیر شکوفا شده است. رونق این شهر در دوره‌های هلنیستی، رومی و بیزانسی ادامه داشت و بسیاری از بقایای آن به دوره‌های بعدی مربوط می‌شوند.

کاوش‌های قرن بیستم پس از میلاد، آگورا (مرکز مدنی) را نشان می‌دهد که بقایای آن به زمان هادریان و آنتونینوس پیوس مربوط می‌شود، بولوتریون (خانه شورا)، یکی از بهترین ساختمان‌های حفظ‌شده در ایسوس است. معبدی که  شامل یک پناهگاه اختصاص داده شده به آرتمیس آستیا (الهه حامی شهر) و ساختمان‌های متعدد دیگر می شود. امروزه محل آگورا پر از بناها و قبرهای دوره بیزانس است.

بنای یادبود تدفین به شکل معبد قرنتی یک بنای بسیار چشمگیر است که قدمت آن به دوره روم می رسد. در داخل حیاط «بازار ماهی قدیم» قرار دارد که در سال ۱۹۹۵ پس از میلاد مسیح برای استفاده به عنوان موزه در فضای باز بازسازی شد.

مترجم:زهرا طاهری