معرفی اتابکان زنگی موصل و شام

زنگیان دودمانی ترکمان بودند که از سال ۵۲۱ تا ۶۱۶ ه.ق بر سرزمین‌هایی فرمان راندند که امروز در شمال عراق و سوریه واقع است. پایتخت شان نخست حلب و از سال ۱۱۵۴م دمشق بود. بنیانگذار این دودمان عمادالدین زنگی پسر آق سنقر از سرداران  سلجوقیان بود و ایشان از همین رو به زنگیان آوازه یافتند.آق‌سنقر از همراهان و یاران نزدیک ملکشاه و حاجب او بود و لقب قسیم‌الدوله و نیز فرمان امارت بر حلب را از او داشت و در لشکرکشی ملکشاه به اورشلیم ، از فرماندهان سپاه او بود. اما پس از ملکشاه، در جنگی که میان آق‌سنقر و تتش پسر آلب ارسلان درگرفت، آق‌سنقر کشته شد. چون برکیارق عمویش تتش را در نزدیکی  ری شکست داد و در تکریت به زندان کرد، عمادالدین پسر آق‌سنقر به رویارویی با صلیبیان  رفت و ایشان را با چندین نبرد پس‌راند.

روزگار حکومت زنگیان بیش‌تر به جنگ های صلیبی گذشت. سیف الدین و نورالدین پسران عمادالدین، اگرچه حکومت موصل و حلب را میان خود بخش کردند، اما همواره در پی هم‌پیمانی با دیگر حکومت‌های مسلمان بودند تا بر صلیبیان بتازند. امارت این دودمان با حمله مغول برچیده شد.هرچند گستره قلمرو سلسله ای که عمادالدین زنگی در سال ۵۲۱ ه.ق بنیان گذاری کرد بسیار متغیر بود و گاهی تا کرانه های دریای مدیترانه و مصر هم میرسید با توجه به اینکه موصل خاستگاه اولیه قدرت و از مراکز اصلی تحت فرمانروایی سران این سلسله بود، از اتابکان زنگی با عنوان اتابکان موصل نیز یاد میشود. فرمانروایان سلسله اتابکان زنگی ده تن بودند و جمعاً در حدود ۹۵ سال (۵۲۱-۶۱۶ ه.ق) حکومت کردند که اسامی آنها در ادامه گفته می شود:

۱.عمادالدین زنگی پسر آق سنقر

۲.سیف‌الدین غازی

۳.نورالدین محمود زنگی

۴.سیف‌الدین غازی دوم

۵.ملک صالح اسماعیل

۶.عزالدین مسعود

۷.نورالدین ارسلانشاه

۸.ملک قاهر

۹.نورالدین ارسلان‌شاه دوم

۱۰.ناصرالدین محمود