شاه طهماسب دوم صفوی

چند روز قبل از تسلیم شدن شاه سلطان حسین در برابر محمود افغان، او پسر بزرگ خود محمود میرزا را که ۲۵ سال داشت به ولایتعهدی برگزید تا وی را برای جمع آوری قشون به خارج از اصفهان بفرستاد، لیکن با نظر مخالف امرا از این موضوع منصرف شد و جهت ولایتعهدی پسر دوم خود صفی میرزای ۲۳ ساله را در نظر گرفت که باز هم با مخالفت امرا مواجه شد. این دو پسر بر قدرت ملاباشی اعتراض داشتند. بنابراین پسر سوم که تهماسب میرزا نام داشت ولایتعهد گردید و به فرمان سلطان حسین با هشت هزار سوار حلقۀ محاصره را شکست و از اصفهان خارج گردیده، بسوی قزوین تاخت و در آنجا تاجگذاری نمود.

محمود افغان، امان الله خان را مأمور تسخیر قزوین کرد و از مردم آنجا خواست تا از ورود تهماسب میرزا و کسان او به قزوین جلوگیری کنند. با نزدیک شدن امان الله خان، تهماسب میرزا گریخت و مردم قزوین شهر را تسلیم افغانها کردند و از آنها پذیرایی بعمل آوردند . لیکن چون افغانها قصد خود را بروز دادند ، لذا مردم قزوین عصبانی شده و بر آنها خروش نموده و تعداد چهار هزار نفر از آنها را به هلاکت رساندند . امان الله خان زخمی شد و با هزار جنگجوی باقی مانده به اصفهان مراجعت کرد . محمود به تلافی تعداد بسیاری از شاهزادگان و مردم بیگناه اصفهان را بقتل رساند.

محمود افغان دو روز پس از قتل عام شاهزادگان دچار جنون شد. لذا افغانها وی را بناچار به قل و زنجیر کشیده و پسر عمویش اشرف را جانشین وی نمودند و در همان روزها محمود را خفه کرده و کشتند. (۱۱۳۷ ه.ق)

در سال ۱۱۴۱ ه.ق عثمانیها پس از تصرف مراغه و قزوین به سمت اصفهان حرکت کردند. شاه طهماسب دوم به مقابلۀ آنها برآمد لیکن موفقیتی کسب نکرد و بنا به توصیه فتحعلی خان قاجار به خراسان عزیمت نمود. در آن هنگام خراسان تحت تصرف ملک محمود سیستانی قرار داشت. دیری نپایید نادرقلی بیگ (نادر) افشار به شاه تهماسب ملحق شد. و با ترفندی فتحعلی خان قاجار را از میان برداشت. نادر بمدت ده سال در خدمت شاه طهماسب دوم بود که سرانجام شاه تهماسب را در سال ۱۱۴۴ ه.ق دستگیر کرد و به خراسان فرستاده و در شهر سبزوار محبوس ساخت. شاه تهماسب دوم در ایام لشکرکشی نادر به هندوستان بفرمان رضاقلی میرزا پسر نادرشاه، در حبس کشته شد.