شاه اسماعیل به فردوسی شاعر حماسه سرای قرن چهارم و پنجم، احترام خاصی قائل بود. دلاوران و پهلوانان افسانه ای شاهنامه را می ستود او خود شاهنامه میخواند و در میدان های جنگ اشعار شاهنامه را با صدای بلند ترنم می کرد.شاه اسماعیل در میادین جنگ شاهنامه خوانان را تشویق میکرد و در خواندن اشعار حماسی آنها را همراهی میکرد هدف او از شاهنامه خوانی ترغیب و تهییج سپاهیان به پیشروی و پیروزی بر دشمنان دین و دولت بود.
از دیگر اقدامات شاه اسماعیل اول میتوان به احیای نام قهرمانان ملی اشاره کرد. وی نام پنج تن از فرزندان خود را از شاهنامه برگرفته است «تهماسب میرزا، سام میرزا، بهرام میرزا، القاسب (ارجاسب) و فرزندان دختری ،وی خانش خانم پریجان خانم، مهین بانو، فرنگیس»
بسیاری از صفات پادشاهان ایرانی که فردوسی در شاهنامه بیان کرده، در مورد شاه اسماعیل صفوی به کار رفته است. اسکندر بیگ منشی شاه اسماعیل را خسرو عهد ، کیقباد زمان می نامد. نقاوه الاثار القابی مانند: پادشاه جمشید جاه، خورشید ،جهان ،خورشید سیما ….. نسبت داده شده است. در کتاب عالم آرای صفوی این صفات به او نسبت داده شده است: پادشاه جم جاه، رستم دل انتساب این صفات به شاه اسماعیل نشان دهنده توجه ویژه او به شاهنامه و احیای هویت ملی ایرانی و بازتاب آن در آثار این دوره است.
مورخان عصر صفوی ضمن برشمردن طبقات مردم از گروهی به نام شاهنامه خوان یاد می کنند که کارشان خواندن شاهنامه فردوسی در شربت خانه ها و در سایر مجالس بوده است شاه اسماعیل اول خود از علاقه مندان خاص شاهنامه و شاهنامه خوانان بود بابای اصفهانی از شاهنامه خوانان عصر اوست که با آواز بلند شاهنامه خوانی میکرد. گستردگی شاهنامه خوانی در دوره صفویه، به ویژه در زمان شاه اسماعیل، گنجنامه ترویج زبان فارسی به حساب می آمده است.
