تلفن‌های دهه چهل

در شهر تهران نود و هشت هزار شماره تلفن خودکار با دوازده مرکز بزرگ و کوچک مکالمات مردم را انجام می‌دهند. روزانه دومیلیون و پانصد هزار مرتبه نمره گیر تلفن‌های تهران می‌چرخد و هزاران نفر از راه‌های دور و نزدیک با همدیگر صحبت می‌کنند و اگر کاری را که در حال حاضر اشخاص بوسیله تلفن انجام می‌دهند قرار بود از طریق مراوده حضوری صورت گیرد در آن صورت از فرط کثرت عبور و مرور زندگی در تهران ممکن نمی‌گردید.

اولین مرکز تلفن را در تهران یک کمپانی بلژیکی که امتیاز احداث راه‌آهن سراسری ایران را بدست آورده بود نصب کرد.

این کمپانی برای آن‌که امتیاز تأسیس مرکز تلفن را در تهران بگیرد یک ارتباط تلفنی میان دربار و مقر صدر اعظم آن وقت دایر کرد و به‌این طریق اجازه و امتیاز نصب مرکز تلفن را در تهران از شاه وقت در دوره ناصرالدین شاه گرفت. کمپانی بلژیکی در آن‌وقت به خانه‌های رجال و اعیان و اشراف تلفن کشید و سرشناسان آن روز جملگی از وسیله‌ای که در آن روز‌ها بهترین وسیله تبختر و نفوذ بود استفاده کردند.

مرحوم معیرالممالک بعد از کمپانی بلژیکی امتیاز نصب تلفن را در تهران و شهرستان‌ها گرفت. وی اولین مرکز بزرگ تلفن آن زمان را در کوچه ناظم‌الاطباء واقع در خیابان چراغ گاز تأسیس کرد.

اولین مرکز تلفن تهران، تلفن یک سیمه و به‌صورت بسیار ابتدایی بود و تعداد تلفن‌های این مرکز نیر محدود بود، بعداز چند سال در این تلفن‌ها تغییراتی داده شد و تلفن‌های نیمه خودکاری که در آن‌روز‌ها به تلفن برقی معروف شد به بازار آمد و بعداً در سال ۱۳۱۴ قرارداد خرید شش‌هزار شماره تلفن خودکار با «زیمنس» بسته شد که تعدادی ازاین تلفن‌ها نصب گردید، ولی نصب بقیه به‌علت پیش آمدن جنگ معوق ماند، تا آن‌که شرکت تلفن ملی شد و وضعی که الان مردم ناظر آنند پیش آمد.

در حال حاضر برای تهران قراردادی به منظور نصب یک صدو‌هشتاد هزار شماره تلفن خودکار بسته شده است و در تهران اکنون نود و نه هزار شماره تلفن دایر است که همه آن‌ها خودکار بوده و در سراسر تهران نصب شده است.

اینک در تهران فقط یک مرکز مغناطیسی باقیمانده و آن‌هم در مهرآباد است که هنوز هم کار می‌کند، ولی در شهرستان‌ها تا به‌حال شصت هزار شماره تلفن خودکار و مغناطیس نصب شده است.

تلفن همان اندازه که راه‌های دور را نزدیک می‌کند و روابط اشخاص را به‌هم مربوط می‌کند و به همان اندازه که در رفاه و آسایش مردم سراسر جهان نقش عظیمی دارد، مطابق اصول کلی نظام زندگی گاهی موجب ناراحتی‌های بزرگی نیز می‌شود.

ناراحتی‌های ناشی از تلفن در اجتماعات عقب مانده بسیار فراوان و گاهی به‌صورت بسیار زننده‌ای دیده می‌شود، بعضی از افراد ناجوانمرد، خواب و آرام را از خانواده‌ها می‌ربایند، شب‌ها و نیمروز‌ها بیخودی زنگ می‌زنند، سکوت می‌کنند، به افراد خانواده‌ها بد و بیراه می‌گویند، روابط افراد و زن‌ها و شوهر‌ها را برهم می‌زنن

گاهی حتی مزاحمت‌های تلفنی باعث اتلاف نفوس شده، با تلفن به افراد خانواده‌ها خبر مرگ آن‌ها را داده‌اند و پدر یا مادر بر اثر این اقدامات ضد انسانی و مبتذل سکته کرده و در گذشته‌اند. تلفن تهران گاهی شاهد خوشمزگی‌های جالبی نیز هست در پاره‌ای از اوقات که سیم‌ها قاطی می‌شود، مکالمه کنندگان سرگیجه می‌گیرند، قاطی شدن سیم‌های تلفن امروز آنقدر عادی شده که حتی بچه‌ها توی حرف نخست‌وزیر هم دویده‌اند و آقای امیر عباس هویدا در یکی از مصاحبه‌های مطبوعاتی خود از آن یاد کرد.

تلفن تهران بعضی اطلاعات را به افراد می‌دهد، شماره ۱۹ ساعت صحیح را می‌گوید و ۰۸ اطلاعات لازم را به مشترکین می‌دهد.

درآمد ۸۰ میلیون تومانی
شرکت تلفن از هر شماره تلفن دو هزار و دویست تومان ودیعه و ماهانه دویست ریال آبونمان دریافت می‌دارد، درآمد شرکت تلفن از محل مکالمات و آبونمان سالی بالغ بر ۸۰ میلیون تومان است و شرکت تلفن تا به حال نزدیک به سیصد میلیون تومان ودیعه از مردم تهران دریافت کرده است.

ماجرای تلفن‌های عمومی
از یک سال پیش به این‌طرف شرکت تلفن درصدد انتقال تلفن‌های عمومی به کیوسک‌ها برآمده و اکنون در سراسر تهران نزدیک به پانصد کیوسک تلفن نصب کرده‌اند، اما برای نمونه حتی یکی از آن‌ها هم سالم نیست. بعضی از مردم و عابرین این تلفن‌ها را خراب کرده‌اند.

شیشه‌های کیوسک‌ها را شکسته و گوشی‌ها را بریده و برده‌اند. در تلفن‌های عمومی قطعات فلز، پلاستیک، سنجاق، آدامس، میخ و هرچه دستشان رسیده انداخته‌اند و نتیجه این کار به این‌صورت درآمده که تلفن‌های عمومی منظم نیست و پول مردم را قبل از آن‌که مکالمه‌ای کنند می‌خورند!

برسر تعیین محل نصب کیوسک‌های تلفن نیز میان مردم اختلاف نظر وجود دارد. یک روز جمعی با تنظیم استشهاد درخواست می‌کنند که کیوسک در فلان نقطه باشد و شرکت تلفن براساس اظهارات آن‌ها محل کیوسک را تغییر می‌دهد، ولی یک هفته بعد جمعی دیگر در جهت مقابل اقدامات آن‌ها عمل می‌کنند و شرکت را ناچار می‌سازند که باز محل کیوسک را تغییر بدهد.