مراحل چاپ کتاب (آنچه که باید درباره چاپ کتاب بدانیم)
چاپ کتاب یکی از مهم‌ترین لحظات در زندگی کاری یک نویسنده و یا مترجم است. پس از ماه‌ها و شاید در بسیاری از موارد سال‌ها تلاش و خون‌دل خوردن، نویسنده و یا مترجم می‌خواهد ثمره کار خود را ببیند و آن را به بازار عرضه کند. اما دانستن مراحل چاپ کتاب و از آن مهم‌تر زوایای پنهانی که معمولاً نویسندگان از آن بی‌اطلاع هستند و دانستن آن‌ها کمک بسیار مؤثری در بهتر دیده شدن کتاب و نویسنده می‌کند.
بنابراین در این مقاله قصد داریم مراحل چاپ کتاب را از ابتدا تا انتها مورد بررسی قرار دهیم و (فوت کوزه‌گری) آن را به شما بیاموزیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
مراحل چاپ کتاب صفر تا صد:
پس از پایان نگارش کتاب حال نوبت به چاپ آن می‌رسد، در زیر به‌صورت دقیق و به ترتیب مراحل چاپ کتاب برای شما توضیح داده می‌شود:
۱-انتخاب ناشر:
اولین و مهم‌ترین بخش از مراحل چاپ کتاب، انتخاب انتشارات مناسب است. شاید به جرئت بتوان گفت که اهمیت انتخاب ناشر مناسب حتی از نوع نگارش و یا حتی موضوعیت کتاب نگارش شده مهم‌تر است.
این مطلب را بسیاری از نویسندگان قدیمی با گوشت و پوست خود احساس کرده‌اند و آن را درک می‌کنند، زیرا آنچه که برای شهرت یک کتاب و یا نویسنده است، از توانایی‌های ناشر سرچشمه می‌گیرد.
ناشر است که بر صفحه‌آرایی و طراحی جلد و ویراستاری و صحافی و غیره نظارت می‌کند و اوست که درنهایت کتاب را روانه بازار می‌کند و باید نویسنده را به شهرت برساند، لذا انتخاب ناشر توانمند، یک نویسنده و یا مترجم را توانمند می‌سازد.
** توجه داشته باشید که ناشر در چه حوزه‌ای فعال است و آیا سایتی برای معرفی و فروش کتاب دارد؟ آیا فروشگاهی برای عرضه کتاب‌های چاپ شده دارد؟ آیا با مراکز پخش کتاب در ارتباط است؟ و در نهایت برای معرفی و عرضه کتاب‌های شما چه برنامه‌ای دارد.
۲- عقد قرارداد:
پس از یافتن ناشر مناسب، نوبت به عقد قرارداد برای چاپ کتاب می‌رسد.
در هنگام عقد قرارداد مواردی را که باید به آن توجه کرد، عبارت‌اند از:
– سرمایه‌گذار: در هنگام عقد قرارداد با ناشر باید مشخص شود که سرمایه‌گذار چاپ کتاب، نویسنده است و یا ناشر، و در هرکدام از حالت‌های ذکر شده، میزان سهم نویسنده و یا مترجم از فروش چقدر است و یا آیا ناشر مجاز به فروش کتاب است یا خیر.
– فروش: آیا ناشر پس از پایان چاپ در امر فروش کمک می‌کند و یا خیر و بسترهای فروش کتاب کدام است (سایت، کتاب‌فروشی، نمایشگاه و غیره)
– مدت‌زمان اعتبار قرارداد: در متن قرارداد مشخص گردد که ناشر صرفاً حق چاپ اول را برعهده دارد و یا می‌تواند به‌منظور افزایش شهرت کتاب و نویسنده و فروش بیشتر اقدام به چاپ مجدد کند.
۳- ویراستاری:
کتاب پس از عقد قرارداد در اختیار انتشارات قرار می‌گیرد و در صورت نیاز بر روی آن ویراستاری صورت می‌گیرد.
ویراستاری به مجموعه اصلاحاتی گفته می‌شود که طی آن، کتاب از غلط‌های املایی و دستوری پاک شده و بدون غلط در اختیار خواننده قرار می‌گیرد. در بسیاری از موارد ویراستار، با نویسنده و یا مترجم در ارتباط است تا متناسب و نظر آنان این تغییرات را اعمال نمایند.
۴- اخذ شابک:
شابک یک کد یکتا است که توسط خانه کتاب در اختیار انتشارات قرار داده می‌شود. این کد طی مدت‌زمان کوتاهی صادر می‌شود و قابل استفاده است.لازم به ذکر است که کد شابک نشانه دریافت مجوز نیست و تنها یکی از پیش‌نیازهای چاپ کتاب است.
۴- اخذ مجوز:
پس از پایان ویراستاری و برطرف کردن اشتباهات دستور زبان فارسی بر روی کتاب، کتاب در اختیار وزارت ارشاد قرار می‌گیرد تا در بخش بررسی آن سازمان، مورد رسیدگی قرار گیرد.
این فرایند بستگی به موضوعیت کتاب دارد، به‌طور مثال کتاب‌های علمی و آموزشی ممکن است طی مدت یک هفته مجوزشان صادر شود و کتاب‌هایی با محتوای تاریخی و سیاسی و علوم اجتماعی ممکن است چندین ماه در صف بررسی وزارت ارشاد باقی بماند.
۵- دریافت فیپا:
پس از اخذ مجوز از وزارت ارشاد، نوبت به دریافت فیپا از کتابخانه ملی می‌رسد. که مدت‌زمان صدور آن معمولاً بین ۳ تا ۷ روز کاری است.
۶- صفحه‌آرایی:
صفحه‌آرایی کتاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که طی آن براساس سایز کتاب (رقعی، وزیری، خشتی، پالتویی و غیره) فونت و چیدمان تصاویر و مطالب تعیین می‌شود.
در بسیاری از موارد، صفحه‌آرایی نامناسب کتاب موجب شده است که مطالب بسیار به حاشیه نزدیک شوند و یا برخی از مطالب وارد فضای صحافی شوند، همچنین صفحه‌آرایی نامناسب کتاب موجب می‌شود یا فونت نوشتاری بسیار ریز یا درشت شود و فاصله خطوط به‌درستی و طبق استاندارد تعریف نشود.
۷- طراحی جلد:
جلد کتاب به‌صورت صد در صد معرف و پیشانی یک کتاب است. توسط طراحی جلد کتاب است که خواننده جذب یک کتاب می‌شود و آن را از پشت ویترین مغازه‌ها انتخاب می‌کند و خریداری می‌کند.
بنابراین انتخاب یک طرح جلد مناسب می‌تواند تأثیر شگرفی در فروش و معرفی یک کتاب داشته باشد.
۸- چاپ کتاب:
پس از پایان تمامی مراحل فوق، نوبت به آخرین مرحله یعنی چاپ کتاب می‌رسد، که متناسب با موضوع و تعداد صفحات کتاب و تیراژی که قرار است کتاب منتشر شود، نوع آن مشخص می‌شود.
– چاپ کتاب افست: معمولاً چاپ افست برای کتاب‌هایی با تیراژ بالای ۱۰۰۰ جلد در نظر گرفته می‌شود. در چاپ افست، کیفیت چاپ کتاب بالا بوده و تمامی ورق‌های کتاب از داخل به یکدیگر گره می‌خورند، که همین امر موجب استحکام بیشتر کتاب می‌شود. از سویی دیگر هزینه هر یک جلد کتاب بسیار مقرون‌به‌صرفه است که همین امر موجب می‌شود قیمت تمام شده کتاب کمتر شده و امکان فروش بهتر را فراهم آورد.
– چاپ کتاب رسیو: چاپ ریسو معمولاً برای تیراژهایی بین ۳۰۰ تا زیر ۱۰۰۰ جلد به کار می‌رود.
چاپ ریسو ازلحاظ هزینه چاپ هر جلد، بین چاپ افست و چاپ دیجیتال قرار می‌گیرد و ازلحاظ کیفیت چاپ، از پایین‌ترین کیفیت برخوردار است.
– چاپ کتاب دیجیتال: این چاپ معمولاً برای تیراژهای کم مورد استفاده قرار می‌گیرد. چاپ دیجیتال ازلحاظ هزینه، جزو گران‌ترین مدل‌های چاپ است اما با توجه به اینکه امکان چاپ در تیراژ پایین را فراهم می‌سازد، مقرون‌به‌صرفه است.
کیفیت این نوع چاپ، طبیعتاً از چاپ افست پایین‌تر است و برگه‌ها برخلاف چاپ افست که به یکدیگر گره می‌خورند، به‌صورت تک‌برگ و چسب خورده هستند. اما برای افراد عادی تشخیص چاپ افست و دیجیتال تنها با مقایسه کردن این دو امکان‌پذیر است.
– اعلام وصول:
پس از پایان چاپ کتاب، کتاب چاپ شده می‌بایست در خانه کتاب و در کتابخانه ملی به ثبت برسد، برای این منظور چند نسخه از کتاب چاپ شده به این دو سازمان داده می‌شود.
بهترین انتشارات برای چاپ کتاب :
طبیعتاً انتشاراتی‌های بی‌شماری در سراسر ایران وجود دارند که به کار چاپ کتاب مشغول هستند و کار همگی آن‌ها چاپ کتاب است، اما پاسخ به این سؤال که بهترین انتشارات برای چاپ کتاب کدام است، به چند عامل وابسته است که به آن می‌پردازیم:
۱- پشتیبانی فروش بعد از چاپ کتاب:
یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب می‌شود یک انتشارات به‌عنوان بهترین انتشارات برای چاپ کتاب محسوب شود، امکان فروش کتاب پس از چاپ است.
به‌طور مثال انتشارات امیدسخن دارای ۳ سایت فروش کتاب به عنوان‌های: nasherbook.ir و omidesokhan.ir و moalefyar.ir است که این امکان را فراهم می‌سازد که نویسندگان بتوانند آثار خود را پس از چاپ در معرض دید همگان قرار دهند.
یا انتشارات امید سخن دارای فروشگاه کتابی گسترده و پرمخاطب به نام کافه کتاب سلوی در هفت‌تیر دارد که می‌تواند در امر معرفی کتاب و فروش کتاب‌های منتشر شده در این انتشارات مفید باشد.
۲- معرفی کتاب و نویسنده:
یک نویسنده و یا یک مترجم، پس از پایان چاپ کتاب و انتشار آن، خواهان به شهرت رسیدن خود و یا کتاب منتشر شده است. بهترین انتشارات، آن انتشاراتی است که بتواند به نویسنده و یا مترجم در این راه کمک برساند.
به طور مثال انتشارات امیدسخن در کافه کتاب سلوی برای تمامی نویسندگان جشن رونمایی کتاب و یا جشن امضای کتاب برگزار می‌کند و به این وسیله کمک مؤثری به شناخت و شهرت کتاب و نویسندگان می‌کند.
از سویی دیگر پیج قدرتمند اینستاگرام انتشارات امید سخن کمک می‌کند تا کتاب‌ها و آثار چاپ شده بتوانند بیش‌ازپیش به شهرت برسند.
۳- کیفیت چاپ و طراحی جلد و صفحه‌آرایی:
کیفیت چاپ و صفحه‌آرایی حرفه‌ای می‌تواند تأثیر بسیار مطلوبی بر روی نظر خوانندگان داشته باشد.
کتابی که از طراحی جلد حرفه‌ای برخوردار نباشد، طبیعتاً نمی‌تواند خواننده را به‌سوی خود جلب کرده و موجب فروش آن شود.
۴- ویراستاری حرفه‌ای:
کتابی سراسر با غلط‌های املایی فاحش و یا نامفهوم بودن پاراگراف‌ها و مطالب کتاب، می‌تواند واکنش منفی خوانندگان کتاب را به همراه داشته باشد. لذا ویراستاری حرفه‌ای می‌تواند تأثیر بسیار مطلوبی در کیفیت کتاب چاپ شده داشته باشد.
انتشارات امیدسخن با داشتن ده‌ها نویسنده و ویراستار حرفه‌ای، پیش از چاپ کتاب‌ها به کیفیت نگارشی آن‌ها رسیدگی کرده و چنانچه نیاز باشد آن‌ها را با هماهنگی نویسنده و یا مترجم مورد ویراستاری و یا بازبینی قرار می‌دهند و پس‌ازآن است که وارد فرایند چاپ کتاب می‌شود.
علاقه‌مندان به چاپ کتاب خود در انتشارات امیدسخن می‌توانند با تلفن‌های زیر تماس گرفته و از مشاوره رایگان این انتشارات استفاده کنند:
تلفن‌های تماس: ۶۶۹۲۲۴۴۰ – ۶۶۱۲۱۰۶۸
همچنین نویسندگان و یا شاعرانی که می‌خواهند جشن رونمایی کتاب خود را در کافه کتاب سلوی (کافه کتاب انتشارات امیدسخن) بگیرند، می‌توانند با شماره‌های زیر تماس بگیرند:
تلفن‌های تماس: ۸۸۶۸۴۵۳۰ – ۸۸۶۸۸۵۲۷
