قدیمیترین کورههای جهان
قدمت بناهای باستانی و استفاده از آجر پخته در مصالح آنها به ۷۰۰۰ سال گذشته بر میگردد و نشان از آن است که انسانها از همان تاریخ، کوره را کشف کردند. هدف استفاده از کوره آجرپزی دستی تهیه آجرهای دستی در ساخت بناهای گوناگون از جمله مدارس، عبادتگاهها، کاخها، مساجد و سایر بناهای باستانی بوده است. همچنین از زمان اکتشاف فلزات و شروع دوره آهن، کورهها به دنیای صنعت راه یافتند و کورههای ذوب آهن اختراع شدند. در این مقاله به معرفی کورههای باستانی جهان میپردازیم، پس همراه ما باشید.
کوره چیست ؟
کوره وسیله یا محلی است که در آن حرارت ایجاد میشود. از واژه کوره همچنین برای توصیف کوره صنعتی تولید حرارت در پالایشگاهها، آهنگریها، استخراج فلزات، کارخانجات سرامیکسازی، برجهای تقطیر و واحدهای شیمیایی استفاده میکنند. انرژی لازم کوره اغلب بهشکل مستقیم از سوزاندن سوخت و در بعضی موارد از صابون تأمین میشود. در کورههای آجرپزی سنتی آجر را معمولا با چوب، زغالسنگ و امروزه با نفت سیاه یا گاز، میپزند.
تاریخچه کوره آجرپزی
نحوه دیوارچینی آجر در کورههای چینی فاصلهدار است تا آتش از بین آن بگذرد. در چنین کورههایی خشتهایی که روی آتشخانه قرار دارند، بهشکل مخروط ناقص گذاشته میشوند و سطح بیرونی آن را با گل اندود میکنند. در این روش آتش و آجر عوض نمیشوند و ثابت هستند و حرارت در بخشهای گوناگون کوره تغییر میکند. بنابراین کیفیت آجرها فرق خواهد کرد. آجر کف کوره و آجر راس مخروط را به اسامی جوش و نیم پخته (خام پخته) میشناسند. نوع سوخت و هنگام حرارتدادن بر مقدار مقاومت آجر اثر میگذارد. آجرهای زیرین که برای اسکلتسازی بهکار گرفته میشوند، به رنگ سبز هستند. پس از این آجرها، آجر بهی قرار میگیرد که استفاده از آن برای دیوار غیر باربر است. در پایان آجر نیم پخته است که به منظور پخت مجدد به کوره برگردانده خواهد شد.
در ایران بقایای بهجا مانده از کورههای سفالپزی و آجرپزی در مناطق شوش و تپه سیلک کاشان بهچشم میخورند که قدمتشان به هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد. همچنین نشانههایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان پیدا شده است که سابقه ۶ هزار ساله آجر در این کشور را نشان میدهد.
تاریخچه کوره ذوب آهن
آغاز عصر آهن در بیشتر نقاط جهان مصادف با اولین استفاده از کوره آهن خالص است. شواهد حاکی از آن است که آهن در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد در منطقه خاورمیانه ذوب شده است. اما آهنگرهای مس که با این فلز آشنا نبودند، از آن تا سالها بعد استفاده نکردند.
در کشورهای غربی، آهن تقریبا ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد استفاده شد. کوره آهن، اولین روش انتخابی برای استخراج آهن بود که محصول نهایی آن یک توده متخلخل از آهن و سرباره است و به نام آهن اسفنجی شناخته میشود. کوره آهن خالص که به آن کوره بلومری میگویند. در مناطق مختلف دنیا کورههای بلومری مختلفی در حفاریها یافت شد که در ادامه به آنها میپردازیم.
شرق آسیا
در چین باستان در قرن پنجم قبل از میلاد، فلزکاران در ایالت جنوبی شهر وو، کوره بلند را که ابزاری برای تولید چدن و کربن زدایی آهن خام و تبدیل آن به موادی شبیه به آهن نرم بود، اختراع کردند. قبلا فرض بر این بود که مردم چین از فرآیند کوره بلومری استفاده نمیکردند، بلکه کوره بلند و کوره آهنگری انتخاب آها برای تولید آهن نرم بود.
جنوب صحرای آفریقا
خاستگاه متالورژی آهن در قاره آفریقا بسیار مورد بحث بوده است. ذوب آهن در کورههای بلومری در غرب این قاره و بعد از آن آهنگری ابزار در فرهنگ نیجریه مرکزی، حداقل در ۵۵۰ سال پیش از میلاد و احتمالا چندین قرن پیش از آن بوده است. از طرف دیگر شواهدی مبنی بر ذوب آهن با کورههای بلومری مربوط به ۷۵۰ سال پیش از میلاد در اوپی و لجا مربوط به ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد وجود دارد. در آفریقای مرکزی، شواهدی از متالورژی آهن، از یک کوره احیا و کارگاه آهنگری مشاهده شده که قدمت آنها به ترتیب ۷۷۳ تا ۸۹۶ قبل از میلاد و ۷۹۶ تا ۹۰۷ پیش از میلاد است.
جنوب آسیا
همزمان با گودبرداری برای یک پروژه نیروگاه آبی در کوهپایههای جنوبی ارتفاعات مرکزی، سامانالاووا، در سریلانکا، یک کوره بادی یافت شد. نحوه عمل این کوره با بادهای موسمی بوده است و پیشینه آن به ۳۰۰ سال پیش از میلاد میرسد.
بهکار گرفتن تکنیکهای تاریخگذاری رادیوکربن نشان میدهد که این کوره باستانی واقع در سریلانکا ممکن است بهترین فولاد را برای شمشیرهای مشهور دمشق که در تاریخ سوری بهدفعات از آنها یاد شده است، ساخته باشد. همچنین آهن نرم در ساخت بناهایی از قبیل ستون آهنی دهلی که در قرن سوم پیش از میلاد در زمان امپراتوری گوپتا ساخته شد، استفاده شده است.
قاره اروپا
لاپفیتان سوئد محل قرارگیری یکی از قدیمیترین کورههای بلند اروپا است که قدمت آن به قرن دوازدهم بر میگردد. همچنین قدیمیترین کوره بلومری در سوئد در همان منطقه پیدا شده که مربوط به ۷۰۰ سال پیش از میلاد است.
کورههای اولیه اروپایی به دلیل استفاده از دم و نیروی انسانی، کوچک بودند. این کورهها از نظر باستانشناسی متعلق به عصر آهن پیش از روم شناخته شدهاند و معمولا در محدوده ۲ کیلوگرم قرار دارند. استفاده از چرخ آب که جایگزین دم بود، در حدود هزاره اول کشف شد.
قاره آمریکا
حفاریهای انجام شده در کلمبیا باعث شناخته شدن زمان ذوب آهن در آمریکا شد. ذوب آهن در آمریکا تا قبل آن ناشناخته بود. دانشمندان با حفاری در نیوفاندلند، شواهد زیادی برای فرآوری آهن خلاش و تولید آهن بلومری توسط نورسها یافتند. نورسها در عصر وایکینگ، در منطقه دریایی مرتفعی که مابین یک باتلاق ذغال سنگ نارس و اقیانوس قرار دارد، زندگی میکردند.
باستانشناسان ۱۵ کیلوگرم سرباره را در محل پیدا کردند که در تلاش به منظور ذوب آهن تولید شده بود. با مقایسه محتوای آهن با آهن خلاشی بهجا مانده در آن سرباره، به این نتیجه رسیدند که حدود ۳ کیلوگرم آهن اسفنجی تولید شده است که در بهترین حالت نشان از بازدهی ۲۰درصدی این فرایند دارد.
قدیمیترین کورههای ایران
بقایای کورههای ذوب فلز در کوه تفتان زابل، ماسوله، تمدن ایلامی و همچنین شوش یافت شده است. از آنجایی که ایران از نظر فلزات کشوری غنی است، مردم باستان آن روش استخراج و استفاده از آهن را فرا گرفته بودند. قدیمیترین کوره ذوب فلز جهان در ایران طالمسی نام دارد که قدمت آن به ۲۷۰۰ سال قبل بر میگردد و به شکل اولیه خود باقی مانده است. طالمسی از مناطق حفاظتشده اطراف اصفهان است.
سخن پایانی
شرکت سازه ابتکار ارشد در زمینه ماشینآلات تولید زغال، تامین مواد اولیه، اعطای نمایندگی، تولید و صادرات زغال در حال فعالیت است. این شرکت نسبت به سایرشرکتها مزایای فراوانی دارد مانند نظارت مشتری بر مراحل انجام کار، نظارت کارشناسان زبده، نصب و آموزش رایگان دستگاهها و کیفیت بالای متریال و آلیاژهای استفاده شده.
در سایت این شرکت، به اطلاعات جامعی در رابطه با نحوه کار دستگاههای تولید زغال، پروژههای در حال انجام، طرحهای پیشنهادی با سوددهی بالا دسترسی دارید. برای اینکه خریدی راحت و امن داشته باشید و بدانید که چه محصولی برای کار شما مناسب است، محتواهای آموزشی نیز بهشکل ویدیو برای شما تهیه شده است. بازخوردهای مشتریان نیز بهصورت کلیپ در دسترس همگان است. سایت شرکت سازه ابتکار ارشد بهصورت آنلاین در همه ساعات پاسخگوی سوالهای بازدیدکنندگان است. همچنین میتوانید در آن نحوه انجام کار و پروژههای قبلی سازه ابتکار ارشد را مشاهده کنید.