امپراطوری باستانی مصر حدوداً از سال 2850 تا 2050 پیش از میلاد مسیح در سرزمین نیل زمام دار بوده است. از آن عهد کهن داستانها و حماسه های بسیاری روایت شده است. یونانیان مِنِس را وحدت دهندۀ مصریان دانسته اند. به موجب قدیمی ترین افسانه ها و…

در این مبحث سخن از اوضاع کلی مصر در زمینه های گوناگون از 2650 تا 322 پیش از میلاد مسیح است. پژوهشگران با مطالعۀ شرایط طبیعی و اقلیمی مصر کوشیده اند تا به ریشه های عوامل زیستی و تولید کشاورزی در این سرزمین پی ببرند. احتمالاً یونانیان…

زندگی اقتصادی مصریان باستان از هر جهت قابل و شایستۀ مطالعه و بررسی است. آب از کهن ترین  روزگاران برای مصریان اهمیت حیاتی داشته است. بارور کردن کرانۀ نیل از زمان های پیشین در اولویت های نخستین مصریان حتی پیش از پیدایش حکومت فراعنۀ مصر…

در امپراطوری های دوران باستانی و دورۀ میانی تاریخ مصر باستان زمینه های از پیش به وجود آمده در عرصۀ دیانت مصریان تقویت شد و در حفظ و انتقال آن به سرتاسر سرزمین نیل کوشش بسیار جدی به عمل آمد. در این کار فراعنه و کاهنان دست در دست هم به پی…

ایمان و اعتقاد مصریان باستان به «چندگانه پرستی» واقعیتی انکارناپذیر است. مصریان از همان آغاز واقعیت خدایان بومی و محلّی را در فرهنگ دینی مصریان به یادگار گذاشته اند. حوروس (هوروس)، رع، آمون، ازیریس، پتح، ایزیس، تُت، تحوث (خدایگونۀ شفا و…

منابع تاریخ مصر باستان دورۀ زمام داری این فرعون را دورۀ شکوه و پیشرفت و تحول  همه جانبه در مصر دانسته و او را «فرعون صلح» و سازش نام نهاده اند. آمنوفیس سوم  از سال 1402 تا 1364 پیش از میلاد مسیح سلطنت کرد. کرونیست ها و کارشناسان تاریخ…

خطۀ پارس از معدود سرزمینهایی است که در نزد جغرافیادانان جهان باستان همچون بطلمیوس، هکاته و استرابون، اهمیت داشته و به کرات از آن در آثارشان نام برده اند. در منابع لاتینی پارس به عنوان سرزمین پارسیان یا سکونتگاه پارسها در جنوب غربی ایران…

به یاد داریم که کرتیر روحانی متنفذ و عالی مقام و همزمان رئیس انجمن مغان (مگوستان) که وزیر دادگستری در عصر هرمز یکم، بهرام یکم و بهرام دوم ساسانی بود و مفتخر به دریافت کلاه و کمر از دست پادشاه ساسانی و این افتخار بزرگ را این روحانی صدر…

همان گونه که پیشتر اشاره شد مزدک به زندگی دنیوی بها داده است و هم ثروت را در حد اعتلال و هم ازدواج را برای سلامتی تن و روان و بقای نسل سفارش کرده و ستوده است. در آیین ساسانیان نیز چنین بوده است و آن گونه که در اندرزنامه های آموزگاران…

مزدک هرچند از توان مالی و امکانات و شرایط اجتماعی مانی برخوردار نبود، ولی چون به علوم اجتماعی و ساختار جامعه ساسانی واقف بود و مشکلات و مسائل مردم و طبعاً جامعه ساسانی را دقیقاً می دانست، بر آن شد که در برطرف کردن آن با توسل به شیوه ای…

مزدک پسر بامداد است و به همین دلیل به مزدک بامدادان در منابع تاریخی معروف است. در زبان پهلوی ساسانی و در متون فارسی میانه «مزدک یابامداتان» نامیده شده است.     نام واقعی او را نیز همانند مانی نمی دانیم و آن گونه که از نامش بر می آید او…

به شخص مانی آثار مکتوب متعددی نسبت داده می شود که نخستین آنها کتاب شاپورکان است و دیگری رساله خواستوانیفت که به اعترافنامه نیوشکان معروف است و پیروان مانی در سالروز اعدادم مانی محتوای این کتاب را به صورت آهنگین به صورت دسته جمعی می…

مانی تشکیلات کلیسای خود را از حضرت مسیح (ع)، آفرینش را از زرتشت و تناسخ را از بودا اقتباس کرد. جامعۀ مانوی دارای پنج طبقه به شرح زیر بود :  1 ) فریستگان به معنای فرستادگان که در منابع عربی «رُسل» آمده و شعار آنان 12 بوده است (جمع…

این واقعیت پذیرفتنی است که شاپور یکم ساسانی (241 تا 272 میلادی) در همان زمان روی کار آمدنش وارث پاره ای مشکلات بود که پدر وی اردشیر بابکان (226 تا 241 میلادی) به گونه ای ناموفق با آن دست و پنجه نرم کرده بود. مانی این را می دانست که…

مانی در سال 216 میلادی مقارن واپسین روزهای زمام داری اردوان پنجم، آخرین شهریار سلسله اشکانی از پدری ایرانی و همدانی الاصل به نام پاتک (فاتک، فاتیک، پاتیک) و از مادری به نام ماریا (مریم) که از شاهزادگان اشکانی دانسته شده است به دنیا آمد.…