موزه رخت‌شوی‌خانه زنجان
موزه رخت‌شوی‌خانه زنجان
شهر زنجان دارای آثار تاریخی زیادی است، که برای آشنایی با تاریخ ایران و فرهنگ مردم بسیار توصیه می‌شود. یکی از جاذبه های دیدنی زنجان موزه رخت‌شوی‌خانه بوده که گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. این موزه دارای آثار تاریخی غنی از این مرز و بوم است. در ادامه با ما همراه باشید تا این موزه دیدنی را به شما معرفی کنیم.
معرفی موزه
این موزه در قسمت های تاریخی و منطقه پرتراکم زنجان بنا شده است. در گذشته مردم این شهر لباس های خود را در این مکان می‌شستند. موزه رخت‌شوی‌خانه در کل دنیا مشابه خود ندارد. این موزه پس از مرمت به موزه مردم شناسی زنجان تبدیل شد. این بنا در گذشته به علت وجود هوای سرد در خود، برای بانوانی زنجانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این بنا دسترنج ساخت دو برادر، مشهدی اکبر و مشهدی اسماعیل است.
معماری موزه رخت‌شوی‌خانه زنجان
ساخت و معماری این بنا به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی باز می‌گردد. این بنا در خیابان سعدی، کوچه فرهنگ واقع شده است، که در مرکز شهر زنجان است. علت ساخت این مکان، محلی امن برای زنان بوده است. این موزه هیچ موردی مشابه خود ندارد، با ما همراه باشید تا بیشتر با موزه رخت‌شوی‌خانه زنجان آشنا شوید.
به لحاظ معماری نمی‌توان این موزه را با دروازه ارگ و مسجد عباسعلی خان مقایسه کرد. جالب است بدانید که این مکان به صورت شبانه روزی مشغول به کار بوده، و در صورت اسفاده از آن هیچ مبلغی از افراد گرفته نمی‌شده است. آثار به نمایش گذاشته در آن انواع لباس ها محلی، ابزار و زیورآلات است که این موزه را به مهم ترین موزه زنجان تبدیل کرده است.
آب این موزه از قنات قلعچه حاجی میربهاالدین تامین می‌شده است. این موزه شامل دو قسمت حیاط و قسمت اصلی شستن رخت تقسیم شده است، و قسمت اصلی شستشو به چهار قسمت تقسیم می‌شود. حیاط این موزه مساحتی حدود ۴۰۰ متر مربع دارد.
مشخصات بنا
آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میربهاالدین تأمین می‌شد. فضاهای این مجموعه را می‌توان به دو بخش مدیریت رخت‌شوی‌خانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد. حیاط محوطه‌ای است به شکل مربع و مستطیل به میزان ۴۰۰ متر مربع (۳۲×۱۲ متر) شامل درختکاری و فضای سبز، و اعیانی آن در جبهه شمالی محوطه به مقدار ۶۰ متر مربع شامل دو اتاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستشوی رخت را به همدیگر متصل می‌نماید. پلان و نمای این واحد مسکونی، دارای بار فرهنگی بوده و به سبک معماری سنتی شناخته شده زنجان احداث گردیده‌است.
خزینه
خزینه این رخت‌شوی‌خانه ۱۷ متر طول ۵۵/۱۱ متر عرض و حدود ۸ متر ارتفاع دارد فضایی شبیه تراس مشرف به فضای رخت‌شوی‌خانه وجود دارد که به عبارتی می‌توان آن را شاه‌نشین و محل مدیریت نامید. محل ورودی بنا به شبکه ارتباطی کوچه‌های شهر را پیدا می‌کرد و خانمی که گفته می‌شود همسر معمار این بنا بوده‌است کار کنترل و نظارت بر امور رخت‌شوی‌خانه را برعهده داشت و در قبال این کار مبلغی ماهیانه دریافت می‌کرد. از معماری این فضا چنین استنباط می‌شود که معمار آشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانسته‌است با کمک قوس‌ها و نورگیرها فضای دل‌انگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رخت‌شوی‌خانه و تردد افراد را انجام می‌داده‌است.
طراحی فضای داخلی
طراحی و اجرای فضای داخلی و اصلی بنای رخت‌شوی‌خانه دورنمای بسیار زیبایی دارد و سالن آن با ۱۱ ستون به‌طور قرینه به دو قسمت تقسیم شده‌است. این فضا از سالنی به عرض ۷/۱۳ متر طول ۶۲ متر و مساحت زیربنای ۸۵۰ متر مربع برخوردار است. فاصله ۱۱ ستونی که به‌طور قرینه سالن را به دو قسمت تقسیم کرده‌اند در جهت قرینه از چهار واحد حوضچه و مجاری آب در حد فاصل حوضچه‌ها تشکیل یافته و حدود آن را سنگ‌های حجاری شده از جنس تراورتن از یکدیگر مجزا می‌کند.
