موزه باغ فین کاشان
موزه باغ فین کاشان
اگر قصد بازدید از موزه های شهر کاشان، شهر گلاب را دارید، موزه باغ فین یکی از بهترین انتخاب هاست. این موزه یک باغ ایرانی است، همچنین حمام فین کاشان در همین مکان قرار دارد و دارای قدمت تاریخی زیادی است، و می‌تواند شما را با قسمت هایی از تاریخ این مرز و بوم آشنا سازد. برای آشنایی یا این موزه در ادامه با ما همراه باشید.
تاریخچه باغ فین
برخی از باستان شناسان قدمت این موزه را دوران حکومت آل بویه می‌دانند. زلزله ای بزرگ در سال ۱۵۷۳ میلادی باعث خرابی کل باغ شد. قسمت های مانده باغی در چند صد متری باغ جدید وجود دارد که در حال حاضر آن را باغ کهنه می‌نامند. برخی قدمت بنا فعلی را به دوران شاه عباس بزرگ ربط می‌دهند، که میراث فرهنگی طراح آن را غیاث الدین جمشید کاشانی نام برده، اما منبع های دانشگاهی طراح باغ فین را شیخ بهایی نام می‌برند. در ادامه مطلب همراه ما باشید.
ساخ و ساز این بنا تا دوره شاه صفی و شاه عباس دوم ادامه داشت و به اوج خود رسید. برخی از قسمت های باغ از جمله سردر ورودی، یکی از حمام ها و کوشک صفی از آثار همین دوره هستند. شاه سلیمان صفی صفه ای دور تا دور چشمه فین ساخت که موجب تغییر نام از چشمه فین به چشمه سلیمانیه شد. تقربیا از اواخر حکومت صفویه تا حکومت زندیه این باغ مورد توجه قرار نگرفته است.
در زمان حکومت کریم خان زند، با وقوع چند زلزله پشت سرهم باغ و همچنین ابنیه آن مرمت شد و قسمتی به نام خلوت کریم خان به آن اضافه شد. در زمان حکومت فتحعلی شاه قسمت های مختلفی به قسمت ابنیه باغ اضاه شد. می‌توان گفت مابقی ابنیه در باغ، مربوط به این دوره است. پس از مرگ فتحعلی شاه به علت رسیدگی کم به باغ قسمت هایی از آن از بین رفت.
معماری موزه
وجود عناصر آب و درخت که عناصری پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت معماری هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیده است. باغ فین یکی از مهم ترین نمونه باغ های ایرانی است که همچنان زنده و پابرجاست. همچنین این باغ به خوبی روش ایجاد منظر فرهنگی را معرفی می‌کند.
عنصر آب
در طراحی باغ فین، آب اساسی ترین عنصر بوده است. آب در باغ فین به صورت راکد (در استخر مقابل کوشک و حوض خانه صفوی)، روان (در جوی ها)، فورانی (فواره ها) و جوششی (ظهور آب از حفره های منظم کف حوض در حوض جوش و حوض خانه صفوی و شترگلوی فتحعلی شاه) حضور دارد. هریک از اشکال گوناگون آب در این باغ، مفهومی خاص را تداعی می‌کند. آب فراوان و جریان آب در جوی هایی با کاشی فیروزه ای، در محیطی که آب واقعا کمیاب است و درختانی با سایه گسترده در تضادی بزرگ با کویر خشک و طبیعتی نامهربان است که در پشت دیوار های باغ گسترده شده است.
آب جاری در جوی ها، استخر ها و حوض های باغ از چشمه سلیمانیه تامین می‌شود. آب این چشمه ابتدا در استخری در پشت باغ جمع می‌شود. اختلاف ارتفاع این استخر نسبت به سطح جوی ها، ایجاد فواره هایی را امکان پذیر کرده است که به روش ثقلی آب را به بالا پرتاب می‌کنند.
چگونگی ساخت و عملکرد فواره ها
زیر تمام جوی ها و دور تمام حوض ها در عمق یک متری زمین لوله هایی تعبیه شده به اسم تنبوشه که این لوله ها از جنس سفال بوده که از یک طرف به حوض های اصلی متصلند و از طرف دیگر آن در انتهای جوی مسدود است. آب از یک طرف وارد می‌شود و چون انتهای لوله مسدود است آب از فواره خارج می‌شود.
