مردم باستان با چه سکه‌های خرید و فروش می‌کردند؟

با اینکه جامعه امروزی در حال فاصله گرفتن از ارزهای فیزیکی است، مردم در هزاران سال قبل از ضرب سکه برای تجارت استفاده می‌کردند. اولین سکه‌ها هم در همان حدودهای قرن هفتم در عصر آهن آناتولی (به خصوص در لیدیا)، چین، هند و یونان باستان توسعه یافتند.

چندین نمونه از این سکه‌های اولیه تا به امروز به جا مانده است و به مجموعه‌داران شخصی یا موزه‌های متنوع در سراسر دنیا متعلق هستند. این سکه‌ها اغلب از نقره و طلا یا انواع فلزات ارزشمند و با طرح‌های متمایزی مانند سر شیر یا لاکپشت دریایی ضرب می‌شدند. همانطور که تمدن‌های اولیه با یکدیگر تجارت می‌کردند، استفاده از این سکه‌ها نیز به عنوان یک ارز رایج شد.

۷- سکه نقره هالاتون (Hallaton Silver Coin)

سال ساخت: حدود ۲۱۱ قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: روم، ایتالیا (کشف در هالاتون، انگلستان)

مواد(های) استفاده شده: نقره

کن والاس که داوطلبی از گروه زمینه کاری فیلدورک هالاتون بود، در سال ۲۰۰۰ میلادی حدود ۱۳۰ سکه نقره کشف کرد. بعد از این کشف بود که گروهی از باستان‌شناسان محلی که امروز به گنجینه هالاتون شناخته می‌شوند را کاوش کردند و بزرگ‌ترین انبار سکه‌هایی از عصر آهن در بریتانیا کشف شد. در این حفاری بیش از ۵.۰۰۰ سکه نقره و طلا، جواهرات و کلاهخودهای مطلا-نقره رومی رژه‌ای و دیگر مصنوعات باستانی پیدا شدند.

سکه نقره رومی در بین این انبار پیدا شد، که قدمتش به حدود ۲۱۱ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و کهن‌ترین سکه روم محسوب می‌شود که در بریتانیا کشف شده است. یک طرف این سکه با نشانی از الهه روما  ضرب شده و طرف دیگرش دوقلوهای اسطوره‌ای کاستور و پولوکس سوار بر اسب را نشان می‌دهد. برخی از باستان‌شناسان می‌گویند این سکه سندی است که نشان می‌دهد بریتانیایی‌ها قبل از فتح روم در ۴۳ سال بعد از میلاد مسیح، با روم تجارت می‌کردند.

۶- سکه‌های دریک پرشین (پارسی / ایرانیان) (Persian Daric)

سال ساخت: حدود ۵۲۰ – ۴۸۰ سال قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: امپراتوری پارسی (ایرانی) هخامنشیان، غرب آسیا

مواد(های) استفاده شده: طلا

سکه‌های امپراتوری پارسیان را برای اولین بار کوروش بزرگ، اولین امپراتور پارسیان در بعد از ۵۴۶ سال قبل از میلاد مسیح معرفی کرد. داریوش اول، سومین امپراتور پارسیان هم در همان حدودهای ۵۲۰ – ۴۸۰ سال قبل از میلاد مسیح بود که سیستم ارزی بازسازی‌شده را تاسیس کرد. او سکه‌های ضخیم طلایی را با وزن استاندارد ۸.۴ گرم معرفی کرده بود، که به دریک شناخته می‌شدند و در نهایت برای امپراتوری هخامنشیان به استاندار پولی تبدیل شد.

سکه‌های دریک با خلوص طلای حدود ۹۵.۸۳ درصدی، کیفیت بسیار بالایی داشتند. هرچند بعد از تجاوز اسکندر بزرگ (اسکندر مقدونی) به پارسیان در ۳۳۰ سال قبل از میلاد مسیح، این سکه‌ها ذوب و با آن، سکه‌های اسکندر ساخته می‌شدند. به احتمال زیاد این دلیلی می‌شود برای اینکه چرا سکه‌های دریک علی‌رغم استفاده گسترده‌شان در آن زمان، به شدت نایاب هستند.

۵- سکه‌هایی با طرح لاکپشت دریای اگینا (Aegina Sea Turtle)

سال ساخت: حدود ۵۵۰ سال قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: جزیره اگینا، یونان

مواد(های) استفاده شده: نقره

مردم اگینا باستان به سفرهای گسترده‌ای می‌رفتند و با ایونیا و لیدیا تجارت می‌کردند. در این تجارت‌ها بود که ظهور سکه‌های اولیه را دیدند و تصور کردند از یک ارز جهانی می‌شود برای ذخیره ثروت و تجارت بهینه استفاده کرد. اگینا در حدود اواسط قرن ششم قبل از میلاد مسیح، به اولین دولت-شهر یونانی تبدیل شده بود که با ضرب سکه تجارت می‌کردند.

سکه‌های آگینا، اولین سکه‌هایی بودند، که از آن‌ها به عنوان ارزش تجاری بین‌المللی استفاده و با طراحی‌های ثابت خود به راحتی شناسایی می‌شدند. این سکه‌ها سنگین‌تر و ضخیم‌تر بودند و بیشتر اوقات شکل یک لاکپشت دریایی در یک طرف ضرب و یک الگوی مربع روی طرف دیگرش حک می‌شدند. در نهایت، سکه‌های اگینا در آن زمان در دنیا پخش و شناخته شدند.

۴- سکه‌های کارشاپانا (Karshapana)

سال ساخت: حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: هند

مواد(های) استفاده شده: نقره

با اینکه مورخان درباره ریشه ضرب سکه در هند اختلافاتی دارند، اما باور مشترکی وجود دارد، که می‌گوید اولین سکه‌های هندی حدود قرن ششم قبل از میلاد مسیح ضرب می‌شدند. این سکه‌های اولیه به دست ماهاجاناپادا از دشت هندو-گنگتی ساخته می‌شدند، که شیوه آماده کردن آن را از غرب آسیا آموخته بودند. این سکه‌ها با نمادهای توخالی طراحی می‌شدند، که به آن‌ها همچنین کارشاپاناس (Karshpanas)، پوراناس (Puranas) یا پانا (Pana) می‌گفتند.

سکه‌های اولیه هند در آن زمان برعکس سکه‌های غرب آسیا به شکل مدور و دایره‌ای نبودند. بلکه با طرح‌های متنوعی روی شمس‌های فلز نقش بسته می‌شدند. در بین این سکه‌ها، سکه‌هایی بودند که تنها یک نماد داشتند و بعضی‌هایشان نیز با چندین نماد (اغلب پنج نماد) حک می‌شدند. هندی‌ها برای ساخت این سکه‌ها، صفحه‌های نقره را به اندازه‌های مناسبی برش می‌دادند و معمولا هم حداقل یکی از گوشه‌های آن‌ها را برش می‌دادند.

۳- سکه یینگ یوان (Ying Tuan)

سال ساخت: حدود ۶۰۰ – ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: چین

مواد(های) استفاده شده: طلا

ضرب سکه در چین باستان از همان حدودهای زمانی شروع شده بود که اولین سکه‌های غربی شکل گرفته بودند. طبق باور عده‌ای، ضرب سکه چینی احتمالا مستقل از ضرب سکه به سبک غربی توسعه پیدا کرده و تقریبا در تمام سکه‌های اولیه جهان تاثیر گذاشته بود. این احتمال وجود دارد که چینی‌ها در همان اوایل ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح با استفاده از تبادل پوسته‌های سپیدمهره، استفاده از ضرب سکه را شروع کرده باشند.

اولین سکه‌های طلا در این دوره زمانی را دولت شو در حین دوره دولت‌های درگیر جنگ ابداع کرد، که به یینگ یوان معروف شدند و قدمت اولین نمونه‌هایش هم به حدود ۶۰۰ یا ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. این سکه‌ها در آن زمان از مربع‌های سفت و سخت طلا ساخته و با ضرب نوشته‌ای واحد پولی یا وزن سکه را نشان می‌دادند که yuan (یوان) خوانده می‌شوند.

۲- سکه همیوبول‌های ایونی (Ionian Hemiobols)

سال ساخت: حدود ۶۰۰ – ۵۵۰ سال قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: شهر سایم در لونیا باستان (ساحل مرکزی ترکیه امروزی)

مواد(های) استفاده شده: نقره

سایم، شهری در لونیا باستان (ساحل مرکزی ترکیه امروزی) بود، که از لحاظ جغرافیایی در نزدیکی لیدیا (محل تولد سکه) قرار گرفته است. این دو شهر همچین از لحاظ سیاسی هم به یکدیگر نزدیک بودند. شهر سایم نیز از «نشان‌های مالیاتی اشرافی» لیدیایی الهام گرفته بودند تا ضرب سکه‌های خودشان را برای شهروندان‌شان شروع کنند.

اولین سکه‌های سیم به همیوبول‌های شناخته و نشانی از سر اسب روی آن ضرب می‌شدند و از کسری نقره بودند. این باور وجود دارد که سکه‌های همیوبول‌های ایونی، دومین سکه‌های کهن جهان با قدمت ۶۰۰ – ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح هستند. یونانی‌های ایونی اولین بار از ضرب سکه (همیوبول‌ها) برای خرده‌فروشی با اندازه بزرگ استفاده می‌کردند که در نهایت ایده اقتصادهای بازار را به سایر نقاط جهان بسط دادند.

۱-سکه شیر لیدیان (Lydian Lion)

سال ساخت: حدود ۶۱۰ – ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح

کشور مبدا: پادشاهی لیدیا (غرب ترکیه امروزی)

مواد(های) استفاده شده: الکتروم – آلیاژ طلا و نقره

به طور گسترده سکه شیر لیدیان که به عنوان کهن‌ترین سکه‌های جهان در نظر می‌شود، قدمتش به قبل از ضرب سکه یونان باستان برمی‌گردد که در امپراتوری باستانی لیدیا در غرب ترکیه امروزی ساخته می‌شدند. با اینکه بر روی قدمت این سکه‌ها که برخی از تاریخ‌گذاری‌ها آن را تا ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تخمین می‌زنند اختلافاتی وجود دارد، اما اکثرا معتقدند سکه‌های شیر لیدیا در زمانی ظهور کرده بودند که حکومت شاه آلیاتس از حدود ۶۱۰ – ۵۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در لیدیا حاکم بود.

مردم برای ادعای ابداع ضرب سکه به دست لیدیایی‌ها، اغلب به نوشته‌های هرودوت، مورخ یونانی اشاره می‌کنند که گفته بود لیدیایی‌ها اولین مردمانی بودند، که از سکه‌های نقره و طلا برای خرید و فروش استفاده می‌کردند و اولین مغازه‌های خرده‌فروشی را در مکان‌های دائمی دایر کرده بودند.