قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان را دیده‌اید؟

توانایی مشخص کردن مسیر زمان همیشه برای بشر مهم بوده است. اصلا همین شد که اجدادمان از روش‌های طبیعی مانند حرکت خورشید و ماه، برای تشخیص زمان استفاده می‌کردند. اما مصری‌ها در همان زمان‌هایی که آبلیسک می‌ساختند، قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان ساخت بشر را در ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساختند.

فناوری ساعت با گذر زمان بهبود پیدا کرد و پیشرفته شد، تا اینکه در نهایت مردم به ساعت‌های دستی علاقه نشان دادند. قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان همچنین بیشتر اوقات به عنوان یک ساعت رومیزی کوچک هم استفاده می‌شدند. هرچند که این ساعت‌ها به قدر کاقی کوچک بودند که در دست هر کسی جا شود، اما حلقه‌هایی داشتند که می‌توانستید آن را به زنجیر متصل کنید. اولین ساعت‌های جیبی هم در اروپا، به خصوص در آلمان و در حین اوایل قرن شانزدهم ساخته شده بود. نکته شگفت‌انگیزش هم این‌جاست که بسیاری از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان که در آن زمان طراحی شده بودند، تا به امروز به خوبی نگهداری شده‌اند و در موزه‌های سراسر جهان به نمایش گذاشته می‌شوند.

۱۰- ساعت جیبی پیوریتان ادوارد ایست (Edward East Puritan Watch)

سال ساخت: حدود ۱۶۴۰

ساعت‌ساز: ساعت‌ساز

کشور مبدا: لندن، انگلستان

ادوارد ایست، ساعت‌ساز موفقی در لندن قرن هفدهمی محسوب می‌شود. او حتی رئیس ساعت‌ساز شاه چارلز دوم بود و ساعت‌هایی برای شاه چارلز اول طراحی می‌کرد. این ساعت‌ساز در سال ۱۶۳۱ میلادی به یکی از اعضای موسس شرکت ساعت‌سازان لندن بود.

او ساعت جیبی پیوریتان ادوارد ایست قرن هفدهمی، را ساده و با سبک بی‌آلایش طراحی کرده بود. این ساعت احتمالا با آن سادگی‌اش در واکنش به ساعت‌های استادانه‌تر و پیچیده‌تر و براق‌تر در چند دهه قبلش ساخته شده است. از جزئیات این ساعت بگوییم که ظاهر بیرونی ساده‌ای دارد، اما در داخل با طراحی گل باز، ارکان سبک مصری داخلش و فیوز زهی، طراحی قوی‌تری از خودش نشان می‌دهد.

۹- ساعت جیبی یوهان پوسدوفر (Johann Possdorfer Watch)

سال ساخت: حدود ۱۶۳۰ – ۱۶۴۰

ساعت‌ساز: یوهان پوسدوفر

کشور مبدا: درسدن، آلمان

این ساعت کریستالی که سبک محبوبی در زمان خودش محسوب می‌شد، را یوهان پوسدوفر در اواسط قرن هفدهم ساخته بود. او از ساعت‌سازان ماهر آلمانی به حساب می‌آید، که با یک ساعت‌ساز سوئیسی برای پرنس کارل اول از لیتخن‌اشتاین در جوبست بورگی در پراگ کار می‌کردند. یوهان پوسدوفر تکنیک‌های ساخت ساعت مانند نحوه تنظیم چرخ ریتم ضربدری را از بورگی آموخته بود.

در گزارش‌هایی آمده که او ساعت‌هایی با ریتم ضربدری را در پراگ ساخت و ساعت‌هایش یکی از دقیق‌ترین ساعت‌ها محسوب می‌شد، تا اینکه فنر تعادلی ابداع شد، که در موزه گرونس گولب (Grunes Gewolbe) درسدن آلمان نگهداری می‌شود. ساعت پوسدوفر هم که در موزه متروپولیتین قرار گرفته، ریتم ضربدری ندارد و بیشتر به خاطر اندازه‌اش برجسته شده است.

۸- ساعت جیبی همراه با آلارم و تقویم (Clock Watch with Alarm and Calendar)

سال ساخت: حدود ۱۶۰۰ – ۱۶۱۰

ساعت‌ساز: نیکولاس فورفیکت

کشور مبدا: پاریس، فرانسه

این ساعت که در اوایل قرن هفدهم در پاریس ساخته شده بود، به خاطر ساعت‌هایی با ویژگی‌های بیشتر، برجسته شده است. یعنی این ساعت هم آلارم دارد و هم تقویم، که روزهای ماه را در هر چرخه ماهانه‌اش و حتی مراحل ماه را نیز نشان می‌دهد. به علاوه همه این چیزها، این ساعت به کاربرش اجازه می‌دهد تا مدت زمان نورماه را هم بعد از غروب خورشید متوجه شود.

مرکز و نمای این ساعت، اسپکتروم (نمایی) دارد که تغییرات فاصله زاویه‌ای بین خورشید و ماه را در منطقه‌البروج نشان می‌دهد. این ساعت را به احتمال زیادی کسانی استفاده می‌کردند، که منجم بودند یا به نجوم و ستاره‌ها علاقه داشتند.

۷- ساعت جیبی کلاک (Clock Watch)

سال ساخت: حدود ۱۶۰۰ – ۱۶۱۰

ساعت‌ساز: مایکل نوون یا نوئن – قالب به دست هنرمند ناشناس

کشور مبدا: لندن، آلمان

این ساعت قرن هفدهمی به دلیل به ساعت کلاک شناخته می‌شود، که زمان را مانند ساعت نشان می‌دهد. قالب این ساعت هم برش‌هایی دارد، که صدای زنگ آن از داخلش شنیده می‌شود. مایکل نوون یا نوئن، ساعت‌ساز فلاندری که در حدود آن زمان در لندن مشغول به کار بود، این ساعت را ساخت و در حال حاضر هم در موزه مت نگهداری می‌شود. با این همه، مدت زیادی طول نکشید که بعد از ساخت ساعتش، در حدود سال ۱۶۱۳ میلادی از دنیا رفت.

فلزکاری که روی این ساعت انجام شده، پیچیده است و به نظر می‌رسد قطعه‌ای از یک جواهر باشد. قالب و شماره‌های این ساعت هم با برنج تذهیب، عقربه‌اش هم از استیل آبی‌رنگ و گردش آن هم از برنج مطلاشده و آهن طراحی شده است.

۶- ساعت جیبی لیزر جورج (Lesser George Watch)

سال ساخت: حدود ۱۶۰۰

ساعت‌ساز: نیکولاس والین، ساخت قالب به دست هنرمند ناشناس

کشور مبدا: لندن، انگلستان

نیکولاس والین، این ساعت را با قالب تزئینی زیبایش در سال ۱۶۰۰ میلادی ساخته بود. نشان انگلیسی اوردر گارتر / نشان بند جوراب (Order of the Garter) روی این ساعت مزین شده و گروهی از شوالیه‌های سلطنتی را نشان می‌دهد،  که شاه ادوارد سوم در قرون وسطی آن گروه را را بنیانگذاری کرده بود و هنوز هم وجود دارند.

مبارزه سنت جورج، قدیس حامی نظم با اژدها روی این قالب به تصویر کشیده شده است. در حالی که ساعت واقعی از فولاد و برنج ساخته می‌شدند، اما عمده این ساعت از طلا و مینا ساخته شده است، که هم گذر زمان را نشان می‌داد و هم نشانی برای شوالیه بود که نشان دهند بخشی از اوردر گارتر / نشان بند جوراب (Order of the Garter) هستند.

۵- ساعت جیبی سنگ کریستالی (Rock Crystal Case Watch)

سال ساخت: ساعت در سال ۱۵۶۰ میلادی و قالب در حدود سال ۱۶۲۵ میلادی

ساعت‌ساز: هنرمند ناشناس آلمانی

کشور مبدا: آلمان

این ساعت جیبی سنگ کریستالی قرن شانزدهمی، یکی از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان است که به مانند یک جواهر ساخته شده بود. این ساعت نسبت به دیگر ساعت‌ها در دوره و زمانه خودش، اندازه بسیار کوچکی دارد. اصلا از این‌جا بود که بعضی از مردم درباره اصالت آن سوالاتی می‌پرسند. هرچند که با حرف‌های اول H.K. و تاریخ ۱۵۳۰ میلادی نشانه‌گذاری شده است. به علاوه، تجزیه‌وتحلیل‌هایی نشان داده که ترکیبات این ساعت به ساعت‌های دیگر دوره رنسانس شباهت دارد. قالب این ساعت هم چیزی در اوایل قرن شانزدهم به ساعت جیبی سنگ کریستالی اضافه شده بود.

۴- ساعت درام دستی (Portable Drum Watch)

سال ساخت: ۱۵۵۰ – ۱۵۷۰

ساعت‌ساز: کریستوفر شیسلر

کشور مبدا: آگسبورگ، آلمان

ساعت درام دستی که به شکل درام است و یکی از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان محسوب می‌شود، در حال حاضر در موزه هنری والترز در بالتیمور مریلند قرار گرفته است. این ساعت را کریستوفر شیزلر در چیزی بین سال‌های ۱۵۵۰ – ۱۵۷۰ میلادی ساخته بود. یک صفحه شماره آفتابی روی این ساعت قرار دارد، که از آن برای تنظیم مجدد ساعت مکانیکی استفاده می‌شد و همین بود، که خود را به یکی از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان با دقت بالا تبدیل کرده است.

اشکال حیوانات و شاخ‌وبرگ‌هایی همچنین روی این ساعت حکاکی شده که مجلل‌ترش کرده است. این ساعت جیبی دستی که به شکل درام است را هنری والترز در سال ۱۹۳۱ میلادی به موزه هنری والترز اهدا کرده بود. اما هیچ‌کس نمی‌داند که از چه زمانی به دست آقای والترز رسیده است.

۳- ساعت جیبی ملانشتون (Melanchthon’s Watch)

سال ساخت: ۱۵۳۰

ساعت‌ساز: ناشناس – اما به پیتر هنلین نسبت می‌دهند

کشور مبدا: نورنبرگ، آلمان

ساعت جیبی ملانشتون نامش را از صاحب اصلی‌اش، فیلیپ ملانشتون گرفته بود، که قطعا یکی از قدیمی‌ترین ساعت‌های جهان محسوب می‌شود. جمله «PHIL (IP) MELA (NCHTHON). GOTT. ALEIN. DIE. HER(E).1530» هم در قسمت پایینی آن حک شده که به (با نام خدای جلال و جبروت (جلال و جبروت فقط از آن خداست)، فیلیپ ملانشتون، سال ۱۵۳۰ میلادی) ترجمه می‌شود. با اینکه امضائی از ساعت‌ساز روی این ساعت وجود ندارد، اما به سبک ساعت‌های قرن شانزدهمی شباهت دارد، که ساعت‌ساز مشهوری به نام پتر هنلین ساخته بود.

ساعت جیبی ملانشتون مانند اولین ساعت‌های دیگر هم عقربه‌های کوچکی دارد و از آن می‌توانستند به عنوان یک ساعت رومیزی کوچک استفاده کنند. این ساعت همچنین یک حلقه کوچک دارد که می‌توانستند آن را به گردنبند یا زنجیر متصل و آویزان کنند. ساعت جیبی ملانشتون تنها با یک بار کوک کردن، می‌توانست تا ۱۲ تا ۱۶ ساعت کار کند و زمان را تقریبا با نیم ساعت عقب‌وجلو شدن اعلام کند.

۲- ساعت جیبی هنلین (Henlein Pocket Watch)

سال ساخت: ۱۵۱۰

ساعت‌ساز: پیتر هنلین

کشور مبدا: نورنبرگ، آلمان

این باور وجود دارد این ساعت جیبی درام‌شکل، از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان در قرن‌ها محسوب و در مقاله امروزمان هم با ریشه‌های نامشخص خود به عنوان دومین ساعت جیبی جهان شناخته می‌شود. از آنجایی که این ساعت احتمالا به دست پیتر هنلین در سال ۱۵۱۰ میلادی ساخته شده بود، نامش را روی آن گذاشتند و اغلب اوقات به این ساعت، ساعت جیبی هنلین هم می‌گویند. از همین‌جاست که همه باور دارند، او اولین ساعت مکانیکی را در سال ۱۵۱۰ میلادی به جهان معرفی کرده است.

زادگاه واقعی ساعت جیبی هنلین هم مانند ساعت پوماندر فهرست امروز نامشخص است. با اینکه قدمت بخش‌های قدیمی این ساعت جیبی به قرن شانزدهم برمی‌گردد، اما به خاطر امضای هنلین که روی ساعت هست و با خراش‌های قدیمی‌تر همپوشانی دارد، تاریخ خود را به قبل‌تر از برمی‌گرداند. به علاوه این، تصویربرداری رایانه‌ای به تازگی نشان داده، که بسیاری از بخش‌های داخلی این ساعت جیبی اصلا به یکدیگر تعلق نداشتند. حالا صرف‌نظر از اینکه این ساعت جیبی اصالت دارد یا ندارد، هنوز بسیاری معتقدند که ساعت جیبی هنلین، یکی از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان است.

۱- ساعت جیبی پوماندر (Pomander Watch) (بیسماپفلور) (Bisamapfeluhr)

سال ساخت: حدود ۱۵۰۵

ساعت‌ساز: ناشناس – اما به پیتر هنلین نسبت می‌دهند

کشور مبدا: نورنبرگ، آلمان

به اعتقاد مردم، ساعت جیبی پوماندر (بیسماپفلور آلمانی)، یکی از قدیمی‌ترین ساعت‌های جیبی جهان محسوب می‌شود که شناخته‌شده هم است. با تحقیقاتی هم که کمیته متخصصان متنوع در زمینه کاری‌شان انجام دادند، مشخص شد که این ساعت جیبی را پیتر هنلین در سال ۱۵۰۵ میلادی ساخته و به مخترع ساعت شناخته می‌شود.

با اینکه ساعت جیبی پوماندر، از ساعت‌های امروزی نیست اما ساعت کوچک دستی محسوب می‌شود. این ساعت جیبی برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ میلادی پیدا شد و به خاطر اینکه معتقد بودند بدلی است، نام صاحبش را برای چندین بار تغییر می‌دادند. با این هم که این کمیته شواهد مستند و قوی ارائه کرد که قدمت ساعت را به سال ۱۵۰۵ میلادی برمی‌گرداند و به دست هنلین امضا شده بود، اما بسیاری از مردم شک دارند که این ساعت را واقعا هنلین ساخته باشد یا کسی دیگر.