مرور رده
تاریخ باستان
از زمان پیدایش اولین آثار تاریخی تا رسیدن به سده‌های میانی را تاریخ باستان می‌نامند. تخمین زده می‌شود که این زمان حدود 5000 سال باشد. تاریخ باستان که وارد شدن از پیش از تاریخ به دوره تاریخی می‌باشد، از 30 قرن پیش از میلاد شروع شده است.
در رابطه با پایان دوره تاریخ باستان ، مورخان در اختلاف نظر هستند. برخی از باستان شناسان، پیدایش اسلام و سرنگونی امپراتوری روم غربی ، مرگ یوستی‌نیانوس یکم و روی کار آمدن شارلمانی را پایان تاریخ باستان دانسته‌اند.
متون کهن هندی
مهاباراتا
نگاره‌ای از کتاب رزمنامه، ترجمه فارسی مهاباراتامهاباراتا سروده‌ای حماسی از سده پنجم یا ششم پیش از میلاد به زبان سانسکریت است. مهاباراتا با بیش از یکصدهزار بیت بلندترین سروده جهان است. کار نوشتن آن تا سده سوم یا چهارم میلادی…
بهـرام پنجم و جنگ با خاقان تُـرک
در میان منابع بومی، طبری گزارش میکند که جنگ با خاقان تُـرک ( شاه اقوام بیابانگرد شمال شرقی، خیونان یا هون ها ) در سال هفتم حکومت بهـرام پنجم، حدود 424 میلادی، آغاز شد. در این هنگام بهرام نگران از دریافت تدارکات جنگیِ فرمانروای آن سوی شمال…
کاسی ها
در هزاره سوم ق.م کاسی ها مهمترین قبایل بومی آسیایی ( غیر آریائی ) دامنه های زاگرس به شمار میرفتند. محل اصلی سکونت آنان لرستان، کرمانشاه و بخشی از همدان امروزی بوده است که از چندین قرن پیش از تاریخ یاد شده ( هزاره سوم ق.م ) در آنجا ساکن…
شخصیت شاهپور دوم ( ذوالاکتاف )
گزارش های آمیانوس مورخ رومی معاصر شاهپور دوم، ما را به خوبی با برخی از ویژگی های شخصیت شاهپور دوم آشنا میکند. حتی پی میبریم که او بالایی بلند داشته است و یک سر و گردن از ملتزمان خود بلندتر بوده است. و به جای تاج، کلاهی زین، گوهرنشان و…
بانک اِگیبی و شرکاء ( نخستین بانک تاریخ ایران )
پیداست که با فرمانروایی کوروش بزرگ اقتصاد ایران وارد مرحلۀ نوین و جهانی خود شد، که تا فروپاشی حکومت ساسانیان، روند همگانی آن کم و بیش دست نخورده ماند. گشودن لیدی، کشور ثروتمندی که مردمش به متکبران ضرب سکه شهرت داشتند و گشودن بابل، یکی از…
ویسپَرَد و آیین یزشن گاه
ویسپرد
« آثـرونان ( موبدان ) را ایستاده خواهم، ارتشتار را ایستاده خواهم،... شهریار کشور را ایستاده خواهم، جوان نیک اندیش، نیک گفتار و نیک کردار بهدین را ایستاده خواهم، جوان سخنگوی ایستاده خواهم،... زنی را ایستاده خواهم که در اندیشۀ نیک…
طبقات اجتماعی در دوره ساسانی
با توجه به اینکه اوستا شکل نهایی خود را در روزگار ساسانیان گرفته است، ( گرداوری از زمان بلاش یکم اشکانی تا دوران ساسانیان ) میتـوان جا به جا نشانه هایی هم از زندگی اجتماعی و روزمره ی مردم را در این کـتاب بازیافـت. در زامیـاد یَشـت ( کـیان…
رویدادهای مهم تاریخ مصر از آغاز سدۀ ۲۰ پیش از میلاد
فشارهای همه جانبه ای که بر مردم مصر وارد می شد، قیام هایی را به دنبال داشت. این قیام ها که اکثر با خشونت همراه بود، تخریب مقابر و ویرانی ساختمان های دولتی را نیز موجب می شده است. این وقایع همزمان با پایان یافتن دورۀ امپراطوری باستان مصر…
تاریخچه پول در ایران
تاريخچه پول در ايران
انسان‌های اوليه که دسته جمعی می‌زيستند، نيازی به تعويض کالا نداشتند. بعد از به وجود آمدن طوايف و قبايل مبادله‌ی کالا به کالا رواج يافت. مبادله‌ی کالا به دلايلی با مشکلاتی همراه بود. برای رفع مشکلات ابتدا از فلز…
اتم در عصر باستان!
در متون باستانی هند، به روشنی به سلاح نیرومندی اشاره شده که قادر به کشتار دسته جمعی دشمنان بوده است. در توصیف چنین نیروی ویرانگری این طور نوشته شده است:
«با تمام قدرت به هوا پرتاب شد! ستون عظیمی از دود و آتش مانند ده هزار خورشید درخشان به…
بهرام یکم و رویدادهای زمان او
پس از درگذشت هرمز یکم در سال 273 میلادی برادر ناتنی او بهرام در سن 58 سالگی بر تخت نشست. مهمترین رویداد دورۀ فرمانروایی بهرام یکم را باید کشته شدن مانی و آغاز قدرت مذهبی کرتیر ( کردِر ) دانست، که منجر به زرتشتیگری و حکومت مطلق العنان و…
هنر پیکره‌تراشی بودایی: گندهارا
پادشاهی گندهارا از قرن ششم پیش از میلاد تا قرن یازدهم میلادی دوام داشت. ما‌بین قرن یکم تا قرن پنجم میلادی، اوج عظمت این سرزمین به‌نمایش در‌آمد که سلسله‌ی پادشاهان «کوشان» (Kushan) در راه این تعالی کوشیدند. پس از فتح گندهارا به‌دست…
اَرْدِشیرِ سِوُّم هخامنشی
اَرْدِشیرِ سِوُّم(هخامنشی) om](v)[ardešīr-e sevv، پادشاه هخامنشی (سل ح 357- 338ق‌م) و فرزند و جانشین اردشیر دوم که پیش از پادشاهی اُخُس نام داشت (پاولی، III/1318-1319).
اردشیر در اوضاعی ناآرام به پادشاهی رسید و منابع یونانی و رومی قتل…
ترسیم ستارگان بدون تلسکوپ
در برخی از آثار باستانی سومری اشکال شگفت انگیزی از ستارگان رسم شده که چندین قمر یا ماه به دور آن در گردش هستند.
چگونه سومری ها که فاقد وسایل و تکنیک امروزی ما بودند می دانستند که هر خورشید دارای سیاره های متعدد است و بعضی سیارات ، قمر یا…
سافو و شعر زنانه در ۲۶۰۰ سال پیش
• «کله ایس»، از من مپرس که چه بپوشی.
من روسری گلدوزی شده ی«ساردیسی»
مانند آنکه خودم پوشیده بودم ،
ندارم تا به تو بدهم. ...
سافو (Sappho ) که از زمان باستان به نام بزرگترین شاعر غنایی شناخته شده، در اواخرِ قرن ششم پیش ازمیلاد، در دهکده…