مرور رده
تاریخ باستان
از زمان پیدایش اولین آثار تاریخی تا رسیدن به سده‌های میانی را تاریخ باستان می‌نامند. تخمین زده می‌شود که این زمان حدود 5000 سال باشد. تاریخ باستان که وارد شدن از پیش از تاریخ به دوره تاریخی می‌باشد، از 30 قرن پیش از میلاد شروع شده است.
در رابطه با پایان دوره تاریخ باستان ، مورخان در اختلاف نظر هستند. برخی از باستان شناسان، پیدایش اسلام و سرنگونی امپراتوری روم غربی ، مرگ یوستی‌نیانوس یکم و روی کار آمدن شارلمانی را پایان تاریخ باستان دانسته‌اند.
فریگی ها
بقایای میراث فرهنگ هیتی در اواخر سده نهم ق.م به قدرت تازه ای به نام فریگیه رسید که در اسیای کوچک روی کار آمد و عنوان « پل فرهنگی میان لیدی و یونان » را پیدا کرد. افسانه ی پیدایش و رشد آنها بصورت نمادین، طلوع و غروب تمدن ها را نشان میدهد.…
چهره ای جدید برای ژولیوس سزار
خبر کشف تندیس نیم تنه ژولیوس سزار در هفته‌های اخیر در فرانسه که تیتر نخست صفحات فرهنگی اغلب نشریات اروپا را به‌خود اختصاص داد توجه بسیاری از محافل هنری و تاریخی را به سوی خود جلب کرد.
و اغلب مورخان و باستان‌شناسان جهان و به‌ویژه اروپا را…
ادیان بزرگ ایران از آغاز تا کنون
میترائیسم
مِهر پرستی یا آیین مهر یا میترائیسم، آیینی راز آمیز بود که بر پایه پرستش مهر (میترا) ایزد ایران باستان و خدای خورشید، عدالت، پیمان و جنگ، در دوران پیش از آیین زرتشت بنیان نهاده شد. این آیین بعدها دگرگون شده و به سرزمینهای…
زبان‌های باستانی ایران
زبان‌ها و گویش‌های کهن ایرانی
زبان‌های ایرانی از نظر تاریخی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1. زبان‌های ایرانی باستان
2. زبان‌های ایرانی میانه
3. زبان‌های ایرانی نو
زبان‌های ایرانی نو
زبان‌های ایرانی نو به دو دسته بخش می‌شوند:
1.…
اردشیر پاپگان در نامۀ تنسَر
به هنگام پرداختن به اردشیر پاپگان نمی توان از نامۀ تنسَر، موبد موبدان زمان او به گشنَسپ شاهک گیلان، صرف نظر کرد. زیرا بسیاری از حقایق در نامۀ تنسر غوطه ور است. با این همه نباید پنداشتکه نامۀ تنسر منبعی بی چون و چراست.
بنابر روایات عربی و…
پارسیان هند، حافظ های دست نوشته های کهن
میان تالیف متون و کتب پهلوی در سده های نخستین اسلامی و استنساخ این متون در ایران و هند فاصله زمانی بسیاری است. بسیاری از متون دوره میانه از ایران خاصه یزد و کرمان به هند رسیده است و مزداپرستان این دیار به استنساخ آنها همت گماشته اند. این…
زن ایرانی در دوره هخامنشی
زنان هخامنشی. ماریا بروسیوس. ترجمه هایده مشایخ. هرمس. تهران. 1382. ده + 265 ص.
در سالهای اخیر انتشار کتابهای مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران باستان رونقی دوباره یافته است. البته، و متأسفانه، بسیاری از این کتابها برای سیراب کردن عطش عموم و…
لوح های گلی تخت جمشید
● چند گونه كتیبه و لوح در تخت جمشید وجود دارد؟
کتیبه های مختلفی از دوره هخامنشی در تخت جمشید وجود دارد.
۱) سنگ‌نبشته‌های پادشاهان هخامنشی که به زبان و خط میخی «پارسی باستان» بر روی نمای سنگی کاخ‌ها و بناهای تخت‌جمشید نوشته شده و معمولاّ…
برج بابل
سقوط برج بابل شاید اسطوره بنیادی شهرها باشد. مردمی از نژادها و زبان‌های مختلف در بابل، شهر بزرگی که کاتبان انجیل را مجذوب و وحشت‌زده کرده بود، در جستجوی ثروت و مکنت گردهم آمدند و برای اولین بار تلاش کردند در کنار یکدیگر زندگی کنند و در این…
متون کهن هندی
مهاباراتا
نگاره‌ای از کتاب رزمنامه، ترجمه فارسی مهاباراتامهاباراتا سروده‌ای حماسی از سده پنجم یا ششم پیش از میلاد به زبان سانسکریت است. مهاباراتا با بیش از یکصدهزار بیت بلندترین سروده جهان است. کار نوشتن آن تا سده سوم یا چهارم میلادی…
بهـرام پنجم و جنگ با خاقان تُـرک
در میان منابع بومی، طبری گزارش میکند که جنگ با خاقان تُـرک ( شاه اقوام بیابانگرد شمال شرقی، خیونان یا هون ها ) در سال هفتم حکومت بهـرام پنجم، حدود 424 میلادی، آغاز شد. در این هنگام بهرام نگران از دریافت تدارکات جنگیِ فرمانروای آن سوی شمال…
کاسی ها
در هزاره سوم ق.م کاسی ها مهمترین قبایل بومی آسیایی ( غیر آریائی ) دامنه های زاگرس به شمار میرفتند. محل اصلی سکونت آنان لرستان، کرمانشاه و بخشی از همدان امروزی بوده است که از چندین قرن پیش از تاریخ یاد شده ( هزاره سوم ق.م ) در آنجا ساکن…
شخصیت شاهپور دوم ( ذوالاکتاف )
گزارش های آمیانوس مورخ رومی معاصر شاهپور دوم، ما را به خوبی با برخی از ویژگی های شخصیت شاهپور دوم آشنا میکند. حتی پی میبریم که او بالایی بلند داشته است و یک سر و گردن از ملتزمان خود بلندتر بوده است. و به جای تاج، کلاهی زین، گوهرنشان و…
بانک اِگیبی و شرکاء ( نخستین بانک تاریخ ایران )
پیداست که با فرمانروایی کوروش بزرگ اقتصاد ایران وارد مرحلۀ نوین و جهانی خود شد، که تا فروپاشی حکومت ساسانیان، روند همگانی آن کم و بیش دست نخورده ماند. گشودن لیدی، کشور ثروتمندی که مردمش به متکبران ضرب سکه شهرت داشتند و گشودن بابل، یکی از…