خطاطی کره ای

خطاطی کره ای که سویه نیز نام دارد، به دستخط هنری سنتی کره ای اطلاق می شود. خطاطی در فرهنگ کره ای هانجا (واژه نگاشت چینی) و هانگول (الفبای بومی کره ای) را در بر می گیرد.

خطاطی اولیه کره ای منحصرا به رسم الخط هانجا نگاشته می شد. هانجا واژه نگاشت چینی بود که در ابتدا برای نوشتن زبان کره ای مورد استفاده قرار می گرفت. در طی دودمان های گوریو و چوسون اشیای سودمند به مانند پایه قلمو، قفل، بخوردان، ظروف چینی، اسباب چوبی و جلادار و آهن های علامت زن منقش به خطاطی می شدند.

حتی پس از اختراع رسم الخط کره ای یا هانگول در سال ۱۴۴۳، خوشنویسان کره ای حروف چینی را ترجیح می دادند زیرا آنها الفبای چینی را معتبرتر می پنداشتند. هانجا تا اواخر قرن نوزدهم میلادی به عنوان الفبای رسمی کره مورد استفاده قرار می گرفت. پس از اینکه کره جنوبی و کره شمالی بعد از جداییشان به صورت جداگانه هانگول را به عنوان رسم الخاط رسمی زبان کره ای نهادینه کردند، این موضوع دستخوش دگرگونی شد. امروزه بسیاری از خطاطان به ویژه در کره جنوبی با سبک های جدید هانگول کار آزموده شده اند، سبک هایی که به بخش مهمی از عرف بزرگتر خطاطی کره ای بدل گشته است.

تاریخ

دوران باستان

خطاطی چینی در اوایل قرن دوم یا سوم پس از میلاد به کره معرفی ودر قرن هفتم میلادی محبوب شد. کیم سِنگ در قرن هشتم میلادی به عنوان اولین استاد خطاطی کره ای شناخته می شود که آثاری قابل مقایسه با استاد خطاطی چینی وانگ ژی چی ارائه می داد. شاعر چوی چی ون در قرن نهم میلادی به خاطر خوشنویسی هایش در زادگاهش شیلا و سلسله تانگ به شهرت رسید.

سبک های خطاطی زاویه ای اساتید ابتدایی تانگ مانند یو شینان، اویانگ ژون، و یانگ چن ژینگ تا قرن چهاردهم میلادی از محبوبیت خاصی برخوردار بودند. در آن زمان بود که سبک گرد تر ژائو منگفو رواج یافت. خطاطی کره ای در سال های آتی به صورت فزاینده ای شکل گراتر شد.

عهد چوسون

کیم جونگ هی (۱۸۵۶-۱۷۸۶) که گیم جونگ هی نیز نامیده می شود، به عنوان بزرگترین خطاط در دودمان چوسون مورد توجه است. او همچنین یک مقام دولتی و عالم، نقاش، کتیبه نویس، و یک بودایی مومن نیز بود. کیم  استاد بسیاری از گونه های خوشنویسی به شمار می رفت اما در سبک چوساجه بیشترین شهرت را دارد. چوساجه سبکی پر رنگ و آزاد بود که وی در دوران تبعیدش در جزیره ججو به تکامل رساند. نام مستعار وی (چوسا) از سبکی که او در آن ماهر بود گرفته شده است. در ایجاد این سبک از رسم الخط باستانی چینی لیشو الهام گرفته شده است. اما مفهوم ترکیب بندی تصویری، توازن در عدم تقارن، و جانبخشی با ضربات قوی و بی همتای قلمو سبک وی را منحصر به فرد کرده است.

از این روی که طبقات دانشمندان از حروف الفبای چینی استفاده می کردند، خطاطی کره ای تا زمان اشغال کره توسط ژاپن (۱۹۴۵-۱۹۱۰) از رسم الخط هانجا بهره می برد. احساسات ملی گرایانه به محبوب شدن الفبای بومی هانگول انجامید و آثار خوشنویسی که هانگول را مورد استعمال قرار می دادند احیا شدند. اما امروزه خوشنویسی هانجا همچنان دارای محبوبیت می باشد.

خوشنویسی کره ای سبک منحصر به فرد خویش را با ثبات قدم خاصی توسعه داد. فونت های غیر مربعی ترویج یافتند. به این نوع از فونت ها جونگ – سونگ یا آمدن صدا بدنبال مصوت ها اطلاق می شد.

انواع

پنج گونه عمده از خطاطی هانجای کره ای وجود دارد که از خوشنویسی چینی مشتق شده اند.

جونسو

جونسو در لغت به معنی رسم الخط مهری می باشد. رسم الخط مهری به رسم الخط منظم شده اطلاق می شود. آن به خاطر یکنواختی ضخامت و فواصل خطوط عمودی، افقی و منحنی وار مورد ملاحظه قرار می گیرد. بنابراین آن غالبا برای مهرها و نشان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

چوسو

چوسو به معنی رسم الخط شکسته یا چمنی می باشد. آن به خاطر ضربات تکی موثر قلمو مشهور است. دست خط بیش از اندازه شکسته برای بیشتر مردم قابل خواندن نیست زیرا حروف مختلف در زمانیکه با دست خط شکسته نوشته می شوند ممکن است به همدیگر شبیه به نظر برسند.

هه سو

هه سو معنی رسم الخط قطعه ای را می دهد. حروف رسم الخط قطعه ای اساسا در داخل یک فضای مربعی قرار می گیرند، در حالیکه هر حرف تقریبا نسبت ابعادی یکسانی را در برمیگرد. حروف چینی غالبا از این فونت بهره می جویند.

هِنگ سو

هِنگ سو به معنی رسم الخط نیمه شکسته می باشد. رسم الخط نیمه شکسته نوعی خط است که بین رسم الخط های قطعه ای و شکسته قرار می گیرد. آن برای بیشتر مردم قابل خواندن است و کاربردی تر بوده و کتابت آن سریع تر می باشد.

یه سو

یه سو معنی رسم الخط رسمی را می دهد. رسم الخط رسمی از گونه رسم الخط مهری توسعه یافته است. ظاهر آنها زاویه ای بوده و در مقایسه با رسم الخط مهری یا شکسته خوانایی به مراتب بیشتری دارند.

ابزارهایی موسوم به ” چهار دوست “

” چهار دوست ” در خطاطی کره ای عبارتند از: کاغذ، قلمو، چوب جوهر، و سنگ جوهر. این مجموعه در زبان کره ای مونبنگ ساوو نامیده می شود. هانجی سنتی ساخته شده از درخت توت سفید کره ای به عنوان کاغذ در خوشنویسی کره ای مورد استفاده قرار می گرفت. آن برای جذب مرکب و انعکاس رنگ های آن مناسب می باشد. در مورد قلمو نیز موهای حیوانات با طول های یکسان انتخاب شده و به شکل نوکی صاف و تیز با شیبی تند در می آید. چوب جوهر از دوده های حاصل از درختان و چسب های سوخته ساخته می شود. این ترکیب سبب ایجاد رنگ های زنده تر توسط مایع می گردد.

یک چوب جوهر مناسب ذرات فوق العاده خوبی دارد. سرانجام سنگ جوهر بایست از سنگی محکم که در زمان سائیده شدن توسط چوب جوهر تغییر حالت ندهد ساخته شود. یک طرف سنگ جوهر جایی که مرکب مایع شده قرار خواهد گرفت عمیق می باشد و طرف دیگر کم عمق است. طرف کم عمق برای حذف جوهر اضافی از قلمو مورد استفاده قرار می گیرد.

علاوه از چهار ابزار مذکور، خطاطی کره ای به موارد دیگری نیز نیازمند است. یون جوک (محفظه ای از آب برای درست کردن جوهر از چوب جوهر)، بوت تونگ (محفظه ای برای نگهداشتن قلمو پس از استفاده کردن از آنان)، مونجین (یک وزنه کاغذ دراز و پهن)، و پیلسه (قدحی برای شستشوی قلمو) مواردی از این قبیل هستند. در مورد بوت تونگ سطح طرف قلمو به سمت بالا می باشد تا آسیبی به موها وارد نشود.

خطاطی کره ای، چشم نواز و حکاکی شده روی قلب

خطاطی کره ای بیانگر زیبایی ساختاری حروف کره ای (یا چینی) می باشد که توسط یک قلمو و جوهر مشکی بر روی یک صفحه سفید رنگ نقش می بندد. ظرافت طبع هر اثر خطاطی به ترکیب آن بستگی دارد. به عنوان مثال تعادل و نسبت نقطه ها و خطوط (بزرگ یا کوچک، دراز و کوتاه) و موقعیت فضاهای خالی بخشی از این ترکیب ها هستند. همچنین بسته به وزن و جریان نوشته (قوی یا ضعیف، سریع یا کند) زیبایی حرکت شکل می گیرد. این حرکت و سایه های مشکی گوناگون حاصله از آن بیانگر حالت خطاطی می باشد. تمامی این جنبه ها (زیبا شناختی فاصله ایجاد شده توسط رنگ جوهر، موقعیت حروف، و عظمت حرکت حروف نوشتاری) ترکیب شده و باعث می شود که شخصیت خطاط از طریق آثارش نمایان شود.

هنرمندان خطاط غالبا نقل قول های کلاسیک و جملات خیرخواهانه را در قطعاتشان بیان می کنند. آنان در فرآیند ایجاد آثار کلمات را نه فقط روی کاغذ بلکه در قلب ها حکاکی می کنند.

برای ایجاد هنر خطاطی در کره سال ها تمرین برای توسعه فنون و انضباط در مغز مورد نیاز می باشد. هنرمند وارد حالتی از مراقبه می شود، جایی که تنها قلم موجود در دست و احساسی که او در آن لحظه دارد مهم است.

بر خلاف خوشنویسی حروف چینی که دارای انواع گوناگونی از فونت ها می باشد که در طی چندین هزاره توسعه یافته اند، خطاطی هانگول (کره ای) تنها در حدود پانصد سال قدمت دارد. خوشنویسی هانگول علیرغم تاریخچه نسبتا کوتاه آن به خاطر زیبایی ساده و ملایم و همچنین استحکام غیر قابل پیش بینی اش توانسته است محبوبیت خاصی در نزد بسیاری از مشتاقان خطاطی بدست آورد. خوشنویسی هانگول مستمرا توسعه یافته و تلاش های فزاینده ای برای ایجاد فونت ها و سبک های نوشتاری جدید صورت پذیرفته است.