ایران در اواخره هزاره سوم ق.م.
طی هزاره سوم و اوایل هزاره دوم ق.م. فلات ایران به چند منطقه فرهنگی متمایز از یکدیگر تقسیم شده بود. فرهنگ گرگان سراسر منطقه شرق دریای مازندران را در بر می گرفت. فرهنگ گیان چهارم- سوم و گودین چهارم، منطقه شرق لرستان را شامل می گردید. فرهنگ یانیک ، از شرق آذربایجان آغاز شده و تا قسمتهای مرکزی ایران گسترش یافته بود. در جنوب ، جنوب شرقی و شرق ایران،سه فرهنگ مختلف با سفالهای منقوش ، فارس، کرمان و سیستان را زیر پوشش خود در آورده بود.
▪ ایلامیان
از آغاز و چگونگی برپایی حکومت و نیز پیدایش تاریخ در ایلام ، اطلاعی در دست نداریم . با نام ایلام نخستین بار در نامنامه شاهان سومری که در حدود سالهای ۲۱۰۰ ق.م. تنظیم شده است برخورد می کنیم. بر اساس این نامنامه در حدود سالهای ۲۶۰۰ ق.م. فرمانروایی از شهر کیش ایلام را فتح کند .
بر اساس همین نامنامه ، در حدود سالهای ۲۵۰۰ ق.م. ایلامیان بین النهرین را به تصرف در آورده و سه فروانروا از سلسله اون به مدت ۳۵۶ سال( تعداد سالهارا اسطوره أی باید به شمارآورد ) بر آن سرزمین فرمانروایی کرده اند . در حدود سالهای ۲۴۵۰ ق.م. یکی از فرمانروایان شهر لگش از پیروزی خود بر ایلامیان سخن گفته است .
ایلامیان تا سال ۷۵۰ ق.م بر ایران حکومت کردند و عاقبت در همین سال حکومت ایلامیان توسط کوروش به پایان رسید.
ایلامیان یا عیلامی‌ها یکی از اقوام سرزمین ایران بودند که از بیش از ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد تا ۵۳۹ پیش از میلاد، بر بخش بزرگی از مناطق جنوب غربی پشتهٔ ایران فرمانروایی می‌کردند، اگرچه تاریخ مکتوب موجود از ۳۲۰۰ پیش از میلاد است. تمدن ایلام یکی از قدیمی‌ترین و نخستین تمدن‌های جهان است. بر اساس بخشبندی جغرافیایی امروز، ایلام باستان سرزمین‌های خوزستان، فارس، ایلام و بخش‌هایی از استان‌های بوشهر، استان کرمان، لرستان و کردستان را شامل می‌شد
