منشا لهجه تهرانی

یک استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: منشا لهجه تهرانی زمان قاجار بوده و با زبان اهالی بومی تهران تفاوت دارد.

طاهره کیایی تنکابنی، استاد ادبیات و زبان فارسی و محقق گفت: در زبان شناسی لهجه به گونه‌ای از طرز تلفظ خاص یک گروه زبانی گفته می‌شود. در تمام زبان‌های جهان گروه‌هایی با لهجه‌های گونه گون وجود دارند و مجموعه تلفظ‌های ویژه یک گروه معمولا به صورت قانونمند شکل می‌گیرد.

به گفته کیایی تنکابنی، لهجه با مناطق جغرافیایی ویژه در ارتباط است، غالب لهجه‌های ایرانی تا کنون در قلمرو خود باقی مانده و مردم همچنان با آن سخن می‌گویند، علت بقای یک لهجه در منطقه به خاطر علاقه شدید متکلمان نسبت به آن است.

او می‌گوید: نداشتن سواد فارسی، عدم برقراری ارتباط، داد و ستد بین مردم آن منطقه با اهالی شهر از عوامل اصلی شکل گیری و حفظ یک لهجه در یک منطقه است، در سال‌های اخیر به سبب ایجاد راه‌های ارتباطی، داد و ستد بین مردم کوهستان و روستا با اهالی شهر و برقراری روابط آن‌ها با ساکنان پایتخت و رواج اطلاعات عمومی زبان و لغت مرکزی ایران نیز به نوبه‌ی خود و لهجه‌های اهالی کوهستان تسلط پیدا کرد و سبب شد که کم کم لهجه به سمت نابودی سوق پیدا کند.

کیایی تنکابنی گفت: مهم‌ترین لهجه‌های ایرانی شامل لری، کردی، آذری، تالشی، گیلانی، مازندرانی، سمنانی، شه میرزادی، فارسی، کاشانی، خوانساری، تفرشی، نائینی، یزدی، تاتی، تهرانی و… می‌شود.

این استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: لهجه‌ها به دو دسته‌ی شرقی و غربی دسته بندی می‌شوند، دسته‌های شرقی به خاطر اختلافات قدیم به دسته‌های فرعی تقسیم شده اند، لهجه تهرانی یکی از لهجه‌های زبان فارسی به حساب می‌آید این گویش با فارسی نوشتاری معیار متفاوت است و به عنوان لهجه معیار در رسانه‌های دیداری و شنیداری سراسری کاربرد دارد.

وی افزود: لهجه تهرانی از زمان قاجار به وجود آمده و با زبان اهالی بومی تهران متفاوت است، لهجه قدیمی تهران هنوز در مناطقی مثل شمیران و دماوند کاربرد دارد، لهجه تهرانی به دلیل مجاورت با شهر‌های اطراف تاثیر پذیری خود را داشته به طوری که در مناطق شمالی تهران گویش مازندرانی، در مناطق جنوبی تهران گویش راجی یا رازی، در مناطق غربی تهران گویش تاتی غلبه داشته است.

او می‌گوید: پژوهشگران، تهران قدیم را به سه بخش زبانی تقسیم کرده اند که از جنوب به شهر ری متصل بوده و مردمانش به زبان راجی صحبت می‌کردند، لهجه شمیرانی یا تجریشی که در شمال تهران کاربرد داشته و شباهت زیادی به گویش مازندرانی دارد، همچنین لهجه تاتی به دلیل مجاورت با قسمت‌های غربی تهران به کرج باعث شد که در لهجه اهالی این منطقه تاثیرگذار باشد.

کیایی تنکابنی گفت: از قدیم در تهران گویش راجی یا رازی که منسوب به ری است گسترش داشته، اگر بخواهیم به گذشته‌ی تهران نگاهی داشته باشیم می‌توانیم بگوییم در گذشته، تهران از ملحقات شهر تاریخی ری به حساب می‌آمده و با تبدیل تهران به شهر توسط شاه طهماسب یکم فقط یک پنجم روستای تهران در شهر واقع شد و باقی شهر باغ و باغ و زمین بایر بود.

او می‌گوید: در این دوران مردم و به خصوص نظامی‌ها به تهران مهاجرت کردند، تا اینکه در دوران نادر شاه تهران تبدیل به یک پادگان نظامی شد و لهجه‌های این مهاجران با گویش روستایی ری اقدام شد، علاوه بر این تبعید طایفه زند به تهران توسط آغا محمد خان نیز باعث شد که لهجه شیرازی بر روی لهجه تهرانی تاثیر گذار باشد.

این استاد ادبیات و زبان فارسی گفت: یکی از ویژگی‌های لهجه‌ تهرانی شامل تبدیل الف به او مانند به کار بردن خونه به جای خانه، نون به جای نان است، همچنین گاهی اوقات کسره به صورت ایی تلفظ میشده همانند به کار بردن شیکم به جای شکم و در بعضی از موارد هر حروف پایانی از برخی از کلمات حذف میشده مثل به کار بردن کلمه نیس به جای نیست و یا برای استفاده از رای مفعولی کلمه رو به کار گرفته میشد همانند گربه رو ببین به جای گربه را ببین.

مبدا لهجه تهرانی دوران قاجار بوده است.
منبع باشگاه خبرنگاران جوان
عضویت
اطلاع از
guest

6 نظرات
پرامتیازترین
جدیدترین قدیمی‌ترین
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها
ایران

عالی بود

مامە خان

ادمین پیج، شماها این همە لهجە و مهجە ردیف کردە و درباب ان سخن گفتەاید تا مرام خودتان را در زیر لفافە نرم و پنهان این دیباچە سازی بگوید کە کوردها ایرانی هستند و زبان انها نیز لهجەایی از زبان فارسی است، ولی بە خطا رفتەاید ، شما در مورد خودتان مختارید و فارسی را هرچی بنامید و بگوید بەما ربطی ندارد ، ولی حق ندارید کە بە ما ملت کورد درس بدهید، در این نوشتەتان توهین بە ملت بزرگ کورد میباشد، ما کوردها ملت هستم و دارای زبان و فرهنگ و ادبیات و تاریخ مشاهیر و خاک و سرزمین… مطالعه بیشتر »

خورزوخان

کردی زبان است، کردی گویش و لهجه نیست…کردی زبانی با ساختار و دایره واژگانی مستقل است…شما که سواد زبانی ندارید، بیخود نظرندهید…اما فارسی در حقیقت نوعی زبان میانجی است که از ساختار و واژه های زبانهای ایرانی مانند کردی و مازنی و گیلکی و نیز زبان عربی و غیره تشکیل شده است که زبانی عقیم بشمار می رود و دارای ساختار گرامری ناقصی است…

سیاوش ملک آرایی

دوست گرامی، کمی مطالعه بفرمایید، کردی زبان نیست ، بلکه ترکیبی از زبان های فارسی ، عربی، آرامی و عبری است به واژگان موسد استفاده در لهجه کردی دقت بفرمایید. از طرفی اقیانوس ادبیات فارسی از اشعار تا داستان ها در تمامی اعصار را نیز مطالعه بفرمایید که بدانید ساختار ویژگیهای زبان فارسی چیست، مضاف بر این لهجه هایی که نام برده اید تماماً از زبان فارسی منشعب شده اند و به دلیل عدم علم و دانش و نزدیکی به مرزهای کشور تحت تاثیر زبانهای مجاور قرار گرفته اند. در واقع پدر تمامی این لهجه ها زبان فارسی است. لطفاً… مطالعه بیشتر »

مامە خان

کوردها یک ملت هستند ،دارای زبان و فرهنگ و ادبیات و فلکلور و تاریخ کهنی بیشتر از ۱۲ هزار سالە کە ریشە در میزوپوتامیا آن گهوارە تمدن بشری دارد. جعرافیای کوردستان دشتها و کوەهای سربە فلک کشیدە با زنجیرەهای الماس مانند زاگروس، و دشتهای پهناور و اباد و حاصلخیزی کە اطراف دریاچە اورمیە و دریاچە وان و از دامنە کوە اسطورەیی آگرین (آرارات) تا دشتهای پنبەزار حلب و تا زنجیرە کوەهای حمرین کە( جدا کنندە کوردستان از بلاد عربی است )تا بندر گناوە . زبان کوردی زبانی مستقل و دارای خصوصیات مردمان مناطق زاگروس نشین میباشد ، گوهرە زبان کوردی… مطالعه بیشتر »

مهتاب

مطمئن هستم تو کرد نیستی کرد یعنی رادمرد و خردمند و خردورز و آزاده و پاک از تمام بدی ها و دروغ ها.تو جهت ایجاد دشمنی بین قوم ایرانی چنین گستاخانه سخن می رانی.کرد ستون قوم ایرانیست و هرجا کرد هست آنجا ایران هست و درفش کاویانی برافراشته کرد در طول تاریخ کهن خود همواره درفش استقلال را بر دوش داشته و در راه ایران و ایرانی جانفشانی ها کرده است.زنده باد کرد زنده باد ایران