موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران
موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران
کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران که به کتابخانه اختصاصی فرح پهلوی نیز شهرت دارد، در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران واقع شده است. این بنا در دو طبقه و یک زیرزمین در سال ۱۳۵۵ در ضلع شرقی مجموعه فرهنگی نیاوران احداث شده است. این کتابخانه با شیشه و قطعات سنگی تزیین شده است. چیدمان فضای داخلی از لحاظ مبلملن و … به گونه‌ای است که آن را شبیه به موزه کرده است. در این کتابخانه بیش از ۲۳۰۰۰ جلد کتاب با ۱۶۰۰۰ عنوان نگهداری می‌شود. عمده این کتاب‌ها مربوط به تاریخ ایران، ادبیات فرانسه و هنر نقاشی است.
نکته قابل توجه در مورد کتاب‌های این کتابخانه، وجود نسخه اول چاپی سفرنامه‌های افراد خارجی به ایران و سایر نقاط آسیا می‌باشد.
تاریخچه احداث بنای کتابخانه
فرح دیبا از همان ابندا که برمیگردد به سال‌های نخست دهه ۱۳۴۰، شروع به فعالیت‌های فرهنگی کرده بودند. نه تنها خرید آثار فرهنگی را شخص خود او در سفرهایش به فرنگ انجام می‌دادند، بلکه به گارشناسان مستقر در پایتخت‌های فرهنگی دنیا سپرده بودند که در زمان حراج خرید آثار را برای ایشان انجام دهند. رفته رفته با زیاد شدن تعداد این آثار و بروز احتیاج به محلی برای نگهداری آنها دستور دو ساختمان جدید در کاخ نیاوران از طرف ایشان صادر گردید. یک ساختمان شد بنایی دو طبقه برای نگهداری کتاب تحت عنوان کتابخانه اختصاصی، و دیگری ساختمانی شد بزای نگهداری اشیای قیمتی اهدایی به شخص فرح دیبا.
معماری کتابخانه اختصاصی نیاوران
معماری کلی این بنا سبک متداول دهه ۵۰ می‌باشد. طراحی داخلی این کتابخانه را عبدالعزیز فرمانفرماییان انجام داده است. چیز جالب توجه در دکوراسیون این کتابخانه وجود یک شی عظیم متشکل از چهار هزار و سیصد استوانه شفاف به منظور روشنایی در این ساختمان است. از آنجا که این کتابخانه برای استفاده شخصی بوده نکات ساخت کتابخانه در آن رعایت نشده و چیدمان آن، این محل را به موزه شبیه کرده است.
آثار و ویژگی‌ها
آثار حجمی و تابلوهای نقاشی از هنرمندان ایرانی و خارجی شامل پرویز تناولی، مسعود عربشاهی، بهمن محصص، منوچهر یکتایی، محمد مدبر، سزار بالداجینی، دیه گو جاکومتی، آرنولدو پومودورو و پیر آرماندو فرناندز (آرمان) فضای داخلی را مزین کرده است.
مجموعه کتب چاپی موجود در کتابخانه‌ی اختصاصی بالغ بر ۲۳۰۰۰ جلد و حدود ۱۶۰۰۰ عنوان شامل آثار فارسی: تالیفات فرهنگی، ادبی، اجتماعی، گزارشات و آمار و آثار خارجی: دایر‌ه‌المعارف‌ها، دوره‌های تخصصی هنر، باستان‌شناسی و منابع تمدن و هنر ملل است. در این میان سه رشته کتاب‌های مربوط به تاریخ ایران، ادبیات فرانسه، و هنر نقاشی از غنای بیشتری برخوردار است. چاپ‌های اول بسیاری از سفرنامه‌های بنام و معتبر خارجیان به آسیا و ایران در این کتابخانه موجود است. مجموعه‌ی نسبتا کامل انتشارات دانشگاه تهران و بنیاد فرهنگ ایران با صحافی به رنگ آبی سلطنتی، آثار بسیار معتبر از نقاشان معروف دنیا به ویژه نقاشان قرن ۲۰ میلادی با چاپ، کاغذ و صحافی نفیس در میان مجموعه به چشم می‌خورد. وجود مجموعه‌های کاملی از آثار تعدادی از نویسندگان فرانسوی قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی که در زمان حیات خود آنها به چاپ رسیده است، بر ارزش‌های مجموعه افزوده است.
