تاریخچه تپه علی کش

تپه علی کش هزاره هشتم تا ششم پیش از میلاد

این تپه باستانی در نزدیکی دهلران قرار دارد و در آن سه دوره فرهنگی مشخص شده و آنها را با نامهای دوره بزمرده، دوره علی کش و دوره محمد جعفر می شناسیم.

در هرکدام از این دوره ها می توان نوع خاصی از معماری را مشاهده نمود. در این منطقه بیش از سی هزار قطعه سفال به دست آمده است که آنها را در هفت گروه طبقه بندی کرده اند. قدیمی ترین سفالهای منطقه دهلران را از این تپه به دست آورده اند.

ابزارهای سنگی به دست آمده در این منطقه عبارتند از سنگهای ساب، ساینده، کوبنده، هاون و دسته هاون، ساطورهای قلوه سنگی، کلنگ، شیارگر، تخته گوش، ظروف سفالی، مته و سوراخ کننده ها، سلاحها و غیره. پیکرک های فراوان گلی واجزای گوناگون تزیینی از استخوان و صدف و اجناس دیگر نیز در منطقه دیده شده اند.

اشیایی از جنس فیروزه و مس در حفاریهای علی کش کشف شده است که وارداتی هستند و در منطقه دیگری ساخته شده اند. این اشیا نشاندهنده ارتباط تجاری با مناطق دور دست است. از دوره های مختلف اسکلتهای دفن شده مختلفی به دست آمده است و هر یک در دوره خود روش مخصوص دفن خود را داشته اند.

دوره های مختلف زندگی در این تپه عبارتند از دوره بزمرده در حدود ۷۵۰۰ تا ۶۷۵۰ پیش از میلاد، دوره علی کش حدود ۶۷۵۰ تا ۶۰۰۰ پیش از میلاد و دوره محمد جعفر حدود۶۰۰۰ تا ۵۶۰۰ پیش از میلاد.

حدود ۹۰۰۰ سال قبل قسمتهای مرکزی دشت رسوبی دهلران پوشیده از مخلوطی از خاک قرمز رنگ و خاکهای سفید رنگی بود که از کوههای اطراف توسط باران فرسوده می شد. در آن هنگام دهکده بزمرده در دامنه کوه جبل حمرین تشکیل یافت. ساکنان این روستا با استفاده از رسوبات قرمز رنگ برای خود خانه هایی می ساختند.

الگوی اقتصادی این اهالی مطابق الگوی متداول در نواحی استپی است. آنها گوشت گوسفند و بز را مصرف می کردند و به شکار نیز می پرداختند. علاوه بر حیوانات سم دار حیوانات آبزی نیز شکار می کردند.

قدیمی ترین ابزار مسی شناخته شد در فلات ایران از این محل به دست امده که به هزاره هشتم تا هفتم پیش از میلاد تعلق دارد. در دوره بزمرده علاوه بر جمع آوری و دروی غلات، اهالی بزمرده به عنوان ‏یک دهکده کوچک ابتدایی گله دار بوده اند و رمه های بز نگهداری می کردند. این محل از اولین مناطق تاریخ است که در آن آثاری از بز اهلی بدست آمده و همچنین از اولین مناطقی است که اهالی آن به کشاورزی روی آوردند.

از هزاره سوم و چهارم قبرهایی با دیوارهای آجری بدست آمده است. آثار این قبرها ارتباط فرهنگی با خیث قاسم عراق، حمیران و سلسله ابتدایی سومر را نشان می رهد.این منطقه در ایران با شوش، فرخ آباد و پشت قلعه آبدانان نیز در ارتباط بوده است. به خصوص منطقه۲ پشت کوه با علی کش در ارتباط فرهنگی بوده است.