جدول زمان بندی شدۀ پادشاهان ساسانی به استناد پژوهشهای مورخان معاصر اروپایی

جدول زمان بندی شدۀ پادشاهان ساسانی به استناد پژوهشهای مورخان معاصر اروپایی[۱]

تسخیر سلوکیه و تیسفون توسط اردشیر بابکان و تأسیس سلسله ساسانی     سال ۲۲۶ میلادی

ب ) جدول زمان بندی شده شاهان ساسانی به استناد پژوهشهای تاریخی اروپاییان[۴۴]

سلسلۀ ساسانی از ۲۲۴ تا ۶۴۲ میلادی[۴۵]

[۱] . Wb.d.Mythologie.v.C.Colpe.

[۲] . junianus justinus.

[۳] . Kusan-Munzen.

[۴] . Mani der Maler.

[۵] . Diogenes Laertius.

[۶] . Hippolyt.

[۷] . Kaniska I.

[۸] . Inschrift von Surh Kotal.

[۹] . Inschrift von Ara.

[۱۰] . Zurvanismus.

[۱۱] . Huviska.

[۱۲] . Kartir, Karder, Inschriften.

[۱۳]. Vazudeva I.

[۱۴]. Paikuli-Inschr.

[۱۵]. Edikt Diokletians.

[۱۶]. Alte Briefe in Sogdischen.

[۱۷]. Vazudeva II.

[۱۸]. Kaniska II.

[۱۹]. Vaziska II.

چتیک اندرز پوریوتکشان [۲۰]. Cidagandarzi Poryotkesan.

[۲۱]. Mihr Narseh.

[۲۲]. Sozomenes.

[۲۳]. Theodoret.

[۲۴]. Eznik von Kolb.

(نام درست این مورخ الشیروارداپت است)  Elise vardapet. [25].

[۲۶]. Nask.

[۲۷]. Wehsabuhr.

[۲۸]. Tansar-Brief.

[۲۹]. Menog-i-Xrat.

[۳۰]. Yasn’as.

[۳۱]. Gatha’s.

[۳۲]. Yast’s.

[۳۳]. Videvdat (Vendidad).

[۳۴]. Nirangistan.

[۳۵]. Prokopius.

[۳۶]. Blisarius.

[۳۷]. ۶.Buch von Denkart.

[۳۸]. Madiyan-i-hazar dadistan.

[۳۹]. Buddhistische Literatur.

[۴۰]. Khwatay Namag.

[۴۱]. Karnamak-i-Artakhsir-i-Papakan.

[۴۲]. Sayast0ne Sayast.

[۴۳]. Vendidad+Nirangestan Zand=Kommentar zu Viderdat und Nirangistan.

[۴۴]. Randa, A (Hrsg): Handbuch der weltgeschichte, I.Band, Zurich, 1954.

[۴۵]  . برخی از مورخان و پژوهشگران در زمینه تاریخ جهان باستان مقطع زمانی جنگ نهاوند که خونین ترین نبرد میان سپاه ساسانی و اعراب مسلمان نامیده شده و اعراب به آن فتح الفتوح گفته اند و در سال ۶۴۲ میلادی روی داد، پایان کار ساسانیان دانسته اند. همین پژوهشگران تأسیس دولت خودمختار اردشیر بابکان در دارابگرد به سال ۲۲۴ میلادی را سال روی کار آمدن سلسله ساسانی و یا به سخن دیگر تأسیس آن سلسله تلقی کرده اند.

[۴۶] . مورخان شرقی از جمله مورخان و محققان ایرانی در عرصه تاریخ ایران باستان، اعدام مانی و صاحب منصبان کلیسای مانوی را در ایران به دستور و در زمان بهرام یکم (۲۷۳- ۲۷۶ میلادی) و در آخرین سال زمام داری این پادشاه یعنی سال ۲۷۶ میلادی می دانند، حال آنکه به استناد پژوهشهای نوین، مانی به احتمال زیاد با روی کار آمدن بهرام دوم (۲۷۶) جانشین بهرام اول، زمینه را مساعد و مناسب یافت که به ایران برگردد و به تبلیغاتش ادامه دهد. در آن فرصت مناسب کرتیر روحانی برجسته دربار بهرام دوم، پادشاه را تحریک نمود تا مانی را دستگیر و او را اعدام نماید. با برنامه ریزی و خواست کرتیر و دیگر روحانیان متأثر از اندیشه های دینی و شخصی کرتیر، به دستور بهرام دوم مانی را دستگیر کرده و پوست او را زنده زنده کندند و در جلد او کاه و علوفه ریخته و بر دروازه شهر چندیشاپور برای عبرت بدعت گزاران آویختند. به روایتی مانی پیش از اعدام به مدت ۲۶ روز در زندان ساسانیان بسر برد.

منبع : کتاب تاریخ ایران در دوره ساسانیان

نویسنده : دکتر اردشیر خدادادیان

نشر الکترونیکی سایت تاریخ ما