قدیمی‌ترین سفال‌های کشف‌شده جهان
مهم نیست چه زمانی و در چه مکانی در دنیا حفاری کنید و به دنبال آثار باستانی بگردید، چون هر جا که به دنبال مصنوعات باستانی باشید حتما سفال‌های تمدن‌های پیشین را پیدا می‌کنید. تمدن‌های باستانی با آثار گل رس و سرامیکی بشقاب و ظروف آشپزخانه غذاخوری، ظروفی برای نگهداری و حمل‌ونقل، اشکالی برای دفن مردگان، گلدان‌هایی برای مراسمات و خیلی از ظروف‌های دیگر را می‌ساختند. از آنجایی که فناوری و استراتژی طراحی ظروف در بین تمدن‌ها متحول شده، بیشتر آثار سفالی هنوز با آن فرآیند کوره‌ای ظاهر ساده‌ای داشتند که از گذشته تا به امروز به جا مانده‌اند. برای کشف ارزش فرهنگ غنی و تاریخی مرتبط با آثار سفالی همه تمدن‌ها ادامه مقاله را از دست ندهید.
۱۲- سفال آلمان غربی
سال: ۱۹۵۰ – ۱۹۷۰ بعد از میلاد مسیح
فرآیند: چرخ سفالگری و آتش کوره یا تولید کارخانه
ویژگی‌های متمایز: لعاب گدازه بزرگ، رنگ‌های روشن، دسته عجیب
کارکرد: تزئینی – دکوری
بعد از بررسی و مرور شیوه‌های ساخت سفال باستانی، به نظر می‌رسد یادگیری ساخت سفال در همان میانه اواخر قرن دوازدهم عجیب و غریب باشد. سفال آلمان غربی نقش بزرگی در اشکال هنری بازی می‌کند و به صورت فنی هم از کشوری آمده که دیگر وجود ندارد. سفال آلمان غربی نتیجه «عصر طلا» بود که تجربه و خلاقیت آن کشور را به تصویر می‌کشد. یعنی اصلا سفال آلمان غربی نه به عنوان یک شی در نظر گرفته می‌شود، بلکه بیشتر آثار در این برهه از زمان و مکان ویژگی‌های برجسته مشترکی دارند و اغلب با آن «لعاب گذازه بزرگ» و دسته‌های آوانگارد و رنگ‌های روشن، بیشتر لمس‌شدنی هستند.
۱۱- سفال لاپیتا
سال: ۱۵۰۰ – ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
فرآیند: الگوهای گل رس قبل از پخت سفال
ویژگی‌های متمایز: اغلب ظروف با نقش‌ونگارهای هندسی و اشکال حیوان‌مانند
کارکرد: ذخیره و عمدتا پخت و پز
باستان‌شناسان معتقدند که مردم لاپیتا از آسیای جنوب شرقی سرچشمه می‌گیرند و راه‌شان را در هزاران سال قبل در مکان‌هایی مانند پلینزی و میکرونزی ساختند. سرامیک بیشتر آثار هنرمندان لاپیتا را در بر می‌گیرد. آثار این تمدن معمولا قبل از پخت، نقش‌ونگارهای هندسی یا اشکالی از مخلوقات انسان‌گونه روی سفال‌هایشان طراحی می‌کردند. بیشتر سفال لاپیتا سرامیکی بودند، اما باستان‌شناسان همچنین مجسمه‌هایی با اشکال حیوانی را هم کشف کرده‌اند.
۱۰- سفال موچه
سال: ۱۰۰ تا ۷۰۰ بعد از میلاد مسیح
فرآیند: سفال شکل‌داده‌شده از قالب
ویژگی‌های متمایز: سفال قرمز و مشکی و سفید همراه اشکال حیوانات
کارکرد: کاربردی یا تشریفاتی
مردم موچه، تمدن قبل از اینکاها، حجم زیادی از سفال‌های قرمز و مشکی و سفید را در اندازه‌های متفاوت به خصوص با قالب‌های مخصوص تولید کرده بودند. تمدن موچه برعکس دیگر تمدن‌های باستانی، تصاویر مردم را نه، بلکه تصاویر اغلب اوقات تصاویر حیوانات و مخلوقات انسان‌مانند را روی سفال‌هایشان می‌کشیدند. مردم اینکا این سنت‌ها را حفظ می‌کردند و طراحی‌های هندسی و اشکال حیوانی را به اشکال انسانی ترجیح می‌دادند. این تمدن حتی تصاویر واقعی و رئالیسم را در طراحی‌های سفالی‌شان مد نظر می‌گرفتند و اشکال چهره را به کارهایشان اضافه می‌کردند. اما آثار سفالی مردم اینکا مانند دیگر تمدن‌ها نبود و تعدادی از سفال‌هایشان احتمالا کاربردی بودند و در مراسمات استفاده می‌شدند.
۹- سفال جومون ژاپن باستان
سال: حدود ۱۴.۵۰۰ – ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
فرآیند: پخت روی شعله در هوای آزاد
ویژگی‌های متمایز: طراحی لوله‌ای‌شکل با تزئینات جزئی
کارکرد: ذخیره و حمل‌ونقل
سفال جومون یکی از چند قدیمی‌ترین سفال‌های شناخته‌شده است که شش شئ را در سیک مخصوص جومون نگه داشته و تمام این اشکال هم به شکل کاسه یا یا ظرف‌های دیگری هستند. فوکاباچی، کاسه‌ها و کوزه‌های بزرگ با دهانه پهنی از رایج‌ترین سفال‌های جومون هستند. در کل، سبک‌وسیاق سفال جومون با تزئین الگوی بند ناف (جومون به معنای طناب) است. موارخان معتقدند که سفالگران به صورت رسمی سفالگری را یاد نگرفته بودند، اما در کنار سایر کارهایی که انجام می‌دادند هم به سفالگری مشغول بودند. سفال به احتمال زیادی بر خلاف کوره، روی شعله در هوای باز پخته می‌شدند و کاربرد ذخیره و حمل کالاها داشته بودند.
۸- کوزه کانوپیک مصر باستان
سال: حدود ۲۵۷۵ – ۶۶۴ قبل از میلاد مسیح
فرآیند: چرخ سفالی و خشکاندن در ظل آفتاب
ویژگی‌های متمایز: سرپوش‌های تزئینی با نقش خدایان
کارکرد: برای نگهداری بخش‌های مهمی از بدن که باور داشتند به دفن و زندگی بعد از مرگ مردگان مرتبط است
کوزه کانوپیک یک سفال خاکسپاری است که برای مراسم تدفین مصری از آن برای ذخیره قلب و مغز و سایر بخش‌های مهم جنازه استفاده می‌کردند. اشکال‌های اولیه از این کوزه‌های گل رس کاملا ساده بودند، اما تمدن‌های بعدی سرپوش‌هایی را با اشکال خدایان طراحی کرده بودند. با تغییر رویه برای گذاشتن دل و روده داخل مومیایی، کوزه‌های تقلبی هم پا به میدان گذاشتند و با اینکه کوزه‌های کانوپیک، شکل منظمی به نظر می‌رسند، توخالی هستند و نمی‌شود چیزی را در داخل آن‌ها قرار داد. در کل، سفال‌های مصری روی چرخ شکل می‌گرفتند و برای خشک شدن آن هم در آفتاب بیابان قرار می‌گرفتند.
۷- تله موش سفالی در دره رود سند
سال: ۳۳۰۰ – ۱۳۰۰ قبل از میلاد مسیح
فرآیند: احتمال زیاد با دست
ویژگی‌های متمایز: مکانیزم درب کشویی
کارکرد: برای گرفتن موش یا سایر حیوانات کوچک
سراسر هند و کشورهای اطرافش طیف گسترده‌ای از ساخت سفال‌های باستانی را داشتند که سفال تمدن دره رود سند با معرفی تکنیک‌های سفالی در کل این کشور شناخته می‌شود. بسته به جامعه باستانی در این تمدن، شواهدی از هر دو سفال دست‌ساز یا سفال روی چرخ سفالگری وجود دارد. تله موش سفالی تراکوتا از آن سفال‌های غافلگیرکننده است که نبوغ و ابتکار مردم باستان را در آن زمان با هنرمندی و نقش‌های واقعه‌گرایانه تصویر می‌کشد. یک درب روی این تله موش کوچک وجود دارد که به محض وارد شدن حیوان کوچک در داخلش، بسته می‌شود.
۶- گلدان‌های گل رس سفالی کنیایی باستان
سال: حدود ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
فرآیند: دست‌ساز، اما به قبیله بستگی داشت
ویژگی‌های متمایز: به قبیله یا مردم آن دوره بستگی داشت
کارکرد: معمولا کاربرد ذخیره یا حمل‌ونقل
طراحی‌های کوزه‌های گِلی کنیایی نقش حیاتی برای شناسایی و متمایز کردن بین قبیله‌ها و مردم مختلف ساکن در کنیای باستانی دارد. باستان‌شناسان هم می‌توانند روی این طراحی‌های خاص مطالعاتی انجام دهند تا ببینند که قبیله ساکن در آنجا به کجا مسافرت می‌کردند، به چه زبانی صحبت می‌کردند و به انجام چه سنت‌های فرهنگی قائل بودند. از روی سفال‌های کنیایی این‌طور می‌آید که سفالگران از همان جوانی سفالگری را آموختند و سفال را با دستانشان روی چرخ سفالگری شکل دادند. این سفال‌ها معمولا به دست زنان ساکن آنجا شکل گرفته بود، اما شواهدی هم از سفالگران مرد وجود دارد. سفال گل رس که در تصور بالا می‌بینید در مراسمات عروسی استفاده می‌شد و بزرگ‌ترها هم با نی از روی آن می‌نوشیدند.
۵- سفال ناواهو قرن هجدهم
سال: ۱۵۰۰ – ۱۷۰۰ بعد از میلاد مسیح و بیشتر
فرآیند: پخت در کوره
ویژگی‌های متمایز: لعاب پیچ
کارکرد: کاربردهای متنوع
امروز سفال ناواهو خودش را در حد سنت‌های سنتی محصور نمی‌کند، بلکه از آن‌ها الهام می‌گیرد. قدمت قدیمی‌ترین اثر باستانی سفال ناواهو بین ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ سال بعد از میلاد مسیح می‌رسد. این سفال‌ها معمولا طراحی‌های اصلی نداشتند، اما در عوض روی عمکلردش مانند لعاب دریچه ضدآب خود متمرکز بودند تا جلای براقی داشته باشد. در بعضی از موارد هم که می‌خواستند این سفال‌ها را تزئین کنند، اشکال به صورت مستقیم روی سفال خاک رس به قلم در می‌آمد.
۴- سفال خانگی آزتک
سال: ۱۳۲۵ – ۱۵۲۱ بعد از میلاد مسیح
فرآیند: دست‌ساز، تزئین شده و گرما دیده
ویژگی‌های متمایز: طیف رنگی قرمز یا نارنجی با طراحی رنگی برای زیبایی یا با هدف در کارهای آشپزخانه
کارکرد: ذخیره و پخت و پز
از آنجایی که جامعه سفال آزتک طراحی‌های سفالی خاصی داشتند و مختص خود می‌دانند، تمدن آزتیک به عنوان یکی از تمدن‌های تولیدکننده بهترین سفال‌ها در نظر گرفته می‌شدند. این سفال‌ها را هم فقرا و هم ثروتمندان در خانه‌هایشان داشتند. این سفال در خانواده‌های فقیرتر معمولا طراحی بی‌ذوقی داشتند و برای ذخیره یا پخت و پز کاربرد داشتند. این سفال‌ها اما در خانواده‌های ثروتمند با رنگ‌ولعاب بیشتری بودند و در پخت و پز استفاده می‌شدند. از گل رس قرمز متمایز برای ساخت سفال آزتک استفاده و با رنگ‌های مشابه رنگ می‌کردند.
۳- سفال مایا
سال: ۲۵۰ قبل از میلاد مسیح – ۸۵۰ بعد از میلاد مسیح
فرآیند: دست‌ساز، اشکال اضافه شده و پخت شده
ویژگی‌های متمایز: به دوره‌های مختلف بستگی داشت، اما معمولا با اشکالی که رویدادهایشان را روایت می‌کنند
کارکرد: کاربردهای متنوع مانند ذخیره، هدیه دیپلماتیک یا کاربرد در مراسمات
سفال‌های مایا هدف و کابردهای متنوعی داشتند، اما در کل برای یک فرآیند مشخصی شکل گرفته بودند. این سفال‌ها با دست شکل می‌گرفتند و با آتش خشک می‌شدند و اغلب هم با استفاده از تکنیک‌های پخت مختلف سطح‌های بافتی و سفال‌های مختلفی ساخته می‌شد. گلدان‌های مایایی با به تصویر کشیدن رویدادهای ورزشی و اساطیری، به تاریخ‌دانان چیزهای زیادی درباره فعالیت‌های فرهنگی این تمدن می‌گویند. این سفال‌ها در بعضی از مواقع برای ذخیره آب و غذاخوری استفاده می‌شد و در بعضی از موارد هم به عنوان یک هدیه دیپلماتیک یا در مراسمات مختلف کاربرد داشتند. همانطور که تکنیک‌های مجسمه‌سازی رنگ‌آمیزی این سفال‌ها آزمایش شد، سبک‌وسیاق‌شان هم در طول تمدن مایا تغییر می‌کرند.
۲- سفال اشکال مشکی یونان
سال: ۶۲۰ – ۵۳۰ قبل از میلاد مسیح
فرآیند: ساخته شده با چرخ سفالی، رنگ‌آمیزی شده و پخت در کوره
ویژگی‌های متمایز: جزئیاتی با اشکل مشکی از انسان و حیوانات که داستان‌شان را می‌گویند
کارکرد: همه می‌توانند از این سفال برای ذخیره و خوردن استفاده کنند
سفال‌های مشکی یونانی احتمالا یکی از شناخته‌شده‌ترین اشکال از سفال‌های باستانی تا به امروز است (به عنوان مثال، صحنه شروع هرکول دیزنی). این کوزه‌ها، بشقاب‌ها و فنجان‌های پیچیده برای هر کسی کاربردی بود و اغلب داستان اساطیر، رویدادهای ورزشی و مراسمات اجتماعی را روی این کوزه‌ها روایت می‌شد. سبک هنری واقعه‌گرایانه از این سفال با اشکال هندسی مشکی پیشرفت کرد و تا به امروز تقریبا ۲۰.۰۰۰ گلدان و کوزه از آن موقع به جا مانده که محبوبیتش هم بیشتر شده است.
۱- سفال سلسله هان
سال: ۲۰۲۰ قبل از میلاد مسیح – ۲۲۰ بعد از میلاد مسیح
فرآیند: ساخته‌شده با گل رس و فرآیند پخت و پز با گرمای کم و زیاد
ویژگی‌های متمایز: لعاب مایل به سبز سرب
کارکرد: از آنجایی که کشف شده بود، اهداف تدفین و تدفین
بیشترین چیزی که از این دوره زمان وجود دارد، از قبرها آمده‌اند و احتمالا کاربردهای ترحیمی و معنوی داشته‌اند. بیشتر این سفال‌های کشف‌شده کوزه ذخیره هو است که نسخه کپی از گلدان برنزی به همین نام بود. هنرمندان آن موقع همچنین اشکالی از مردم و حیوانات و همچنین مدل‌های معماری را طراحی می‌کردند که همراه با مردگان دفن می‌شدند. بعضی از این اشکال برای سرگرمی و همراهی در زندگی بعد از مرگ طراحی می‌شدند. هنرمندان دوره سلسله هان معمولا سفال‌هایشان را با معجون سربی جلا می‌دادند که رنگ زرد متمایل به سبز روی آن‌ها رنگ‌آمیزی می‌شد که برای مرده‌ها امن‌تر بود تا برای زنده‌ها.
