محاسبات دقیق نجومی ‌در معماری باستان

http://tarikhema.org/images/2011/06/800px-Chichen_itza4.jpg

هرم عظیم پله دار کوکولکان که در کانون این محل قرار گرفته است، در هر یک از وجوه خود ۹۱ پله دارد، که در مجموع ۳۶۴ پله است. با افزودن سکوی بالایی تعداد کل پله‌ها ۳۶۵ عدد- به تعداد روزهای یک سال- است.

بسیاری از ویرانه‌های باستانی نمایانگر این امر هستند که افراد سازنده آنها، نه تنها برای صور فلکی و ریاضیات احترام ویژه ای قائل بوده اند، بلکه دقت عمل فوق العاده ای نیز داشته اند. شکی نیست که تمدنهای باستان، از مصر تا مکزیک، به شدت درگیر محاسبات پیچیده فضایی، ریاضیات و فعالیتهای معماری بوده اند.
هرچند بسیاری از مورخین و باستان شناسان بر سر اینکه این تمدنها دقیقا در کجا، کاری را دانسته انجام داده و کجا کاری تصادفی انجام گرفته است، دگیر بحث و مناقشه هستند، اما در اینجا مثالهایی که در اینجا آورده شده نشانه ای حیرت انگیز از ارتباط آگاهانه ریاضیات و نجوم در آثار معماری است.
در جیزه مثالهای متعددی از توجه به مختصات جغرافیایی دیده می شود. برای مثال، چهار وجه هرم بزرگ جیزه کاملا- با خطایی بسیار ناچیز- رو به چهار جهت اصلی ساخته شده اند. در حقیقت، آنها کمتر از ۰.۲ درجه از این جهات منحرف شده اند. هرم بزرگ بسیار دقیق ساخته شده است، زاویه‌های آن تنها دو ثانیه با زاویه ۹۰ درجه کامل اختلاف دارد. برای درک بهتر این مقدار کافی است بدانید که هر درجه به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه به ۶۰ ثانیه تقسیم می شود. به علاوه – و با وجود تردید عده ای از کارشناسان- این نظر وجود دارد که اهرام جیزه با ستارگان سیف الجبار یا Orion’s belt نیز مطابقت دارند.
چیچن ایتزا (Chichén Itzá) منطقه باستانی قوم مایا نمونه ای از تمایل فرهنگی این قوم به نجوم است. هرم عظیم پله دار کوکولکان (Kukulcan) که در کانون این محل قرار گرفته است، در هر یک از وجوه خود ۹۱ پله دارد، که در مجموع ۳۶۴ پله است. با افزودن سکوی بالایی تعداد کل پله‌ها ۳۶۵ عدد- به تعداد روزهای یک سال- است. علاوه بر این، در اعتدالین بهاری و پاییزی (اولین روز بهار و پاییز که ساعات روز و شب برابر هستند)، نور خورشید سایه یک مار عظیم را بر روی راه پله شمالی ایجاد می کند.
بنایی به نام کاراکول (Caracol) که بنا به اعتقاد کارشناسان به عنوان رصدخانه مورد استفاده قرار می‌گرفته است نیز در محل استقرار چیچن ایتزا وجود دارد. پنجره‌های این بنا طوری تنظیم شده اند که با نقاط جذاب و مهمی ‌همطراز باشند. هرچند قسمت بالای این بنا آسیب دیده است، اما با بررسی پنجره‌های پایینی متوجه می‌شویم که آنها به سمت شمالی ترین و جنوبی ترین محل استقرار ستاره زهره، محل غروب آفتاب در اعتدالین ساخته شده اند و گوشه‌های بنا نیز به سمت محل طلوع و غروب خورشید در انقلابین است.
مایاها یک تقویم پیچیده نیز داشته اند که تنها یک روز در هر ۶۰۰۰ سال کم می‌آورده است. پیش بینی آنها از کسوف و خسوف به طور اعجاب آوری دقیق بوده است. شاید شنیده باشید که این قوم روز پایان جهان را پیش بینی کرده اند. این روز در تقویم امروزی میلادی، ۲۳ دسامبر ۲۰۱۲ خواهد بود. اگر ترجمه آنچه در تقویم مایا آمده صحیح باشد، به گفته آنها دنیا در حدود ۲ سال دیگر ناگهان به پایان خواهد رسید.
مایاها این عدد را بر پایه و اساس خاصی محاسبه کرده اند. این تاریخ زمانی را در چره تقدیمی‌ زمین مشخص می‌کند که ما از عصر حوت خارج شده و به عصر دلو وارد می شویم.
اما حرکت تقدیمی ‌چیست؟ همه می‌دانیم که زمین در حالی که به دور خورشید می‌گردد، بر روی محور خود نیز می‌چرخد و همانطور که از درس علوم دبستان به خاطر دارید، این محور کاملا عمودی نیست بلکه دارای زاویه ای در حدود ۲۳.۵ درجه است. اما این محور همواره چنین نیست، بلکه به آهستگی از زاویه ۲۴.۵ درجه به ۲۲.۱ درجه می‌رسد و هر ۴۱۰۰۰ سال یک دور کامل می‌زند.
درحالی که زمین چنین حرکتی دارد، به خاطر تغییر در نیروهای گرانشی، محور زمین در یک دایره در جهت عقربه‌های ساعت می جنبد. فقط تصور کنید که محور از بالا به سمت پایین شروع به چرخش کند. به این ترتیب زاویه زمین در حد ۳ درجه اختلاف، ثابت می‌ماند، اما جهتی که به آن اشاره می‌کند، تغییر می‌ابد. برای مثال در حال حاضر ستاره شمالی ما ستاره پولاریس یا جدی است. اما حدود ۱۳ هزار سال قبل، قطب شمال به سمت ستاره وگا یا نسر واقع اشاره داشته است و دوباره در حدود ۱۳ هزار سال بعد به سمت آن باز خواهد گشت. این چرخش تقدیمی ‌در حدود ۲۵,۷۷۶ سال دیگر کامل خواهد شد.
در حال حاضر ما در عصر حوت هستیم، به این معنا که خورشید هنگام طلوع در روز اعتدال بهاری، از محلی که صورت فلکی حوت در آنجا قرار دارد، برمی‌آید. اما بنا بر حرکت تقدیمی، هر ۲۱۶۰ سال یک بار در روز اعتدال بهاری، خورشید از یک صورت فلکی جدید بر می‌آید. همانطور که قبلا ذکر شد ما در اواخر سال ۲۰۱۲ از عصر حوت وارد عصر دلو خواهیم شد.
به این ترتیب، مایاها متوجه امری مهم در تغییر بروج و عصرها شده بودند و از اینرو، این تاریخ را زمان نابودی دانسته بودند. البته آنها تنها کسانی که برای اعدادی خاص اهمیت ویژه ای قائل بودند، نیستند. محیط هرم بزرگ جیزه در حدود ۳,۰۲۳ فوت (۹۲۱.۴۱ متر) و ارتفاع آن ۴۸۱ فوت (۱۴۶.۶۰۹ متر است. از نظر عده ای شاید این اندازه‌ها در مقیاس ۱ : ۴۳,۲۰۰ نماد نیمکره شمالی زمین باشد. نظر بحث انگیز دیگر این است که این اعداد درست ۲۰ برابر عدد حرکت تقدیمی‌۲۱۶۰ هستند و نماد گذر زمین از ۲۰ برج فلکی و ایجاد “عصر”های گوناگون هستند.
این مثالها از اعداد تقدیمی، ریاضیات و جهت یابی نجومی ‌که در سازه‌های باستانی یافت شده اند، حتی ذره ای از تشابهات یا لااقل تلاقی‌های عامدانه موجود در مکانهای تاریخی و داستانها و اساطیر هم نیست. تئوریها و گمانه زنیهای موجود درباره این ساختمانهای دیدنی چه درست و چه نادرست، دقت وسواس گونه ای که در طراحی، محاسبه و ساخت آنها اعمال شده است، قابل چشم پوشی نبوده و حسی غریب و احترامی ‌عمیق در انسان امروز ایجاد می‌کند. و ما تصور می‌کنیم پیشرفته هستیم…
گردآوری: گروه فرهنگ و هنرسیمرغ
عضویت
اطلاع از
guest

11 نظرات
پرامتیازترین
جدیدترین قدیمی‌ترین
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها
mohamadreza

با سلام
خیلی جالب بود
میخواستم ببینم ایا امکان داره تمام کتابهایی که جنبه معماری داره و یا تاریخ معماری رو بررسی میکنه مثل همین پست رو خریداری کنم؟

با تشکر فراوان

mohamadreza

با سلام
خیلی جالی بود
میخواستم ببینم ایا میتونم کتابهایی رو که مربوط به معماری یا تاریخ معماری هست در قالب یک پک خریداری کنم؟
ممنون

زهرا یزدان زاد

تقلید خوب بهتر از ابتکار بد است.

hossein esnaashari

سلام

میخوام از کار برد ریاضیات رد آثار باستانی بیشتر بدونم
اگه براتون مقدوره آدرس چند تا منبع رو به من بدین
فرق نمیکنه کتاب باشه یا اینترنت
باز هم ممنونم برای این همه مطلب آموزنده

gholam

من عاشق چنین دانستنیها هستم وممنونم بابت این دانستنیهای تمدن باستان البته شبکه ای ازماهواره بنام من وتو هم که به زبان فارسی هست مستندهای جالبی درباره این موضوعات وخیلی موضوعات دیگه میراره که درنوع خودش جالبه

ASHKAN

سایت عالی بود خیلی ممنون.(هرکس مایل بود اس بزنه ۰۹۳۸۲۶۸۸۳۷۳)

parisa

خدایی عجب سایتی .بازم مثل همیشه علیه هرمبحثی رو میخونم بدرد بخوره کار ادم راه می افته

parisa

میشه از نمای داخلی یا پلان این بنا عکس برام ایمیل کنین ؟ ممنون

sahar

سلام
سایت خیلی خوبیه ممنون واقعا به درد میخوره!!!!!!!!!

معمار

با سلام خدمت شما دوست گرامی ما خواهان تبادل بنر با شما می باشیم بدین صورت که با قرار دادن این کد در قالب وبلاگ خود و اطلاع به ما وبلاگ شما در تمامی وبلاگهای زیر لینک می گردد.
باتشکراز شما
این کد را در ابتدای قالب وبلاگ خود قرار دهید

Create your flash banner online in 5 step

منتظران منجی http://montazeranmonji.blogfa.com/

سَتو نینجای غرب http://sato-ninja.blogfa.com/

معماری مست http://memarymast.blogfa.com/

منتقد ایرانی http://love4be.blogfa.com/

بیا تو http://angel-luver.blogfa.com/

وطن پرست http://www.architectureiran.webs.com/

گروه طراحی معماری http://satodesign.blogfa.com/

زهرای اطهر(س) http://yazahraye-athar.blogfa.com/

مبارز http://fighterninja.blogfa.com/