موزه مشروطه
تاریخچه موزه
در سال ۱۲۴۷ به درخواست حاج مهدی کوزه کنانی، از تاجران بازار تبریز، در غرب بازار تبریز در راسته کوچه، عمارتی در دو طبقه با دو بخش اندرونی و بیرونی به سبک معماری قاجاری ساخته شد که بعدها “خانه مشروطه” یا همان موزه مشروطه نام گرفت.
با شروع نهضت مشروطه، حاج آقا کوزه کنانی نیز به این نهضت پیوست و از اصلی ترین تامین کنندگان مالی این نهضت شد و در این راستا این عمارت خویش را برای تشکیل جلسات شورای سران مشروطه و همچنین چاپ اعلامیه ضد حکومت قاجار، در اختیار آن ها قرار داد.
در دوران جنگ جهانی دوم که آذربایجان توسط ارتش سرخ شوروی اشغال شد، خانه حاج مهدی کوزه کنانی به محل تشکیل اجلاس فرقه دموکرات آذربایجان مبدل گردید.
بنای موزه
بنای عمارت “خانه مشروطه” در سال ۱۲۴۷ ه.ش توسط حاج ولی معمار، که اصالتاً تبریزی بوده ولی در روسیه سکونت داشته و به تازگی به ایران بازگشته بوده، با زیربنای ۱۳۰۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شد.
این خانه که به سبک معماری قاجاری ساخته شده، پنجره های تمام قد ارسی با شیشه های سفید، سبز و قرمزی را داراست که به درون خانه جلوه ویژه ای می بخشند.
در معماری نمای خانه مشروطه از چشم انداز کلاه فرنگی با ستون ها و سرستون های گچبری شده، تزئینات خیره کننده، نورگیری خاص، درهای منبت کاری شده و پنجره های ارسی استفاده شده است که ذوق هنری معماران ایرانی را به رخ می کشد.
آثار تاریخی موزه مشروطه
از جمله آثاری که در این موزه وجود دارد می توان به تندیس سردمداران نهضت مشروطه اشاره نمود. تندیس افرادی چون: حاج علی دواچی، علی اکبر دهخدا، آخوند خراسانی، حسین خان باغبان، کربلایی علی موسیو، زینب پاشا (وی تنها زن در بین مشروطه خواهان بود)، ثقه الاسلام تبریزی، هوارد باسکرویل، شیخ علی اصغر لیلاوایی، حاج علی ختایی در این موزه قرار دارد.
از دیگر اشیای موجود در این موزه مهرهای مربوط به گروه های انقلابی، دستگاه تکثیر ژلاتیکی (که توسط آن به صورت دستی کپی می گرفتند)، تصویر اسناد و مدارک مربوط به نهضت مشروطه و فرمان صدور مشروطیت، عکس هایی از مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه قاجار و نیز مخالفین مشروطه می باشند.
اشیای ارزشمندی همچون فرش مشروطه، اسلحه کمری ستارخان به همراه غلاف چرمی آن، وسایل شخصی سران مشروطه و مدارک دیگری مربوط به نهضت مشروطه در این موزه نگهداری می شوند.
موزه مشروطه در سال ۱۳۷۵ پس از ایجاد تغییراتی در تالارها و اتاق‌های خانه مشروطه افتتاح شد.
طراحی داخلی موزه
در سال ۱۳۵۷ برای تبدیل شدن این خانه تاریخی به موزه تغییراتی در اتاق ها و تالارهای آن به وجود آمد و اسناد تاریخی مربوط به مشروطه در قسمتی ویژه به نمایش در آمد. بعد از این اقدامات، خانه به روی بازدید عموم مردم باز شد. وقتی به بازدید از این موزه بروید آثار تاریخی ای مثل وسایل شخصی سران مشروطه، اسلحه کمری ستارخان، فرش مشروطه و … نظرتان را جلب می کند. خانه ویژگی های معماری منحصربفردی دارد که آن را از دیگر خانه ها متمایز کرده است.در نمای بیرونی، پنجره های ارسی و درب های با تزئیات منبت به آن نمایی دیدنی بخشیده است. نورگیرها، ستون هایی با تزئینات گچ بری، ساختمان کلاه فرنگی و پنجره هایی با شیشه های رنگی از ویژگی های معمای قاجاری است که در این ساختمان به خوبی به کار رفته است.
