شمس تبریزی کیست؟
شمس تبریزی در سفرهایش به قونیه در حالی که ۶۰ ساله بود با مولوی ملاقات کرد.
شمس تبریزی در سال ۵۸۲ هجری قمری در تبریز زاده شده است. عشق استاد – شاگردی بین شمس و مولانا زبانزد خاص و عام بود به گونه ای که بذر عداوت و کینه را پاشیدند و شمس مجبور شد قونیه را ترک کند. هفتم مهرماه به عنوان روز بزرگداشت شمس تبریزی در تقویم ثبت شده است.
به گزارش ایمنا، هرساله ۷ مهرماه مراسمی جهت گرامی داشتن روز شمس تبریزی در شهرهای مختلف ایران برگزار می‌شود و چهره‌های مطرح داخلی و خارجی نیز در این مراسم حضور دارند.
زندگی نامه شمس تبریزی
محمد بن علی بن ملک داد تبریزی ملقب به شمس‌الدین یا شمس تبریزی در سال ۵۸۲ هجری قمری در تبریز متولد شد. او از بزرگان صوفیه در قرن ۷ است. شمس به ریاضیات، جهانگردی و مکتب داری می‌پرداخت. او ابتدا تحت شاگردی شیخ ابوبکر زنبیل باف تبریزی بود. شمس بسیار عاشق سفر بود و به نقاط مختلف می‌رفت تا تجربه‌های فراوانی به دست آورد.
شمس تبریزی و مولوی
شمس تبریزی در سفرهایش به قونیه در حالی که ۶۰ ساله بود با مولوی ملاقات کرد. تا پیش از این دیدار، مولوی از عالمان و فقیهان بود و به تدریس علوم دینی اشتغال داشت. پس از این دیدار مولوی مجذوب و شاگردش شد. این علاقه به حدی بود که بعد از ترک قونیه توسط شمس، مولانا بسیار اندوهگین شد. سرانجام نامه‌ای از شمس به وی رسید. شمس تبریزی در این نامه نوشته بود که در شام سکونت دارد بنابراین مولوی فرزندش را با بیست نفر از یارانش به شام فرستاد تا شمس را به قونیه بازگرداند و سرانجام او با استقبالی باشکوه بازگشت. پس از مدتی کینه‌توزی‌های فراوانی نسبت به این دو ایجاد شد و در سال ۶۴۵ شمس تبریزی بدون خبر، قونیه را ترک کرد. مولوی بارها در جست و جوی خبری از شمس به شهرهای مختلف رفت. او در پی یافتن شمس دو بار به شام سفر کرد و به افراد مختلف مژدگانی داد اما نشانی از او نیافت.
شمس تبریزی و کیمیا خاتون
شمس تبریزی و کیمیا خاتون در سال ۶۴۲ با یکدیگر ازدواج کردند. کیمیا خاتون در آن زمان ۲۵ ساله و دختر محمد شاه (دختر خوانده مولانا) است. مادر کیمیا خاتون، کراخاتون بعد از مرگ محمدشاه به عقد مولانا درآمد. شمس و کیمیا ۳۵ سال اختلاف سنی داشتند و صاحب فرزندی به نام حجیب شکربر شدند.
مقالات شمس تبریزی
مقالات شمس تبریزی مجموعه‌ای از سوال‌ها و جواب‌های میان او و مولانا و مریدان است. شمس مجموعه‌ای از سخنان و حکایات دلنشین خود را در آن نوشته است. بدیع‌الزمان فروزانفر معتقد است میان مقالات شمس با مثنوی مولوی ارتباطی قوی وجود دارد. مطالبی که در این مقالات موجود است در خصوص شخصیت، زندگی و خانواده شمس، رابطه شمس با مولانا، قصه‌ها و حکایات او است.
دیوان شمس تبریزی
دیوان شمس تبریزی که به دیوان کبیر معروف است، مجموعه‌ای از شعرهای مولانا است که بخش اعظم آن را مولانا خطاب به شمس تبریزی سروده است.
آثار شمس تبریزی
- مقالات شمس تبریزی
- مناقب العارفین
- دیوان شمس
مرگ شمس تبریزی
شمس تبریزی و مولوی حامی دولت سلجوقی و مغول بودند اما فرزندان مولوی مخالف دولت وقت بودند به همین دلیل گفته می‌شود شمس توسط فرزندان مولانا به قتل رسیده است.
آرامگاه و مزار شمس تبریزی
مزار شمس تبریزی در محله امامزاده شهر خوی در استان آذربایجان غربی قرار دارد. آرامگاه شمس از مکان‌های گردشگری و زیارتی خوی به شمار می‌رود.
روز بزرگداشت
هفتم مهرماه مصادف با روز بزرگداشت شمس تبریزی است. اولین کنگره بین‌المللی شمس در خوی در سال ۱۳۸۹ با حضور علی نصیریان، پرویز پرستویی، هانیه توسلی، حمید جبلی، شهرام ناظری، سالار عقیلی و … برگزار شد. هرساله روز بزرگداشت شمس با حضور مهمانان و گردشگرانی از کشورهای آلمان، ترکیه، آذربایجان، بلغارستان و پاکستان در شهرهای خوی، تبریز، شیراز و نیشابور برگزار می‌شود.
ملت عشق
رمان ملت عشق توسط الیف شافاک (الف شفق) نوشته شده است. این رمان عاشقانه، احوالات و ارتباط شمس و مولوی را روایت می‌کند. کتاب ملت عشق ۱۵ راوی دارد و شامل یک مقدمه و پنج بخش است و به یکی از پرفروش‌ترین و پر خواننده‌ترین کتاب‌های جهان تبدیل شده است. چهل قاعده عشق توسط شمس تبریزی در این کتاب نقل شده که می‌تواند دیدگاه مخاطب را به زندگی تغییر دهد. ملت عشق تاکنون به زبان‌های مختلفی مثل فارسی، انگلیسی و ترکی ترجمه شده است.
مولوی شخصیتی همجنسگرا داشت و به همین علت از دست فقیهان خشک مذهب خراسان گریخت و به اروپای آن روزگار یعنی قونیه پناه برد که دموکراسی برقرار بود و به انسانها احترامی فارق از اندیشه و خاسته هایشان گذاشته میشد . شمس گویا پسر زیبا رویی بود که دل مولانا را ربود و گویا بعداز پیشنهاد لواطی که طرف مولوی گرفت از دستش گریخت .
چونکه هر گردی گردو نیست .