مرور رده
تاریخ باستان
از زمان پیدایش اولین آثار تاریخی تا رسیدن به سده‌های میانی را تاریخ باستان می‌نامند. تخمین زده می‌شود که این زمان حدود 5000 سال باشد. تاریخ باستان که وارد شدن از پیش از تاریخ به دوره تاریخی می‌باشد، از 30 قرن پیش از میلاد شروع شده است.
در رابطه با پایان دوره تاریخ باستان ، مورخان در اختلاف نظر هستند. برخی از باستان شناسان، پیدایش اسلام و سرنگونی امپراتوری روم غربی ، مرگ یوستی‌نیانوس یکم و روی کار آمدن شارلمانی را پایان تاریخ باستان دانسته‌اند.
داراب و اسکندر
درباره داراب داستانی در شاهنامه می‌آید که بنا بر آن اسکندر به داراب منتسب می‌شود:داراب یکی از نبردهای خود به روم با فیلقوس (فیلیپ مقدونی) نبرد می‌کند و سپاه او را درهم می‌شکند و پس از آشتی، داراب دختر او ناهید را به همسری برمی‌گزیند و…
فرهاد سوم (اشک یازدهم)
هنگامی‌که فرهاد سوم ملقب به تئوس بر تخت نشست فرمانروایی اشکانی در بحران بزرگی غوطه می‌خورد که با درگذشت مهرداد دوم پدید آمده بود. اینک مانند دوره مهرداد اول یک‌بار دیگر لازم بود که در قدرت مرکزی تحرکی دوران‌ساز به وجود بیاید.فرهاد سوم…
گشتاسب (ویشتاسب)
درگاهان، قدیمی‌ترین بخش اوستا، نام او آمده است. در متن‌های پهلوی بنای آذربرزین مهر، آتش مخصوص کشاورزان، به او نسبت داده‌شده است. دین‌آوری زردشت و در دوران اوست. گشتاسب به‌عنوان حامی زردشت مقامی بس گرامی در متن‌های اوستایی و پهلوی دارد؛…
لهراسب
شخصیتی است که نام او فقط یک‌بار در اوستا آمده است و درگاهان نشانی از او نیست. برخی عقیده بر این است که این شخصیت برای پر کردن شکاف زمانی میان کیخسرو و گشتاسب ساخته‌شده است.در شاهنامه، او نژاد از فریدون دارد. بزرگان در آغاز با انتخاب او…
سنتروک (اشک دهم)
هم‌زمان با مناسکیر، یکی از مدعیان سلطنت مرد سالخورده‌ای به نام سنتروک بود که احتمالاً پسر مهرداد اول و برادر فرهاد دوم بود. او تاب پایداری در برابر مناسکیر را نیاورد نزد سکاها گریخت و پس از مرگ مناسکیر به دربار فراخوانده شد و در سن ۸۰ سالگی…
کیخسرو
یکی از نامداران سلسله کیانی است. او در متن‌های پهلوی شخصیتی بسیار برجسته دارد و در اوستا از جاودانان است. وقتی فرنگیس باردار اوست، پدرش سیاوش ناجوانمردانه کشته می‌شود. «پیران» کوشش فراوان می‌کند که مادر و فرزند از مرگ رهایی یابند. آنان به…
سیاوش
در متن‌های پهلوی اشارۀ مختصری به سیاوش می‌شود. او بناکنندۀ دژ معروفی به نام کنگ دژ است که به آن سیاوش گِرد نیز می‌گویند. سیاوش آن را به یاری فرّ کیانی بنا می‌کند. بنا بر شاهنامه این دژ بر بالای بلندی ساخته‌شده است و بنا بر برخی از متن‌ها…
مناسکیر (کام نخجیر؟) ، شاه اشکانی
حتی از خواندن نام این شاه اشکانی عاجز هستیم. تاریخ تخت‌نشینی مناسكیر نیز معلوم نیست. نام این شاه بر روی سکه‌ها به خط یونانی به‌صورت کامنیزکیرو آمده است و جالب است که او برخلاف معمول خود را اشک نخوانده است. شاید همین امر نشان‌دهنده آن باشد…
شاهزاده بزرگ یانگ نیونگ
شاهزاده بزرگ یانگ نیونگ (1394-1462) سیاستمدار و شاهزاده ای از سلسله چوسون بود. شاهزاده بزرگ که پسر اول پادشاه تجونگ از سلسله چوسون و همسرش ملکه ون گیونگ به حساب می آمد، برادر بزرگ تر پادشاه سجونگ کبیر بوده و به عنوان نیای سینگمان ری، فعال…
کیکاووس یا کی اوس
در متن‌های دینی فرزند کِی آپیوِه است که او فرزند کِیقباد است؛ ولی در شاهنامه و در روایت‌های بعدی که کیکاووس را فرزند کِی قباد دانسته‌اند.بنا بر متون پهلوی کیکاووس بر هفت‌کشور و بر دیوان و آدمیان فرمانروایی مطلق می‌یابد. او بر سر کوه…
کیانیان
جنبۀ اساطیری رویدادها در دورۀ کیانیان به نسبت دورۀ پیشدادیان کمتر است. سلسله کیانیان به‌طور واضح‌تری جنگ‌جو هستند و دوران، پهلوانی است. پیکار میان ایران و توران، بخش بیشتر فرمانروایی این سلسله را در برمی‌گیرد. در دوره ساسانی، شاهان کیانی را…
مهرداد دوم (اشک هشتم)
مهرداد دوم که جانشین پدر شد یکی از مهم‌ترین شاهان اشکانی است که او را به‌حق بزرگ خوانده‌اند. متأسفانه آگاهی ما درباره این فرمانروای بزرگ تنها به گزارش ناچیز يوستين" محدود می‌شود، که بیشتر درباره پیروزی او بر سکاها است و افزودن قلمرو اقوام…
نوذر، زو، گرشاسب (پایان دوران پیشدادیان)
پس از صدوبیست سال، زندگی منوچهر به سر می‌رسد و فرمانروایی به فرزندش نوذر سپرده می‌شود. در دوران نوذر،افراسیاب با لشکری انبوه رو به ایران می‌گذارد. پهلوانان از دو سو به نبرد باهم برمی‌خیزند. در این نبرد بخت با ایرانیان یار نیست. نوذر به دست…
اردوان دوم (اشک هفتم)
پس از فرهاد به تصمیم مجلس مهستان عموی کهن‌سال او اردوان دوم (اشک هفتم) جانشین او شد. از شانس او سکاهای شورشی به اندکی غارت بسنده کرده و دوباره رو به‌سوی شمال نهادند. درباره اردوان دوم چیزی نمی‌دانیم الا اینکه او در جنگی باتخاری ها زخم مهلکی…
سام، زال، رستم
در شاهنامه فعالیت‌های قهرمانی این پهلوانان نامی از دوران منوچهر آغاز می‌شود. سام نریمان در خدمت منوچهر است و در کین خواهی ایرج همراه اوست. او امیر زابل است و سرآمد پهلوانان ایران. زال دستان فرزند اوست که چون به دنیا می‌آید سپید موست.…