آمار سقط جنین در ایران

وضعیت سقط جنین در کشور؛ یا به عبارتی “تنها آمار رسمی سقط جنین” که در کشور وجود دارد، مربوط به آماری است که هر سال توسط سازمان پزشکی قانونی در خصوص سقط های درمانی اعلام می‌شود؛ یعنی در شرایطی که ادامه بارداری مادر به مرگ جنین یا مادر منجر شود، درخواست صدور مجوز سقط درمانی (تنها در ادارات کل پزشکی قانونی استان‌ها) مورد پذیرش قرار می‌گیرد؛ البته در صورت دستور مقام قضایی یا درخواست زوجین یا معرفی‌نامه پزشک معالج قبل از ولوج روح یعنی (چهارماهگی).

سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به‌علت عقب‌افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب حرج مادر است یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد با رضایت زن مجاز است و مجازات و مسؤولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود.

بر این اساس در بسیاری از موارد اگر از ۴ ماهگی تشخیص داده شود که جنین بیمار است، امکان سقط درمانی وجود ندارد، یعنی در این رابطه قانون چارچوبی مشخص کرده است و اجازه سقط جنین و صدور مجوز سقط جنین درمانی فقط تا قبل از ۴ ماهگی داده می‌شود. البته در شرایطی که ناهنجاری جنین احراز شود و حیات مادر با خطر مواجه باشد، ممکن است؛ اسقاط جنین صورت می‌گیرد. البته طبق گفته فعالان این حوزه این تفسیر با ظاهر قانون تطابق ندارد، یعنی خلاءهای قانونی در این خصوص وجود دارد.

هر ساله تعدادی از متقاضیان سقط درمانی به مراکز پزشکی قانونی در کشور مراجعه می‌کنند که ضمن بررسی شرایط و مدارک پزشکی برای تعدادی از آنان مجوز سقط صادر می‌شود و همین امر موجب شده است؛ برخی از سقط‌ها بصورت غیر قانونی انجام گیرد که آمار درستی در رابطه با آن نیز وجود ندارد.

تفاوت‌های سقط‌درمانی با سقط‌های غیرقانونی

سقط درمانی با مجوز قانونی انجام می‌شود و این مجوز با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأئید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب‌افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب حرج مادر و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد قبل از ولوج روح (قبل از ۴ ماه) با رضایت زن در سازمان پزشکی قانونی صادر می‌شود ولی انجام آن در مراکز بیمارستانی صورت می‌گیرد. درحالی‌که در سقط‌های غیرقانونی هیچ‌گونه مجوز و یا تأییدیه از مرجعی خاص وجود ندارد ضمن آ‌ن‌که تهدید جانی مادر یا مشکلات جنینی نیز مطرح نیست. این نوع سقط اغلب به دلایل شخصی، آن هم در مراکز غیراستاندارد انجام می‌شود. از آن‌جا که مجوز سقط درمانی به شکل قانونی و توسط پزشکی قانونی صادر می‌شود، آمار دقیق و صحیحی در مورد آن وجود دارد؛ درحالی‌که از سقط‌های غیرقانونی به دلیل مخفیانه بودن آمار رسمی و قابل استنادی در دسترس نیست.

نگاهی آماری به وضعیت سقط جنین در ایران

براساس آمارهای بهداشت جهانی هر سال حدود ۲۰۵ میلیون بارداری در دنیا اتفاق می‌افتد که بیش از یک‌سوم آنها ناخواسته هستند و حدود یک‌پنجم به سقط جنین عمدی ختم می‌شوند.

در کنار آمارهای جهانی، آمارهای رسمی در کشور نیز حکایت از افزایش سقط جنین طی سال‌های اخیر در کشور دارد که برخی آن را یک زنگ خطر برای جامعه پزشکی از نظر عوارض این سقط‌ها دانسته و برخی دیگر نقش آن را در سیاست‌های جمعیتی کشور پررنگ می‌دانند.

آماری که پزشکی قانونی از تعداد مراجعان در اختیار رسانه‌ها قرار داده است، نشان می‌دهد که آمار مراجعان برای سقط جنین به مراکز پزشکی در طول ۱۰ سال گذشته رشد صعودی داشته و از ۲ هزار و ۹۲۹ مورد در سال ۸۵ به ۹ هزار و ۹۵۵ مورد در سال ۹۴ رسیده است. همچنین آن‌طور که سازمان پزشکی‌قانونی اعلام کرده است در این مدت استان‌های تهران با ۱۵۳۷ مراجعه و ۸۰۵ مجوز سقط درمانی، خراسان‌رضوی با ۶۳۹ مراجعه و ۵۵۲ مجوز و خوزستان با ۵۸۰ مراجعه و ۴۷۸ مجوز، بیشترین، و استان‌های سمنان با ۳۳ مراجعه و ۱۸ مجوز، ایلام با ۶۴ مراجعه و ۴۳ مجوز و خراسان شمالی با ۷۷ مراجعه و ۳۸ مجوز، کمترین آمار مراجعین سقط درمانی را داشته‌اند. این آمار نشان می‌دهد رشد سقط جنین در ایران با سرعت بیشتری رو به افزایش است و این موضوع می‌تواند زنگ خطری مهم برای کشور باشد.

کوتاهی وزارت بهداشت در تسریع روند دریافت مجوز سقط درمانی

اما افزایش میزان سقط جنین‌های غیر‌قانونی سویه دیگری نیز دارد. به زعم کارشناسان، روند دسترسی به مجوز سقط درمانی در محدوده زمانی تعیین‌شده، بزرگ‌ترین عامل گسترش سقط‌های زیرزمینی است. به‌طوری‌که رییس انجمن جنین‌شناسی در این زمینه معتقد است: برای سقط‌درمانی به صورت قانونی و شرعی، ظرف سه هفته باید بررسی‌ها از سوی پزشکان انجام شود و اجرای این قانون به وزارت بهداشت و پزشکی قانونی منوط شده اما متأسفانه هیچ آیین نامه اجرایی برای این روند بسیار تخصصی با زمان محدود برای مردم مشخص نشده است. با این‌که سه پزشک باید سقط درمانی را تأیید کنند اما وزارت بهداشت مسؤولیتی در این زمینه برعهده نگرفته است و این‌که مردم سراسر ایران – به‌ویژه در مناطق محروم – چگونه به این پزشکان دسترسی داشته باشند و در این بازه زمانی محدود تصمیم بگیرند و پزشکان تأیید کنند و تمهیدات آن فراهم شود، معلوم نیست.

دکتر محمدمهدی آخوندی افزود: به وزارت بهداشت پیشنهاد شد تا کلینیک‌های سقط‌درمانی را راه‌اندازی کند تا ارزیابی‌های مربوط به آن در یک مرحله انجام شود اما هنوز این پیشنهاد اجرایی نشده است. با این وجود، سازمان پزشکی قانونی، آیین‌نامه پیشنهادشده را در قالب یک دستورالعمل داخلی اجرا کرد تا دست کم شرایط تا حدودی برای سقط‌درمانی شرعی و قانونی فراهم شود.

بررسی چرایی روند افزایشی مجوز‌های سقط درمانی

با بررسی روند آماری صدور مجوزهای قانونی سقط درمانی در کشور خواهیم دید که این روند به صورت افزایشی بوده است و تقریباً پنجاه درصد پرونده‌های پذیرش‌شده در سازمان پزشکی قانونی در کل کشور منجر به صدور مجوز شده است. به گفته رییس اداره ارزیابی و عملکرد رسیدگی به شکایات در پزشکی قانونی، در سال ۹۵، هزار و ۹۵۰ پرونده در رابطه با سقط جنین در پزشکی قانونی استان تهران پذیرش شد که از تعداد کل پرونده‌های پذیرش‌شده، ۱۰۴۵ مورد آن‌ها منجر به صدور گواهی شد و به ۸۹۳ مورد سقط مجوزی داده نشده؛ که به طورکلی می‌توان گفت که برای ۵۳.۵ درصد از پرونده‌ها مجوز سقط ارائه شده است. این افزایش آمار عمدتاً به دلیل بهبود ابزارها و روش‌های تشخیصی و نیز ارتقای سطح آگاهی جامعه از وجود چنین امکان قانونی برای پیشگیری از تولد نوزادان عقب‌افتاده و یا تهدید جانی مادر در صورت ادامه بارداری است. به همین سبب تغییری در روند قانونی صدور مجوز ایجاد نشده است بلکه افزایش آگاهی و شاید افزایش میزان ناهنجاری‌های جنین باعث افزایش سقط درمانی در کشور شده است که در مورد احتمالات میزان ناهنجاری‌های جنینی در کشور لازم است جامعه پزشکی به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.

به هر ترتیب سقط‌جنین در کشور از موضوعات مهم جمعیتی به‌شمار می‌آید که نیازمند رصد تغییرات الگوی آن و واکاوی علل‌و‌عوامل افزایش میزان آن خواهد بود؛ به خصوص آن‌که افزایش میزان سقط‌های جنین، چه به صورت قانونی یا غیرقانونی، علاوه بر هزینه‌های روحی و روانی که بر مادران تحمیل می‌کند، ناقل بیماری‌های جانبی بسیاری است که مدت‌ها خانواده‌ها را با خود درگیر می‌سازد و چه بسا منجر به مشکلات ناباروری در زنان شود که از این زاویه هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی آن بر سیستم کلان جامعه قابل چشم پوشی نیست. این در حالیست که همه این موارد قابل پیشگیری است و می‌توان با برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی و تصحیح نواقص اجرایی در رابطه با مجوزهای سقط جنین در کشور، از هزینه‌های آن جلوگیری کرد.

قرص سقط جنین

جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سقط جنین و روش های سقط جنین با شماره ۰۹۳۳۵۰۳۲۱۰۷ خانم توکل تماس بگیرید. از جمله روش های کم خطر سقط جنین استفاده از خرید قرص سایتوتک یا خرید قرص میزوپرستول است، جهت خرید قرص سقط جنین یا خرید اینترنتی قرص سقط جنین با ما تماس بگیرید.